- 2009 là năm chống suy giảm kinh tế, duy trì tăng trưởng và đảm bảo an sinh xã hội. Nếu nhìn những mục tiêu trên thì VN đã thành công. Tăng trưởng GDP đạt trên 5%, dù thấp nhưng theo nghiên cứu của chúng tôi mức đó vẫn là quá cao so với tiềm năng của VN năm qua. Các năm trước nói tiềm năng tăng trưởng của VN đến 9-10% là đúng. Nhưng khi thị trường thế giới suy giảm, cầu giảm, các yếu tố cho tăng trưởng thấp thì đáng ra VN chỉ nên tăng trưởng ở mức thấp hơn.

Chúng ta tăng đến trên 5%, nghĩa là chúng ta đã phải đầu tư vào đó. Ví dụ tiềm năng tăng trưởng 2009 chỉ khoảng 3%, ta đầu tư đẩy nó lên 5% thì vấn đề nền kinh tế hấp thụ được bao nhiêu, đầu ra đi đâu... sẽ là vấn đề của năm sau. Nếu cân bằng với giá phải trả, theo tôi, có thể tăng trưởng ở mức thấp hơn là tốt hơn cho VN.

Nói chung, năm 2009 thành công nhưng cái giá phải trả không nhỏ. Những bất hợp lý về cơ cấu kinh tế, về cách tăng trưởng của thời kỳ trước không những không được khắc phục mà còn tăng thêm. Chi phí của chuyển dịch cơ cấu sau này sẽ tăng lên, sẽ khó hơn.

* Nhiều người dân nói tăng trưởng nhưng họ không thấy đời sống nâng lên, trong khi lạm phát thấy rất rõ?

- Cảm nhận phải có đo lường. Theo số liệu thì tăng trưởng ở VN khá đồng đều, tốc độ giảm nghèo nhanh. Song chắc chắn là thành quả tăng trưởng không chia đều cho tất cả mọi người. Sắp tới, khi VN bước vào ngưỡng thu nhập trung bình, nhiều người có trình độ, kỹ năng sẽ có thu nhập cao hẳn lên, cách biệt giàu nghèo giãn ra. Vấn đề đúng là người nghèo dễ bị tác động mạnh bởi những biến động kinh tế như khủng hoảng, lạm phát.

 Vì vậy các chuyên gia mới khuyến cáo rằng quan trọng hàng đầu với VN vẫn là ổn định kinh tế vĩ mô, vì những biến động vài tháng có thể làm tan biến thành quả của nhiều năm, đặc biệt là thành quả xóa đói giảm nghèo. Kinh tế càng bất ổn thì người nghèo càng nghèo, nên đây là mệnh đề cần lưu tâm để quyết tâm về ổn định vĩ mô được đặt tương xứng với vai trò quan trọng hàng đầu của nó.

* Để phát triển tốt năm 2010, theo ông, đâu là tiềm năng VN cần khai thác?

- Ổn định chính trị là một trong ba yếu tố giúp VN ổn định để vượt qua mức thu nhập trung bình. Điểm mạnh thứ hai là VN có Chính phủ rất mạnh, có khả năng ra quyết định nhanh, áp đặt từ trên xuống dưới. Nếu có chính sách tốt, chắc chắn nó sẽ cho hiệu quả rất cao. Khả năng huy động nguồn lực của VN cũng rất tốt, cả trong và ngoài nước.

Ta huy động được hơn 40% GDP cho đầu tư, nếu hiệu quả đầu tư cao, năng suất tốt sẽ cho ra giá trị lớn, về dài hạn có thể giúp VN tăng trưởng 10% trong tầm tay. Địa chính trị tốt, nông nghiệp đa dạng... tạo sức bền tốt. Vấn đề của năm 2010 cũng như các năm là khai thác các điểm mạnh này để bứt phá lên như thế nào.

- Hiện có nhiều ý kiến nhưng phần lớn đều cho rằng phải thay đổi thể chế kinh tế. Trong cải cách thể chế có nhiều vấn đề, nhưng cái cần đặt ra đầu tiên là nâng cao chất lượng làm chính sách, hiệu lực điều hành. Đang có những mất cân đối lớn cần cân đối lại theo hướng bài bản hơn, có phân biệt nhưng theo hiệu quả đầu tư chứ không phân biệt thành phần.

* Năm 2010 sẽ còn nhiều khó khăn, theo ông, quan trọng nhất là đảm bảo tăng trưởng hay việc gì?

- Phải cải cách, chuyển dịch được nền kinh tế theo hướng công nghệ cao hơn, giảm phụ thuộc bên ngoài, nhưng làm gì thì làm phải ổn định được kinh tế vĩ mô. Lâu nay chúng ta đã nói nhiều đến ổn định này, nhưng ổn định phải là thị trường và dân chúng tin đúng như thế chứ không phải theo đánh giá của một số công chức. Như vậy mới có tác dụng, bởi như thế dân mới bỏ tiền kinh doanh, tiêu dùng, không theo hướng đầu cơ.

* Xuất khẩu giảm nghĩa là một bộ phận nền kinh tế chưa phục hồi. Vậy việc cần làm ngay năm 2010 là gì?

- Xuất khẩu giảm nhưng giảm về giá trị, còn lượng đem đi xuất khẩu đã phục hồi chứng tỏ doanh nghiệp VN rất cố gắng nhưng rõ ràng thu nhập của họ không cao như cũ. Đây là vấn đề cần tính đến trong các chính sách liên quan đến doanh nghiệp như thuế, cải cách hành chính.

Theo tôi, việc cụ thể có thể làm ngay  năm 2010 là cải cách doanh nghiệp nhà nước, thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân phát triển, thủ tục hành chính năm 2010 mà bỏ ngay được 30% về thực chất sẽ rất tốt với doanh nghiệp. Ngoài ra, cần rà soát lại đầu tư nước ngoài để đảm bảo nguồn lực đất đai được sử dụng hiệu quả hơn, thúc đẩy họ sử dụng công nghệ cao... sẽ giúp VN đi lên bền vững hơn.

Nguồn: Tuổi trẻ