Tuy nhiên, câu chuyện cải cách dường như không đơn giản chỉ ở những con số văn bản được ban hành, hay những thủ tục hành chính được đơn giản hoá. Ngay bản thân các chuyên gia Hội đồng Tư vấn cải cách thủ tục hành chính trong các cuộc họp cũng chưa hết băn khoăn về chất lượng của các hoạt động kiểm soát thủ tục hành chính sau khi “đội đặc nhiệm” của Đề án 30 kết thúc. TS. Jim Winkler, Giám đốc Dự án Sáng kiến cạnh tranh Việt Nam (VNCI), đối tác tích cực trong Hội đồng Tư vấn cải cách thủ tục hành chính, khi bàn về kết quả Đề án 30, cũng đã khuyến nghị rằng, thách thức tới đây của Chính phủ Việt Nam là giám sát được những tác động của thế chế tới lợi ích chung của kinh tế - xã hội theo hướng tích cực nhất.

Có thể thấy, đối tượng và mục tiêu của cải cách không thể chỉ là những văn bản, thủ tục, mà quan trọng là quy trình, công cụ, tiêu chuẩn chất lượng và bộ máy của cơ chế kiểm soát và quản lý chất lượng pháp luật, chính sách. Vấn đề nằm ở chỗ, sự tập trung vào cải cách thủ tục hành chính, cải cách văn bản pháp luật… thời gian qua dường như đã pha loãng trọng tâm của cải cách thể chế.

Hơn thế, sự ẩn mình của cải cách thể chế, chỉ là một bộ phận trong các nội dung cải cách hành chính, được cho là lý do khiến khâu đột phá này chưa thực sự trở thành nền tảng động lực của cải cách. Trong số 7 chương trình cải cách hành chính đang được triển khai mạnh mẽ, trụ cột cải cách thể chế nằm phân tán, ít gắn kết ở các chương trình.

Đặt đúng vị trí của cải cách thể chế như là khâu đột phá quan trọng, song cùng với cải cách hành chính, đang là đề nghị của giới nghiên cứu về cải cách thể chế ở Việt Nam  giai đoạn 2011-2015. Khi đó, vai trò của Nhà nước thực sự được đặt vị trí quyết định và quan trọng nhất trong nỗ lực cải cách và đảm bảo toàn bộ hệ thống ban hành và thực thi văn bản pháp luật. Điều đáng nói là, khi mục tiêu của cải cách thể chế được xem xét một cách đồng bộ và tổng thể, vai trò của các “đội đặc nhiệm” mang tính tình huống sẽ kết thúc sứ mạng lịch sử.

Tuy vậy, giới nghiên cứu cũng thừa nhận rằng, mục tiêu của cải cách thể chế sẽ rất khó thực hiện, nếu thiếu sự chuẩn bị kỹ càng, quyết liệt và nhất quán, khi tác động nhìn thấy trước của cải cách thể chế là những ảnh hưởng trực tiếp tới bộ máy các cơ quan quản lý nhà nước, đội ngũ công chức, nhân viên tại các cơ quan quản lý nhà nước.

Nguồn: Đầu tư