Ở khía cạnh này, châu Á không thể tự hài lòng. Tính phức tạp và mối liên kết lẫn nhau của các rủi ro toàn cầu càng làm nổi bật tầm quan trọng phải tái tư duy cách thức khu vực này đương đầu với các thách thức toàn cầu, như các tác động không thể lẩn tránh của quá trình biến đổi khí hậu.

Hàn Quốc chủ trì hội nghị G20 trong năm 2010, việc khởi xướng Sáng kiến Chiang Mai và vai trò của Việt Nam là chủ tịch ASEAN tại hội nghị thượng đỉnh G20 là những dấu hiệu tích cực về vai trò lãnh đạo quốc tế ngày càng tăng của châu Á cũng như khả năng xúc tiến các giải pháp khu vực.

Đường hướng quản trị doanh nghiệp phương Tây đã không thể ngăn ngừa lòng tham cũng như sự liều lĩnh quá đáng. Theo ông châu Á có thể học được bài học gì từ cuộc khủng hoảng tài chính về việc thiết kế các phương thức quản trị doanh nghiệp tốt?

- Các vấn đề cơ bản là nguyên nhân của cuộc khủng hoảng sâu xa hơn thế, cho nên đây không chỉ là vấn đề cải thiện quản trị doanh nghiệp. Cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu còn phơi bày hiện trạng hệ thống thế giới hiện nay không thể đương đầu với thực tế [phức tạp] bởi hệ thống này dựa vào các định chế đa phương vừa thiếu thẩm quyền hoặc thiếu năng lực giải quyết các thách thức của một hệ thống tài chính toàn cầu chạy trật đường ray.

Vì lý do đó, bất kể chúng ta đang sống ở phần thế giới nào, chúng ta cần một thế giới trong đó quản trị toàn cầu phải được củng cố và được chuẩn bị tốt để giải quyết các thách thức mà chúng ta đang phải đối mặt ngày nay. Các nền kinh tế Đông Á đã từng nuốt viên thuốc đắng trong cuộc khủng hoảng tài chính châu Á vào cuối thập niên 1990 và nhờ đó đã học được bài học của mình nên thật ra ngày nay có thể ở vị trí tốt hơn để minh chứng cho vai trò dẫn đầu trong việc thiết kế lại một hệ thống toàn cầu.

Khủng hoảng nợ công ở châu Âu có đưa lại bài học gì cho châu Á, nhất là về viễn cảnh một đồng tiền chung?

- Đương nhiên là có. Đó là việc cho dù châu Á nay đang ở vị thế tương đối mạnh về kinh tế, cũng không thể vì thế mà tự thỏa mãn. Việc xuất hiện các bong bóng tài sản và bất động sản mới ở châu Á cho thấy chúng ta có thể quay về phạm những sai lầm như trước một cách dễ dàng như thế nào. Vì thế, kỷ luật tài khóa trong quản lý tài chính công, quản trị doanh nghiệp vững vàng và các cơ chế điều hành mang tính xây dựng là quan trọng cho châu Á không khác gì với các khu vực khác trên thế giới.

Theo ông, Việt Nam có thể tận dụng vai trò chủ tịch ASEAN trong năm nay để phối hợp thúc đẩy hội nhập khu vực nhanh hơn như thế nào? Việc hội nhập khu vực sẽ tác động qua lại với tầm ảnh hưởng đang gia tăng của Trung Quốc ra sao?

- Ảnh hưởng của Trung Quốc không chỉ đang gia tăng mà còn là một thực tế. Tương lai của Trung Quốc và ASEAN là gắn kết chặt chẽ với nhau và vì thế một sự hợp tác mạnh mẽ giữa Trung Quốc và ASEAN là điều tiên quyết cho sự thịnh vượng chung của Đông Á. Việt Nam đã chứng tỏ sự mở cửa với thế giới trong việc trở thành thành viên WTO và trở nên một trong những điểm đến hấp dẫn cho đầu tư nước ngoài. Ở góc độ này, vai trò chủ tịch ASEAN của Việt Nam là cơ hội cho Việt Nam chứng tỏ vai trò dẫn đầu của mình trong các vấn đề khu vực và quốc tế bằng cách xúc tiến việc hợp tác mạnh hơn nữa khắp châu Á.

Theo ông làm thế nào để châu Á thúc đẩy hội nhập kinh tế trong khi khu vực này còn nhiều khác biệt về văn hóa, chính trị và giá trị xã hội?

- Tính phức tạp và liên kết lẫn nhau trong các rủi ro toàn cầu như biến đổi khí hậu, an ninh lương thực và rủi ro thảm họa tự nhiên cho thấy cứ tư duy cứng nhắc theo biên giới chủ quyền quốc gia là không còn thích hợp. Cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu cũng cho chúng ta thấy tính mong manh của hệ thống toàn cầu. Vì lý do đó, các nhà lãnh đạo Đông Á phải nhận thức được tính dễ tổn thương mà nước nào cũng phải gánh chịu trước các rủi ro toàn cầu và vượt lên trên các sự khác biệt để giải quyết các vấn đề này.

Phát triển kinh tế không hẳn luôn luôn đem lại lợi ích cho người nghèo và nhiều khi có hại cho người nghèo nữa. Ông có nghĩ làm sao để châu Á phát triển kinh tế hài hòa với an sinh của người dân?

- Đúng là có nhiều trường hợp tiến bộ kinh tế không làm lợi cho tất cả mọi khu vực của xã hội một cách bình đẳng. Chính vì thế chính sách tăng trưởng cho tất cả là rất quan trọng. Bất kỳ khi nào có các bộ phận của xã hội bị tách khỏi phát triển kinh tế, quá trình phát triển này bị phá vỡ. Vì lý do đó, chương trình nghị sự của diễn đàn năm nay có bao gồm một phiên họp về việc củng cố mạng lưới an sinh xã hội ở châu Á.

Nguồn: TBKTSG