Muốn đạt được mục tiêu trên, trước hết chính phủ mỗi nước phải xây dựng được một hệ thống tiêu chuẩn nghề được các quốc gia trong nội khối thừa nhận. Vấn đề này dù được đưa ra thảo luận tại Hội nghị phát triển nguồn nhân lực ASEAN lần thứ 2 được tổ chức ngày 25.5 tại Hà Nội, nhưng dễ nhận thấy nó mới đang là những viên gạch đầu tiên được đặt xuống, rất lâu nữa mới có thể thành hình hài một ngôi nhà như kỳ vọng.

Hiện tại, hệ thống tiêu chuẩn nghề của một số nước đã được xây dựng rất tốt và được thừa nhận như Singapore, Indonesia, Philippines hay Malaysia… Tuy nhiên, điều này không dễ dàng với những nước còn lại như Việt Nam, Myanmar, Lào, Campuchia. Tại Việt Nam, ông Dương Đức Lân, Phó tổng cục trưởng Tổng cục dạy nghề cho biết: “Hiện tại việc cấp chứng chỉ đào tạo hay bằng cấp là đánh giá của các trường, còn quan trọng nhất là chuẩn chung toàn quốc với từng nghề để đánh giá được chính xác khả năng hành nghề của người lao động thì giờ mới làm. Dự kiến tới năm 2020 sẽ xây dựng được chuẩn quốc gia cho khoảng hơn 300 nghề phổ biến hiện nay”.

Điều này có nghĩa là khi các quy định về thị trường lao động trong khối ASEAN có thể được nới lỏng với những lao động có tay nghề, cơ hội việc làm sẽ mở ra tốt hơn với những người ở các nước đã có hệ thống tiêu chuẩn nghề quốc gia phát triển và được thừa nhận.

Ông Gyorgy Sziraczki, chuyên gia kinh tế cao cấp của Tổ chức lao động quốc tế (ILO) nhận xét: “Chúng ta có thể nhìn thấy, các nước như Singapore, Malaysia… năng suất lao động rất cao, nhiều nước còn lại năng suất lao động thấp. Vì lao động có năng suất thấp sẽ khó cạnh tranh, khó tìm việc hơn nếu thị trường lao động mở”. Hiện tại, hai vấn đề quan trọng để cải thiện năng suất lao động là cơ sở hạ tầng, kỹ năng nghề của lực lượng lao động và nâng cao chất lượng lao động. Chỉ khi thúc đấy và cân bằng các yếu tố này thì năng suát lao động cải thiện, người lao động mới có nhiều cơ hội tìm việc tại các nước trong cùng khối ASEAN.

Nhưng dẫu sao việc lo lắng về một thị trường lao động thống nhất, mở cửa trong khối ASEAN trong bối cảnh nguồn nhân lực nước ta đang còn nhiều vấn đề chưa thể giải quyết nhanh, thị trường lao động mới manh nha phát triển vào thời điểm này cũng là lo xa.

Ông Trần Phi Tước, Vụ trưởng vụ Quan hệ quốc tế thuộc bộ Lao động - thương binh và xã hội cho rằng, hiện tại chưa có bất cứ quốc gia nào đặt vấn đề mở cửa thị trường lao động mà hầu như chỉ nhấn mạnh vào các điểm như: đối xử bình đẳng với lao động di cư từ các nước trong cùng khu vực, tạo điều kiện để lao động có tay nghề dễ dàng dịch chuyển thông qua hệ thống kỹ năng nghề được thừa nhận… Mỗi nước trong khối ASEAN hiện vẫn theo đuổi các chính sách thị trường lao động riêng theo đặc thù từng nước và bảo vệ người lao động, việc làm của quốc gia đó.

Nguồn: SGTT