Gốc của lạm phát và chống lạm phát ở ngay chính trong ta

Lạm phát là vấn đề luôn luôn rình rập tấn công bất cứ nền kinh tế nào thiếu kỷ luật trong điều tiết vĩ mô và chính sách công. Nếu lạm phát xuất phát từ bên ngoài thì rõ ràng mình bị động, chỉ có cách phản ứng như thế nào để ít bị ảnh hưởng nhất. Chúng ta không chủ động được giá dầu, lương thực... của thế giới khi kinh tế thế giới đi vào giai đoạn phục hồi. Nhưng chúng ta phải biết cách chọn lựa khôn ngoan nên nhập cái gì, nhập bao nhiêu là vừa, là phù hợp với khả năng phát triển của nền kinh tế và phải làm sao sử dụng những món hàng nhập khẩu đó tinh tế hơn, hiệu quả hơn.

Thể trạng nền kinh tế quốc gia cũng giống như cuộc sống trong một gia đình. Khi giá cả ngoài chợ tăng thì người nội trợ phải biết gói ghém đi chợ như thế nào để phù hợp với điều kiện ngân sách của gia đình. Nếu biết tiêu pha chừng mực thì gia đình đủ ăn, sinh hoạt khôngbị ảnh hưởng nhiều, còn nếu tiêu vượt quá khả năng thì dẫn tới nguy cơ phải vay mượn với lãi suất cao, đồng tiền mất giá, áp lực lạm phát là không tránh khỏi. Nói như vậy để thấy, cái gốc của vấn đề lạm phát, cũng như giải pháp phòng chống thế nào là ở ngay chính trong ta.

Trong hoàn cảnh hiện tại, cần phải giải quyết hai vấn đề gốc là cân bằng cán cân thương mại và nâng cao hiệu quả đầu tư. Cụ thể:

Thứ nhất, con số nhập siêu của chúng ta đang rất lớn. Nhập siêu nếu có mục tiêu chiến lược để đầu tư thông minh cho tương lai trong một chừng mực và giai đoạn nhất định thì chấp nhập được. Nếu không thì về lâu dài không ai muốn cho mình vay mượn nữa, nếu có thì phải trả lãi suất cao. Khi lâm vào tình hình đó, sẽ dẫn tới nguy cơ đồng nội tệ sẽ mất giá, áp lực lạm phát tăng.

Ngay tại thời điểm này, thật sự Việt Nam đang xuất siêu với toàn thế giới, trừ Trung Quốc. Cụ thể ta đang xuất siêu với thế giới khoảng 3 tỷ đô la, trong khi nhập siêu từ Trung Quốc khoảng chừng 15-16 tỷ đô la. Bởi vậy mới có chuyện nhập siêu trên 12 tỷ.

Gần đây báo chí nói nhiều rằng tại sao phải nhập từ Trung Quốc kể cả những thứ Việt Nam đang ê hề, như rau củ quả.... những món hàng mình có thể sản xuất được. Như vậy phải xem lại chuyện kiểm soát cơ chế và chuyện chọn lựa để thay thế nhập khẩu từ Trung Quốc. Chúng ta cần phải tích cực hơn để giải quyết vấn đề nhập siêu, đặc biệt là nguồn nhập hơn 15 tỷ đô/năm từ Trung Quốc.

Thứ hai, hiệu quả đầu tư gắn liền với sức khỏe nền kinh tế, đó là nội lực quốc gia. Việt Nam hiện nay đang phải đầu tư đến 7% GDP chỉ để có được 1% tăng trưởng. Con số đó quá cao, cái giá quá đắt. Mà nguyên nhân có lẽ là trong 10 năm đầu đổi mới (thập niên 90) hiệu quả đầu tư khá cao đã làm cho mình ngộ nhận là cứ làm như thế là được rồi. Ở giai đoạn đó, lúc khởi điểm cơ thể còn ốm yếu, đầu tư cái gì cũng có thể giúp thể lực tăng trưởng tốt hơn, hiệu quả thấy ngay và tương đối cao. Nhưng khi đã đạt đến một cân lượng tối thiểu thì phải có một chế độ dinh dưỡng khác chứ không thể ăn bừa như lúc ốm đói được. Nếu ăn tạp sẽ dẫn tới nguy cơ béo phì. Mà béo phì thì khiến cơ thể trì trệ, chậm chạp, tim mạch bi tắc nghẽn.... Và đương nhiên với thể trạng đó sẽ khiến hiệu suất công việc giảm đi.

Như vâỵ, trong từng giai đoạn phát triển, cần phải có chính sách đầu tư phù hợp. Có lẽ mình vẫn quen cái nếp của hồi đầu đổi mới, thành thử hiện nay vẫn chưa có nếp kỷ luật tuân thủ những quy tắc chất lượng chuẩn trong vấn đề nhập khẩu - từ hàng hoá đến đầu tư tiền của.

Xem ra, hoàn cảnh bây giờ là hệ quả của nhiều giai đoạn trong quá khứ. Lạm phát không phải là vấn đề xảy ra chỉ trong một đêm. Thành thử rất cần phải xiết lại kỷ luật đầu tư để biết mình nên làm gì, nhập gì, xuất gì, đầu tư trong nước thì đầu tư cái gì, ở đâu, với ai, ra sao. Có như vậy thì chỉ số ICOR mới có thể thấp xuống, nền kinh tế mới ổn định theo kiểu đầu tư ít, tăng trưởng cao. Nếu không, với chỉ số ICOR như hiện nay thì cho dù có đầu tư cái gì cũng dễ làm tăng áp lực lạm phát. Mà nếu xiết chặt tín dụng, giảm đầu tư thì bị suy thoái. Cũng giống như cơ thể khi đã béo phì thì ăn thêm một chút gì cũng dễ bị lên cân nhanh, huyết áp tăng, nguy cơ đột quỵ cao. Nhưng không ăn thì lại không có sức mà làm. Đó là vòng luẩn quẩn của ta hiện nay.

Vấn đề báo chí đang bàn tán phần lớn vẫn là các giải pháp tình thế - "ngăn chặn", "kiểm soát" giá cả bằng các phương tiện chính sách, giảm đầu tư... Mà biện pháp tình thế chỉ nên áp dụng trong những tình thế đột biến, không bình thường. Chúng ta cũng không nên kỳ vọng những biện pháp này sẽ giải quyết dứt điểm nguy cơ lạm phát đang tiềm ẩn trong cơ thể kinh tế. Đã đến lúc phải trị bệnh lạm phát dứt điểm từ gốc vấn đề nhập siêu và hiệu suất đầu tư thấp.

Những chuyện này chúng ta đều biết và đã bàn nhiều rồi, cũng như Thủ tướng đã yêu cầu trong dịp đầu năm, giờ không còn thời gian chần chừ nữa, chúng ta phải quyết liệt, quyết liệt hơn nữa để giải quyết tận gốc những vấn đề này, nếu không dù có lết được qua năm 2010 (một năm rất căng) thì một ngày rất gần, bạo bệnh lạm phát cũng sẽ đến và nguy kịch hơn.

Nguồn: Vietnamnet