Để điều tiết thị trường LĐ, cải thiện sự mất cân đối, Bộ LĐTBXH vừa trình Chính phủ xem xét, tiếp tục cải cách chính sách tiền lương, tiền công theo định hướng thị trường, gắn với năng suất LĐ và thống nhất, không phân biệt đối xử giữa các loại hình doanh nghiệp...

Chính sách tiền lương: Mất cân đối và bất hợp lý

Theo báo cáo “Thực trạng cung - cầu LĐ và những giải pháp” của Bộ LĐTBXH vừa trình Chính phủ, trong khi dư thừa LĐ không có kỹ năng và thiếu nhiều LĐ kỹ thuật thì hiện nhiều DN đang gặp khó khăn trong việc tuyển dụng LĐ, nhất là LĐ phổ thông. Theo nhận định của Bộ LĐTBXH, một  trong những nguyên nhân dẫn đến sự mất cân đối cung-cầu LĐ là việc áp dụng chính sách tiền lương, thu nhập trong các DN cứng nhắc và chưa phản ánh đúng thực tế của thị trường LĐ.

Cụ thể, hiện tiền lương chưa đảm bảo hợp lý ở một số ngành và khu vực. Đặc biệt, với khu vực DN ngoài quốc doanh, lương bình quân chỉ bằng 56,6% khu vực DN nhà nước, bằng 68,4% khu vực DN có vốn đầu tư nước ngoài.
 
Tiền lương của DN trong các KCN-KCX trả cho NLĐ làm công việc giản đơn chủ yếu chỉ cao hơn mức lương tối thiểu mà Chính phủ quy định. Khảo sát của Sở LĐTBXH tỉnh Hải Dương cho thấy, các DN có vốn đầu tư FDI chỉ trả lương cho CN cao hơn mức lương tối thiểu Nhà nước quy định có 7%.

Báo cáo cũng đưa ra kết quả khảo sát thực tế cho thấy tiền lương của LĐ trong các DN hiện nay thấp hơn tiền lương ở khu vực LĐ tự do. Cụ thể, nếu tiền lương bậc 1 (hệ số 2,34) của người vừa tốt nghiệp đại học là 50,7 nghìn đồng/ngày thì những LĐ tự do, LĐ nông nghiệp có thể kiếm được thu nhập từ 80-120 ngàn đồng/ngày để làm những công việc như cấy, gặt lúa, bắt ốc hoặc bốc vác, giúp việc gia đình theo giờ công mà không bị ràng buộc và yêu cầu khắt khe về trình độ chuyên môn kỹ thuật. V

Vì vậy, khi so sánh với giá cả và các chi phí của NLĐ ngoại tỉnh như nhà trọ, sinh hoạt phí... cho thấy mức lương của LĐ ngoại tỉnh khó đảm bảo duy trì được cuộc sống ở đô thị. Trong khi đó, khi so sánh thu nhập với người làm nông nghiệp về lợi ích thu lại thì thấy rằng làm việc nông nghiệp, sinh sống tại quê hương có lợi hơn khi làm việc tại các KCN.

Tăng lương chưa đủ bù tăng giá sinh hoạt

Khảo sát của Bộ LĐTBXH chỉ ra rằng, so với mức tăng của chỉ số giá tiêu dùng thì mức tăng của tiền lương chưa đủ bù đắp mức tăng giá sinh hoạt. Thu nhập thực tế của NLĐ năm 2008 chỉ bằng 95% so với năm 2007.

Từ thực tế trên, Thứ trưởng Bộ LĐTBXH Nguyễn Thanh Hòa cho biết: Bộ LĐTBXH đang kiến nghị với Chính phủ cải tiến chính sách tiền lương, tiền công theo định hướng thị trường; thực hiện chính sách tiền lương gắn với năng suất LĐ, không phân biệt đối xử giữa các loại hình DN; thực hiện cơ chế thương lượng, thỏa thuận về tiền lương trong các loại hình DN theo đúng nguyên tắc của thị trường. Đặc biệt, Chính phủ cần nghiên cứu chính sách hỗ trợ tiền lương cho đối tượng yếu thế với sự tham gia tích cực của DN, nhất là khi chỉ số giá sinh hoạt tăng cao.