Cần thắt lưng buộc bụng

Bộ Công Thương và Bộ Tài chính đều cho rằng việc tăng giá điện ảnh hưởng không nhiều tới sản xuất và đời sống nhân dân. Tuy nhiên, khi trao đổi với DĐDN, đa số các DN đều tỏ ra lo lắng trước việc tăng giá điện cũng như những hệ luỵ kéo theo của việc tăng giá này.

Trao đổi với DĐDN, ông Nguyễn Xuân Dương - Chủ tịch HĐQT Cty cổ phần May Hưng Yên cho rằng việc tăng giá điện theo cơ chế thị trường giống như giá xăng là điều tất yếu. Tuy nhiên nếu so sánh giá điện giữa VN với một số nước thì cũng rất khó, bởi ở VN, tỷ lệ thuỷ điện tương đối cao so với các nước trong khu vực. Các ngành kinh tế có thể bù cho nhau, để các cơ sở sản xuất có thể cạnh tranh được, đặc biệt vấn đề thang bảng lương của ngành điện cũng cần phải được xem xét cho phù hợp. Và điều quan trọng là các cơ quan quản lý và bản thân DN phải cân đối đầu vào, đầu ra, không nên để thị trường diễn biến theo phản ứng “té nước theo mưa”.

“Chi phí tiền điện đối với ngành may thực ra không lớn lắm”! - Ông Dương cho biết. Tuy nhiên việc tăng giá điện khiến các mặt hàng nguyên phụ liệu đều tăng giá khiến giá thành "đội" lên, ví dụ: bao bì, vải, phụ liệu sản xuất... đều tăng khoảng 3 - 5%. Ông Dương nhẩm tính, mức tăng vào khoảng 3 tỷ đồng/năm, nếu số tiền này cho vào quỹ lương của công nhân thì mỗi tháng, người công nhân cũng sẽ có thêm từ 1-2 trăm ngàn. Cty của ông Dương mỗi tháng cũng chỉ chi vài trăm triệu đồng tiền điện. Việc tăng giá điện lần này là 6,8% có tác động rất lớn tới ngành dệt. Theo ông Dương, cơ cấu giá điện hiện nay chưa phù hợp với mặt bằng kinh tế nói chung.

Đại diện một số DN sản xuất hàng tiêu dùng như may mặc, giày da, thực phẩm... khác cho biết, họ rất lo ngại việc giá nguyên nhiên liệu đầu vào như than, điện cùng “rủ nhau” tăng sẽ làm giảm lợi thế cạnh tranh của hàng nội ngay trên sân nhà vì mức giá bị đội lên. Giám đốc một DN may mặc tại Hà Nội nhận định: “Trước đây, khi không bị sức ép về việc tăng giá thành sản phẩm, hàng nội cũng phải chật vật để tìm chỗ đứng trong lòng người tiêu dùng Việt. Nay, giá cả có nguy cơ tăng, không biết người tiêu dùng có quay lưng với hàng nội?”.

Mặc dù vậy nhưng Bộ Công Thương  khẳng định rằng, một số ngành công nghiệp sản xuất 3 ca với chi phí tiền điện cao (chiếm 30-40% giá thành sản xuất) như cấp nước, điện phân... giá thành sản phẩm sẽ tăng thêm khoảng 2,83 - 3,15%. Các ngành cán thép, xi măng giá thành sẽ tăng thêm khoảng 0,20 - 0,69%. Chi phí tiền điện tăng thêm cho các ngành sản xuất phố biến ở mức dưới 1% giá thành. Như vậy, mức ảnh hưởng của tăng giá điện đến sản xuất là không lớn...

Thế nhưng, nhiều DN ở các ngành công nghiệp khác như sắt, thép, xi măng... lại đang đứng, ngồi không yên bởi hai ngành này là những ngành có lượng tiêu thụ điện rất lớn. Nhiều DN cho biết, năm 2009 là năm khủng hoảng tài chính thế giới, sản phẩm không tiêu thụ được nên các DN này đã cắt giảm sản xuất. Thậm chí nhiều nơi còn dừng hẳn sản xuất nên lượng tiêu thụ điện không lớn. Năm 2010 khi nền kinh tế phục hồi, thị trường bắt đầu tiêu thụ mạnh, do đó việc sản xuất và tiêu thụ điện cũng tăng theo. Nên, việc tăng giá điện lần này đang gây khó khăn ít, nhiều cho DN.

Ông Phạm Chí Cường - Chủ tịch Hiệp hội Thép VN (VSA) phân tích. Để sản xuất được một tấn phôi thép cần khoảng 600 kWh, việc giá điện tăng 6,8%, giá điện sản xuất một tấn phôi tăng khoảng 50.000 đồng/tấn. Trong năm 2010, ngành thép lên kế hoạch sản xuất khoảng 2,8 triệu tấn phôi để cung ứng cho nhu cầu sản xuất thép thành phẩm trong nước. Như vậy, việc tăng giá điện sẽ làm toàn ngành chi thêm khoảng 140 tỷ đồng. Đây là khó khăn không nhỏ”, Theo ông Cường, mặc dù ít tiêu hao điện hơn sản xuất phôi, nhưng theo tính toán sơ bộ, nếu giá điện tăng 6,8%, các nhà máy cán thép thành phẩm trên cả nước cũng sẽ chi thêm khoảng 60 tỷ đồng cho kế hoạch sản xuất khoảng 5 triệu tấn thép trong năm 2010.

