Theo quy luật thị trường, để kìm cương lạm phát, người ta phải nâng lãi suất lên và giảm mức tăng tổng phương tiện thanh toán. Nâng lãi suất có tác dụng hút vốn vào ngân hàng, làm cho chi phí sử dụng vốn đắt đỏ hơn cho nên sẽ giảm khối lượng tiền tệ trong lưu thông. Một khi “tiền” “hàng” được cân đối, giá cả sẽ không tăng, từ đó lạm phát mới được kiềm chế.

Với một nền kinh tế thị trường không thể có chuyện một lúc đạt nhiều mục tiêu trái ngược nhau được và càng không thể dùng mệnh lệnh hành chính để buộc giá đừng tăng. Chúng ta đã từng có kinh nghiệm của năm 2008 và 2009 khi tổng phương tiên thanh toán và tổng dư nợ tín dụng tăng cao thì sau đó chỉ số giá cả cũng tăng cao. Chính vì thế mà sau đó, Bộ Chính trị cũng như Chính phủ đã điều chỉnh chiến lược, không còn đặt ưu tiên vào tăng trưởng mà đề cao việc ổn định nền kinh tế để chống lạm phát.

Nếu so với con số đưa ra hồi đầu năm (chỉ số giá tiêu dùng tăng 7%), có vẻ như con số 8% là đã lường trước hiệu ứng của các biện pháp “tăng tổng phương tiện thanh toán và tổng dư nợ tín dụng”.

Thật ra, bài học ổn định kinh tế sau các đợt suy thoái của năm 2008 và 2009 cho thấy vẫn có thể dung hòa phần nào các chỉ tiêu này nếu chúng ta mạnh dạn cắt giảm đầu tư công, nhất là các dự án chưa thể phát huy hiệu quả và mạnh dạn tiết kiệm chi tiêu ngân sách nhiều hơn nữa.

Giảm chi tiêu từ ngân sách sẽ giảm áp lực phát hành thêm trái phiếu chính phủ, từ đó sẽ giảm lãi suất một cách cơ bản vì thị trường luôn nhìn vào mức lãi suất trái phiếu để xác định lãi suất thương mại. Nếu cứ tìm mọi cách để phát hành trái phiếu với lãi suất cao 11-12% thì làm sao hạ lãi suất huy động xuống 10% cho được.

Cắt giảm đầu tư công cũng sẽ giúp giảm bội chi đúng như chỉ tiêu đề ra, thị trường vốn không còn bị căng kéo vì phải dồn vốn cho các công trình đầu tư công dàn trải, và do đó cũng sẽ giúp giảm lãi suất cho vay trên thị trường. Không thể trông chờ mức nhập siêu giảm mạnh nếu chúng ta vẫn còn triển khai những dự án hoành tráng tính bằng tỉ đô la từ nguồn vốn nhà nước.

Trong bối cảnh nợ công đang tăng nhanh, vấn đề nợ công đang gây khủng hoảng ở nhiều nước thì việc cắt giảm đầu tư lãng phí để kiểm soát nợ công càng có ý nghĩa quan trọng. Dĩ nhiên, nếu cắt giảm đầu tư công, có thể tốc độ tăng trưởng kinh tế sẽ khó duy trì ở mức 6,5% nhưng đó là bài toán cần cân nhắc lợi hại để chọn lựa. Với hiệu quả đầu tư nhà nước đang giảm trong những năm qua, chỉ số ICOR (tỷ lệ vốn/sản lượng) ngày càng cao, việc chọn lựa không phải là bài toán khó cần trăn trở nhiều nữa.

Nguồn: TBKTSG