Hội thảo không chỉ nêu lên những đánh giá về tác động của việc gia nhập WTO trên nhiều mặt, mà còn đưa ra những giải pháp cấp bách để nền kinh tế và các DN VN vượt qua thách thức, cũng như cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu.

Chỉ mới chú trọng kinh tế chiều rộng

Theo ông Trương Đình Tuyển - nguyên Bộ trưởng Bộ Thương mại, sau 2 năm gia nhập WTO, đầu tư toàn xã hội, nhất là khu vực dân doanh và đầu tư nước ngoài tăng mạnh. Đây còn là cơ hội cho thị trường XK mở rộng sang 150 nước thành viên, kim ngạch XK đã đạt được tốc độ tăng trưởng cao.

Tuy nhiên, khả năng tận dụng cơ hội của ta còn hạn chế. Điều này thể hiện qua vốn thực hiện đạt thấp. Năm 2008 chỉ đạt 17% so với vốn đăng ký do khả năng tiếp nhận của chúng ta còn kém, thể hiện qua nhiều mặt như công tác giải phóng mặt bằng, cơ sở hạ tầng giao thông... còn nhiều bất cập. Trong khi đó, bên cạnh việc XK được mở rộng thì tỉ lệ nhập siêu cao, ảnh hưởng nghiêm trọng đến cán cân thanh toán quốc tế và ổn định vĩ mô.

Theo PGS-TS Trần Đình Thiên - Viện Kinh tế Việt Nam, hơn 2 năm qua, nền kinh tế cực kỳ khó khăn là do ta lâm vào tình trạng nhập siêu, "bội thực" đầu tư, trong khi chúng ta chưa đủ lực để nhận những thời cơ lớn, tiếp thu các nguồn lực của thế giới. Thế nên, quá trình hội nhập hơn 2 năm qua có phần bị thiên lệch, chỉ chú trọng phát triển kinh tế chiều rộng, tận dụng cơ hội mà không phòng rủi ro.

Đối với hệ thống ngân hàng và thị trường chứng khoán, ông Nguyễn Văn Dũng - Ngân hàng Nhà nước chi nhánh TPHCM - cho rằng: "Sau 2 năm gia nhập WTO, hệ thống ngân hàng và thị trường tiền tệ phát triển nổi bật 4 vấn đề: Năng lực vốn tự có, phát triển dịch vụ ngân hàng, phát triển công nghệ ngân hàng, quy mô hoạt động các tổ chức tín dụng tăng lên. Tổng tài sản các ngân hàng thương mại TPHCM tăng gấp 2,1 lần so với cuối năm 2006, tốc độ tăng trưởng bình quân hàng năm 57%, vốn huy động tăng gấp 1,8 lần.

Thị trường chứng khoán cũng có sự gia tăng khá nhanh về quy mô lẫn cơ cấu. Thế nhưng, hiểm họa và rủi ro đối với lĩnh vực này cũng tăng lên khi mở cửa nền kinh tế lớn, sự thâm nhập mạnh của các tổ chức tài chính quốc tế nhiều hơn. Mặt khác, mỗi khi thị trường tài chính thế giới biến động, thay đổi dòng vốn đầu tư tài chính vào VN... đã tác động đến hoạt động ngân hàng, tạo ra những mối đe dọa, làm cho tín dụng tăng trưởng chậm và nợ xấu phát sinh".

Cần thay đổi mô hình tăng trưởng

Theo ông Trương Đình Tuyển, với thực tế hiện nay, yêu cầu cấp bách là phải thay đổi mô hình phát triển. Theo đó, phải giải quyết 6 yêu cầu: Hình thành đồng bộ các yếu tố kinh tế thị trường gắn với việc tạo lập môi trường cạnh tranh bình đẳng giữa các thành phần kinh tế; tăng tỉ trọng các nhân tố năng suất tổng hợp thay cho việc tăng vốn và khai thác tài nguyên như hiện nay; phát triển nguồn nhân lực, công nghệ sản xuất; tăng sức cạnh tranh của nền kinh tế và các DN; xử lý đúng mối quan hệ Nhà nước với thị trường; phải đầu tư cơ sở hạ tầng những vùng có dung lượng hàng hóa lớn nhưng không dàn trải.

Đồng tình với các yêu cầu trên, ông Trần Du Lịch - Viện trưởng Viện Kinh tế TPHCM - cho biết: "TPHCM đã nhận thức mô hình tăng trưởng thời gian qua không ổn và đã đề ra rất nhiều chương trình. Trong đó, TPHCM đã đưa ra chương trình cấu trúc lại cơ cấu xuất khẩu, xác định 4 nhóm ngành công nghệ và 9 nhóm ngành dịch vụ; chuyển từ hướng tăng trưởng nền kinh tế về lượng sang tăng trưởng về chất".

PGS-TS Trần Đình Thiên cho rằng: "Dự báo kinh tế thế giới thời gian tới sẽ tiếp tục ảm đạm, thất nghiệp tăng cao, ngân sách thêm thâm hụt và nguy cơ lạm phát cao. Do vậy, chiến lược trong thời gian tới đòi hỏi VN cần phát triển kết cấu hạ tầng, nhân lực; cải cách khu vực DN nhà nước, phát triển thị trường bất động sản và có sự đột phá ngành công nghiệp phụ trợ, khu công nghiệp - công nghệ cao, vùng du lịch".
Nguồn: Lao Động