Giám đốc một DN sản xuất thép ở Hải Phòng cũng cho DĐDN biết, điện là nguồn nguyên liệu quan trọng hàng đầu để sản xuất thép, chiếm khoảng 10-20 % tổng chi phí sản xuất, giá điện tăng thêm 6,8%, chắc chắn giá thành sản xuất phôi sẽ bị đội lên, và khi đó, giá bán phôi thép ra thị trường buộc phải tăng thêm khoảng 10% so với giá bán 10,2 triệu đồng/tấn như hiện nay mới mong tránh được lỗ.

Các DN sản xuất xi măng cũng cho biết, mặc dù mức tiêu thụ điện không cao như thép (chiếm khoảng 7% giá thành sản xuất, khoảng 44 kWh điện/tấn xi măng) nhưng giá điện tăng, chi phí sản xuất cũng sẽ tăng và việc tăng giá là điều khó tránh.

Kéo giảm GDP 0,34% là đáng kể

Theo tính toán của Bộ Công Thương, việc tăng giá điện năm 2010 không khiến chỉ số CPI tăng 0,2-0,27% như tính toán ban đầu mà chỉ khiến tăng khoảng 0,16%, làm giảm tốc độ tăng GDP 0,34%. Tuy nhiên, theo Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Hữu Hào, các đánh giá tác động trên chỉ là dự báo. Dù tăng giá điện có thể kéo giảm GDP 2010 nhưng “cuối cùng nó lại giúp tăng GDP, vì giá tăng, điện phát triển, không mất điện, DN sẽ làm ra sản phẩm nhiều hơn, giúp tăng GDP” - ông Hào nói.

Cũng theo tính toán của ông Hào, việc tăng giá điện lần này không ảnh hưởng nhiều tới đời sống của người dân, bằng chứng là hộ dùng dưới 200 kWh/tháng, số tiền phải trả thêm tối đa là 16.000 đồng/tháng (bằng 0,53% thu nhập của hộ có thu nhập trung bình). Hộ sử dụng 300 kWh/tháng phải trả thêm khoảng 26.000 đồng. Với gia đình nào dùng tới 400 kWh/tháng, số tiền phải trả thêm ở mức 36.500 đồng/tháng... Theo ông Đỗ Hữu Hào, số tiền trên không quá lớn vì “một bát phở ra tết đã tăng giá đến 10.000 đồng”. Dự kiến của Bộ Công thương cũng cho thấy giá điện tăng sẽ khiến các ngành sản xuất phải trả thêm 2.630 tỷ đồng, các cơ quan hành chính phải chi thêm khoảng 280 tỷ đồng.

Một số ngành sản xuất dùng điện nhiều như cấp nước, điện phân, cán thép, xi măng... giá điện sẽ làm giá thành sản xuất sản phẩm tăng 0,2-3,15%. Với các hàng hóa thiết yếu như thực phẩm, may mặc, nhiên liệu xăng dầu... giá điện tác động không đáng kể nên khó có cơ sở để tăng giá. Bởi theo như phân tích của ông Hào thì: “Phở gà tăng mà đổ cho điện thì không đúng!?” Tuy nhiên, ở góc độ của các chuyên gia, việc tăng giá điện làm giảm GDP 0,34% lại là điều đáng kể, đặc biệt trong bối cảnh năm 2010 nền kinh tế vẫn còn nhiều khó khăn.TS Trần Đình Thiên (viện trưởng Viện Kinh tế VN) cho rằng nếu tính theo chỉ số ICOR của VN là 6 (hệ số sinh lời từ đồng vốn đầu tư) thì muốn tăng trưởng 0,34%, chúng ta phải đầu tư khoảng 2% GDP, tương đương khoảng 2 tỷ USD. Như tăng CPI, dù chỉ 0,16% nhưng cái cần quan tâm là tâm lý, lòng tin của người dân phải giữ cho được, nếu không sẽ thiệt hại đáng kể. Những tác động không tốt cần có chính sách tổng thể bởi bao giờ chi phí để tái lập sự ổn định cũng không nhỏ.

TS Trần Đình Thiên cho rằng, biện pháp dù đúng ở tầm tổng thể nhưng nên tránh lạm dụng các điều chỉnh chính sách, bởi như vậy sẽ khó ổn định, đặc biệt nó sẽ tác động khá mạnh đến yếu tố tâm lý.

Hướng tới giá điện theo thị trường

Thiết nghĩ, việc điều chỉnh giá điện năm 2010 là một bước đi trong lộ trình thực hiện thị trường hoá giá điện và để giá điện thực sự trở thành tín hiệu cho thu hút đầu tư và các công trình điện, đảm bảo cho hệ thống điện có đủ nguồn dự phòng hợp lý, hệ thống truyền tải và phân phối điện có đủ năng lực truyền tải, góp phần đảm bảo cung ứng điện ổn định, lâu dài. Việc điều chỉnh giá điện ai cũng biết rằng sẽ góp phần đảm bảo cho nhà sản xuất và kinh doanh điện phát triển ổn định, đảm bảo an toàn cung ứng điện cho xã hội, cho người tiêu dùng...

Nguồn: DDDN