Tại buổi giao ban định kỳ của Bộ Công thương mới đây, từ thực tế tình hình xuất khẩu thời gian qua, Vụ Xuất nhập khẩu cũng cho hay, khả năng xuất khẩu đạt kim ngạch bình quân 5,4-5,5 tỷ USD/tháng từ nay tới cuối năm là hoàn toàn có thể. Tuy nhiên, để hiện thực hóa các dự báo này, những khó khăn mà các DN xuất khẩu đang phải đối mặt hiện nay như biến động lao động, giá cả đầu vào tăng mạnh, mất điện đang được "tiếp sức" thêm bởi khó khăn về vốn.

"Đang có thực tế DN sản xuất hàng xuất khẩu khó tiếp cận nguồn vốn và nếu điều này kéo dài, sẽ ảnh hưởng tới tăng trưởng xuất khẩu", ông Chinh nhận xét.

Theo phản ánh của các DN được nhắc tới tại cuộc họp, mức lãi suất huy động hiện ở mức 13% đòi hỏi các ngân hàng phải cho vay lại với lãi suất khoảng 16%. Tuy nhiên, lãi suất mà các DN làm hàng xuất khẩu có thể chịu đựng được chỉ khoảng 12-14%. Cũng vì thấp hơn so với mức mà các ngân hàng mong muốn, nên việc khó vay vốn đã diễn ra với các DN làm hàng xuất khẩu.

"Vốn được chuyển cho các DN khác, trong đó có dấu hiệu dồn vào bất động sản. Như vậy, dư nợ tín dụng khoảng 7,46% hiện nay có hiện tượng đổ vào các lĩnh vực phi sản xuất, phi xuất khẩu", ông Chinh cảnh báo.

Sự e ngại cho tăng trưởng xuất khẩu thời gian tới của những người làm công tác theo dõi xuất nhập khẩu bấy lâu còn được cảnh báo qua thực trạng sản xuất, nhập khẩu nguyên phụ liệu hiện nay của các DN. Theo đó, kim ngạch xuất khẩu tốt trong 1 - 2 tháng trở lại đây có phần nào nhờ vào lượng hàng nguyên liệu tồn từ năm ngoái chuyển sang, hay do DN đã tranh thủ nhập nguyên phụ liệu ngay từ đầu năm (khi giá còn thấp), nên vẫn đảm bảo sản xuất hàng xuất khẩu. Nhưng nay lãi suất cho vay tăng, chi phí đầu vào vì thế cũng bị đội lên, kèm theo các khó khăn về mất điện, giá cả thế giới vẫn đứng ở mức cao… là những khó khăn mà DN xuất khẩu tiếp tục phải đối mặt trong những tháng tới.

Không lo ngại về đơn hàng xuất khẩu, bởi theo phản ánh của Hiệp hội Dệt may Việt Nam, nhiều DN đã có đủ đơn hàng tới hết quý III, thậm chí tới tháng 10 - 11. Có hiện tượng một số khách hàng nước ngoài thời gian gần đây phải trực tiếp đi từng nhà máy đặt hàng, nhưng đều bị từ chối, vì không còn năng lực sản xuất. Thực tế này tuy dự báo xuất khẩu dệt may sẽ khởi sắc trong những tháng cuối năm, nhưng tiếp tục cho thấy, nhu cầu thiếu hụt lao động ngành này vẫn rất lớn.

Đại diện một DN dệt may cho hay, để tránh tình trạng cạnh tranh lao động với các lĩnh vực khác có thu nhập cao hơn, nhiều DN dệt may có chủ trương chuyển dịch từ thành phố lớn về rải rác ở các khu vực nông thôn để tránh bị cạnh tranh nếu đặt nhà máy trong khu công nghiệp tập trung. Tuy nhiên, năm nay, do thiếu điện, phải tiết giảm sử dụng các nhu cầu điện khác để dồn cho các sản xuất ở các khu công nghiệp tập trung, nên các DN nằm xen kẽ trong khu dân cư gặp khó khăn vì bị cắt điện nhiều.

"Nếu điều này không sớm cải thiện, thì DN cũng khó mở rộng sản xuất, hay trước mắt là đảm bảo các đơn hàng đã ký", đại diện DN trên nói.

Một khó khăn khác của ngành dệt may là giá nguyên, nhiên, phụ liệu đầu vào tiếp tục tăng cao và có biến động khó lường. Giá bông nguyên liệu bình quân tháng 5/2010 đã đạt 2,05 USD/kg, trong khi giá thông thường khoảng 1,4-1,5 USD/kg. Với thực tế lợi nhuận trong ngành dệt may không nhiều, lại đòi hỏi vốn lớn cho sản xuất, nên lo ngại của Vụ Xuất nhập khẩu về chuyện xuất khẩu có khó khăn, bởi DN bị đội thêm chi phí đầu vào, trong khi vay vốn khó mà lãi suất cao là không thừa.

Đến từ Cần Thơ, đại diện Sở Công thương cũng cho hay, xuất khẩu thủy sản đang khởi sắc về đơn hàng, nhưng lại có nguy cơ gặp khó khăn bởi thiếu nguồn nguyên liệu do người nông dân thiếu vốn để đảm bảo sản xuất.

Thực trạng này cũng cảnh báo nguy cơ DN chế biến thủy sản sẽ nhập nguyên liệu, phục vụ đơn hàng xuất khẩu để giữ thị trường đang có. Hệ quả là, tiếp tục làm khó khăn việc phát triển nguồn nguyên liệu trong nước.

Nguồn: Báo Đầu tư