Tuy nhiên, các chuyên gia kinh tế vẫn tiếp tục cảnh báo nguy cơ trì trệ của nền kinh tế khi đồng vốn kích cầu được sử dụng thiếu hiệu quả, cũng như nguy cơ tái lạm phát trong bối cảnh trì trệ thậm chí còn nguy hiểm hơn nhiều.

Trì trệ: Hậu quả của dòng vốn đầu tư kém hiệu quả

Theo TS Trần Du Lịch - Uỷ viên UBKT của Quốc hội - một trong những cảnh báo lớn nhất cần làm rõ vì có thể biến thành nguy cơ là khả năng tái lạm phát, nhưng nền kinh tế trì trệ, không tăng trưởng được. Nguy cơ về sức mua của thị trường không tăng, nhưng chi phí sản xuất lại đội lên.

“Khảo sát tại Đồng Nai, Bình Dương vừa qua, các lao động nghỉ việc hồi Tết, nhưng do lương quá thấp nên họ không muốn quay lại làm việc. Để có lại lao động, bắt buộc DN phải tăng lương lên. Hiện khu vực hành chính nhà nước tăng lương thì DN cũng phải tăng theo” - ông Trần Du Lịch cho biết.

Cùng chung quan điểm này, ông Nguyễn Đình Cung - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế T.Ư (CIEM) - cho rằng, hiện tại chính sách nới lỏng tiền tệ, dùng các chính sách tài khoá để kích cầu, cung tiền nhiều hơn. Lượng vốn đó nếu sử dụng hiệu quả thì sẽ tạo ra sản phẩm tương ứng và thúc đẩy tăng trưởng.

Còn nếu đồng vốn đó được sử dụng không hiệu quả thì tăng trưởng không lên, trong khi cung tiền vẫn mạnh và ứ trong lưu thông, sẽ khiến giá hàng hoá tăng. Giá lên, nhưng tăng trưởng lại thấp. “Điều này cần cảnh báo. Nền kinh tế Việt Nam đến năm 2008 vẫn bị đánh giá là tăng trưởng kém chất lượng, đầu tư kém hiệu quả. Nếu cơ chế không được thay đổi, tiền cung ra dựa trên cơ chế và cơ cấu cũ thì nguy cơ kém hiệu quả sẽ rất lớn” - ông Cung nói.

Tại cuộc tọa đàm về cơ hội và giải pháp thoát khỏi khủng hoảng tổ chức ngày 19.5 tại Hà Nội, nhiều ý kiến của các chuyên gia kinh tế đều đánh giá cao sự linh hoạt trong chính sách của Chính phủ nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, một thực tế là đến nay vẫn chưa có sự đánh giá nào về hiệu quả thực sự của các gói kích thích kinh tế đang được triển khai, cũng như các biện pháp cần thiết để giám sát hướng đi của dòng vốn.

TS Trần Du Lịch cho rằng, mối lo ngại nhất lúc này là sự trì trệ. Để hạn chế, điều quan trọng nhất là dòng vốn kích cầu của Chính phủ phải đi đúng với mục tiêu của chính sách. Phải dùng các công cụ tiền tệ để kiểm soát, như một cái phanh để kìm lại khả năng tái lạm phát. “Dòng vốn đưa ra có hấp thụ nổi hay không; dòng tín dụng có đi đúng hướng hay không; Ngân hàng Nhà nước phải giám sát chặt chẽ và xử lý thật nghiêm những vi phạm, nếu không sẽ làm hỏng hết chính sách” - ông Lịch nhấn mạnh.

Cơ hội để tái cơ cấu

Theo các chuyên gia, mô hình phát triển của nền kinh tế Việt Nam trong nhiều năm qua là mô hình hướng ngoại, dựa nhiều vào xuất khẩu (khoảng 60 - 70% GDP), nhập khẩu (hơn 90% GDP) và thu hút đầu tư nước ngoài (vốn FDI chiếm trên 20% những năm gần đây và nếu tính cả đầu tư gián tiếp thì tỉ lệ này lên đến 30%).

Thu ngân sách từ thu nội địa chỉ chiếm trên 50%, còn lại là thu từ dầu thô và thuế xuất - nhập khẩu. Mô hình này chỉ có thể phù hợp trong điều kiện bình thường, nhưng lại khiến nền kinh tế và nền tài chính, tài khoá trong nước bị tổn thương khi kinh tế thế giới có sự biến động và lâm vào tình trạng bất ổn.

Tăng trưởng kinh tế chủ yếu là tăng trưởng theo chiều rộng, hiệu quả sử dụng vốn thấp nên đầu tư nhà nước lớn, nhưng tăng trưởng chưa tương xứng. TS Trần Du Lịch thì cho rằng đã đến lúc cấp bách cần “đại phẫu thuật” cơ cấu kinh tế chứ không thể chỉ “xoa thuốc đỏ” bên ngoài. Nếu không có chính sách để thúc đẩy các DN chuyển từ gia công sang sản xuất, thì nền kinh tế Việt Nam tiếp tục tồn tại một cơ cấu nội bộ các ngành kinh tế thiếu cạnh tranh.

Theo TS Đặng Văn Thanh, trong suy thoái kinh tế, các yếu kém của tài chính nhà nước đã bộc lộ khá rõ - đặc biệt là yếu kém về quản lý và tính minh bạch. Sự lãng phí và thất thoát ngân quỹ nhà nước diễn ra ngày càng phức tạp. Chất lượng và hiệu quả sử dụng ngân quỹ nhà nước có xu hướng giảm. Do đó cần cơ cấu lại toàn bộ nền tài chính quốc gia, tăng tiềm lực tài chính DN thông qua việc đẩy nhanh tiến trình CPH, nâng cao chất lượng quản trị doanh nghiệp, có chính sách tăng cường tiềm lực tài chính dân cư. 

Trong suy thoái, cần tìm ra giải pháp cho kinh tế - tài chính  phát triển bền vững. Biện pháp tốt nhất là sớm tái cơ cấu lại toàn bộ nền kinh tế, trong đó và trước hết là cơ cấu lại tài chính nhà nước và rộng hơn là cả nền tài chính quốc gia. Mọi việc cần làm ngay từ bây giờ”, ông Thanh nói.
Nguồn:Lao Động