Với sự thăng hạng mạnh mẽ, từ 112/133 trong lần xếp hạng năm 2009 lên vị trí thứ 85/139 trong năm 2009-2010, ổn định kinh tế vĩ mô là trụ cột chính tạo sức bật cho năng lực cạnh tranh Việt Nam. Đây cũng là chỉ số có mức tăng điểm cao nhất (0,6 điểm) trong số 12 chỉ số trụ cột được WEF xem xét trong đánh giá năng lực cạnh tranh các quốc gia.

Ông Nguyễn Đình Cung, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) cho rằng, chỉ số ổn định kinh tế vĩ mô đã lấy lại được phần lớn số hạng đã đánh mất vào lần xếp hạng năm 2008-2009. Tuy vậy, nếu so với trước khủng hoảng, Việt Nam vẫn còn tới 15 bậc phải cố gắng, để đạt vị trí 70 vào lần xếp hạng năm 2007-2008.

"Cuộc khủng hoảng kinh tế, mà điểm đáy là cuối năm 2008, đầu năm 2009 đã khiến cảm nhận của doanh nghiệp về môi trường kinh doanh Việt Nam khá bi quan, gây nên sự thụt lùi về thứ hạng của năng lực cạnh tranh Việt Nam, cũng như các chỉ số trụ cột riêng lẻ vào năm ngoái. Vào thời điểm này, xu thế dường như ngược lại. Kinh tế Việt Nam có dấu hiệu tích cực sau khủng hoảng sớm hơn nhiều quốc gia, nền kinh tế khác trên thế giới, đã tạo nên góc nhìn khá lạc quan từ các doanh nghiệp", ông Cung nói và nhấn mạnh thêm rằng, các đánh giá của WEF chủ yếu dựa trên cảm nhận của doanh nghiệp, chứ chưa đưa ra được những phân tích sâu về nguyên nhân, điểm yếu, điểm mạnh của năng lực cạnh tranh.

Cùng với chỉ số về ổn định kinh tế vĩ mô, chỉ số trình độ thị trường tài chính, y tế và giáo dục cơ bản, hạ tầng kỹ thuật cũng có đóng góp lớn vào sự thăng hạng của năng lực cạnh tranh Việt Nam, khi đều đạt mức tăng trên 11 hạng, với mức tăng điểm từ 0,4 đến 0,6 điểm.

Hơn thế, ông Cung cũng cho rằng, tác động mạnh và sâu hơn của cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu tới các quốc gia phát triển trên thế giới khiến nhiều quốc gia khá chật vật tìm lối thoát trong năm 2009. Hậu quả là, năng lực cạnh tranh của Mỹ tụt 2 hạng, Đan Mạch tụt 4 hạng, Tây Ban Nha tụt 9 hạng, Hy Lạp tụt 12 hạng, Hàn Quốc tụt 3 hạng. Ở khu vực Đông Nam Á, Thái Lan, Malaysia, cũng trong danh sách các nền kinh tế có năng lực cạnh tranh tụt hạng.

Thế nhưng, có lẽ thực chất vấn đề không nằm nhiều ở thứ hạng, khi mà hầu hết các nền kinh tế láng giềng của Việt Nam như Trung Quốc, Indonesia, Philippines, Campuchia cũng trong xu thế thăng hạng sau khủng hoảng nhờ lợi thế năng động của khu vực châu Á.

Đặc biệt, khi nhìn vào điểm số, yếu tố thể hiện bản chất sự thay đổi của các tiêu chí, thì năng lực cạnh tranh Việt Nam đạt mức tăng khiêm tốn với 0,3 điểm. Trong hầu hết các chỉ số trụ cột có mức thăng hạng, điểm số tăng cũng khá dè dặt với mức tăng chủ yếu là 0,1 điểm. Nếu so sánh điểm số năng lực cạnh tranh Việt Nam năm 2010 với thời điểm trước khủng hoảng, thì Việt Nam cũng chỉ đạt mức tăng 0,2 điểm.

"Sự cải thiện của nền kinh tế Việt Nam khá rõ ràng, dù không phải là đột phá như sự thăng hạng. Nếu nhìn một cách chi tiết hơn những rào cản trong kinh doanh mà các doanh nghiệp nhắc tới khi nói về môi trường kinh doanh tại Việt Nam, sự xuất hiện và biến mất của một số rào cản cũng thể hiện khá rõ rằng, còn rất nhiều việc phải làm để cải thiện mạnh mẽ hơn năng lực cạnh tranh", ông Cung phân tích.

Cụ thể, trong số 6 rào cản lớn nhất trong kinh doanh của năm 2010, 3 vấn đề nổi trội hàng đầu là khó tiếp cận vốn, lạm phát và tính bất ổn của kinh tế vĩ mô. So với năm ngoái, các vị trí của những rào cản này đã tăng lên rõ rệt. Điểm mới xuất hiện trong danh mục này là quy định về quản lý ngoại hối.

Tuy nhiên, điểm sáng là những phàn nàn về các quy định về thuế không còn nằm trong top đầu các rào cản. Đặc biệt, với sự thăng hạng mạnh cả về điểm và vị trí của chỉ số hạ tầng kỹ thuật, chỉ số này cũng tụt xuống hàng thứ 5 trong danh sách những rào cản kinh doanh, thay vì vị trí thứ nhất vào năm ngoái.

Nguồn: Đầu tư