Cuộc khủng hoảng kinh tế hiện nay đã tới đáy hay chưa là vấn đề được nhiều người quan tâm nhất tại cuộc hội thảo do trường Doanh nhân PACE tổ chức hôm qua 21.5 tại TP.HCM. Bởi điều này ảnh hưởng rất lớn tới vận mệnh của nhiều quốc gia, nhiều DN trong chiến lược đối phó với khủng hoảng cũng như hướng phát triển trong tương lai. Giáo sư Paul Krugman cho rằng, cuộc khủng hoảng đã tới đáy. Điều này thể hiện qua việc sản lượng công nghiệp ở Mỹ vẫn giảm nhưng tốc độ giảm đã chậm lại; những gì cần sụp đổ cũng đã sụp đổ nên không còn để có thể sụp đổ nữa; chưa có dấu hiệu tăng trưởng nhưng không còn cảnh "mỗi ngày mở báo ra lại gặp một tin quá xấu" như trước đây...

Với những tín hiệu trên, giáo sư Paul Krugman cho rằng kinh tế thế giới đã rơi xuống tận cùng của sự rơi tự do. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là tới đáy rồi sẽ tới giai đoạn hồi phục. Có nhiều cuộc suy thoái đã kéo dài và tình trạng hiện nay là "khủng hoảng đã chạm đáy nhưng không bật dậy mà nằm ở đó". Từ những phân tích trên, giáo sư Paul Krugman dự báo, kinh tế thế giới sẽ lình xình trong trung hạn. Nguyên nhân của việc nằm dưới đáy này là do các biện pháp giải cứu của Chính phủ Mỹ cũng như nhiều quốc gia khác chưa thực sự đủ lớn để vực dậy nền kinh tế của họ. Cũng chính vì nguyên nhân này, kinh tế thế giới đang phải đối mặt với một nguy cơ mới, đó là nguy cơ giảm phát. 

Câu chuyện giảm phát 

Giáo sư Paul Krugman đã nhiều lần nhấn mạnh vấn đề này trong buổi diễn thuyết của mình. Việc thắt chặt chi tiêu, đình trệ sản xuất và các chính sách bất lực trước việc tăng tổng cầu của Chính phủ Mỹ đang gây hệ quả cho nhiều nước khác vì Mỹ là thị trường lớn nhất thế giới hiện nay. Tất cả mọi người đều biết, Mỹ vừa qua đã in khá nhiều tiền để giải cứu nền kinh tế nước này ra khỏi khó khăn. Tuy nhiên, lượng cung tiền tăng đã không dẫn đến lạm phát bởi ngân hàng không cho vay mà giữ lại. Lãi suất giảm còn 0% nhưng người dân và doanh nghiệp vẫn không muốn vay tiền. Điều mà kinh tế Mỹ và nhiều nước đang "vấp" phải là quá nhiều tiền mà không chi tiêu. Vì vậy, dự báo tình trạng đình trệ sẽ còn kéo dài trên thị trường bất động sản Mỹ và việc thắt chặt chi tiêu cũng còn kéo dài bởi rất nhiều người dân Mỹ đang phải đối mặt với việc trả nợ cho các khoản vay bất động sản trước đây. 

Kinh tế toàn cầu đang rơi vào nghịch lý, năng lực thừa thãi nhưng chi tiêu giảm. Câu hỏi đặt ra là làm thế nào để giải phóng nguồn tiền này, làm thế nào để tăng chi tiêu trong khu vực dân cư? Theo giáo sư Paul Krugman, biện pháp tốt nhất là phải tăng chi tiêu nhà nước, giảm thuế để thúc đẩy kinh tế hồi phục. Tất nhiên biện pháp này cũng có những hạn chế nhất định nhưng nếu sử dụng một cách thích hợp thì vẫn thu được hiệu quả tốt.

Lấy xuất khẩu để vượt qua khủng hoảng

Có lẽ điều mà các đại biểu, đặc biệt là các nhà hoạch định chính sách mong chờ nhất ở giáo sư Paul Krugman - người được mệnh danh là "người cảnh báo khủng hoảng", chính là việc "hiến kế" vượt qua khủng hoảng. Về vấn đề này, giáo sư Paul Krugman cho rằng, xuất khẩu là hình thức vượt qua khủng hoảng tốt nhất. Đây là cách mà Nhật đã áp dụng trong thập niên 80. Nhật đã thực sự hồi phục qua một loạt các biện pháp mạnh tay, đó là giảm giá đồng yen để đẩy mạnh xuất khẩu. 

Vấn đề đặt ra là, nền kinh tế Việt Nam đang phụ thuộc rất nhiều vào xuất khẩu và đây có phải là lợi thế của Việt Nam để vượt qua cuộc khủng hoảng hiện nay. Theo giáo sư Paul Krugman, do đặc thù xuất khẩu của Việt Nam hiện nay chủ yếu dựa vào gia công do vậy nếu Việt Nam coi xuất khẩu là hình thức vượt qua khủng hoảng thì sẽ đáng lo ngại. Vì vậy, Việt Nam nên có chính sách "trung hòa", dựa vào thị trường nội địa.

Nói như thế không có nghĩa là Việt Nam không thể lấy xuất khẩu làm phương tiện để vượt qua khủng hoảng. Tuy nhiên, hướng đi của Việt Nam sẽ khác hơn. Đó là hướng đi mà Hàn Quốc đã thực hiện trước đây. "Những năm 60 thế kỷ trước, kinh tế của Hàn Quốc rất kém nhưng nay Hàn Quốc đã vượt lên cũng nhờ xuất khẩu. Ban đầu nước này cũng xuất phát từ việc xuất khẩu các mặt hàng thâm dụng lao động rồi chuyển dần sang các mặt hàng có giá trị gia tăng cao hơn. Việt Nam cũng đang dựa vào các mặt hàng thâm dụng lao động. Điều này không có gì sai nhưng Việt Nam sẽ phải chuyển qua các mặt hàng khác, đó là những mặt hàng thâm dụng chất xám, có giá trị gia tăng cao hơn" - giáo sư Paul Krugman nói. 

Nguồn: Thanh Niên