Tất nhiên, trong hoạt động sản xuất - kinh doanh, vay nợ là chuyện rất thường tình. Hơn nữa, vay nợ hơn 800.000 tỷ đồng cũng không có nghĩa là doanh nghiệp hoạt động kém hiệu quả. Bằng chứng là, Chính phủ khẳng định 81/91 tập đoàn, tổng công ty nhà nước trong năm 2009 và 6 tháng đầu năm 2010 hầu hết hoạt động có hiệu quả. Điều này được thể hiện qua số liệu thống kê khi tính đến hết ngày 30/6/2010, vốn chủ sở hữu của các tập đoàn, tổng công ty là 572.582 tỷ đồng; giá trị tổng tài sản là 1.518.999 tỷ đồng, lợi nhuận đạt 43.865 tỷ đồng, bằng 51% kế hoạch năm 2010...

Rõ ràng, không thể phủ nhận những đóng góp tích cực của các tập đoàn, tổng công ty nhà nước đối với nền kinh tế. Nhưng cũng cần phải nói rằng, các con số nói trên là kết quả của những tính toán mà trong đó không bao gồm kết quả hoạt động của Tập đoàn Công nghiệp tàu thủy Việt Nam (Vinashin). Nếu "cộng thêm" Vinashin, thì kết quả sản xuất - kinh doanh, tình hình vay nợ chung... của các tập đoàn, tổng công ty nhà nước không thể cho ra những con số khá đẹp như vậy.

Đương nhiên, một con sâu thì không thể làm rầu nồi canh. Nhưng rõ ràng, khó có thể tách rời Vinashin ra khỏi hoạt động của những tập đoàn, tổng công ty nhà nước còn lại. Nói vậy để thấy rằng, hơn bao giờ hết, cần phải nhìn vào Vinashin để chấn chỉnh thêm công tác quản lý, điều hành, giám sát hoạt động của các tập đoàn, tổng công ty nhà nước, từ đó rút ra các bài học kinh nghiệm cho các đơn vị còn lại. Hơn 800.000 tỷ đồng vay nợ của các "ông lớn" ngày hôm nay có thể vẫn đang mang lại hiệu quả kinh tế, nhưng cũng chưa thể đảm bảo chắc chắn rằng, điều đó sẽ tiếp tục trong ngày mai, nếu như nó không được kiểm tra, giám sát một cách chặt chẽ và hiệu quả.

Trong báo cáo trình Quốc hội, Chính phủ chỉ rõ rằng, những sai phạm trong việc quản lý, sử dụng vốn và tài sản nhà nước thường chỉ được phát triển sau thanh tra, kiểm tra hoặc có khiếu nại, tố cáo. Để nâng cao hiệu lực, hiệu quả của công tác này, Chính phủ cũng đã nhắc tới việc sẽ chỉ định một cơ quan đầu mối chịu trách nhiệm chính, thực hiện nhiệm vụ theo dõi, tổng hợp tình hình quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước và phân tích đánh giá hiệu quả sản xuất - kinh doanh của các tập đoàn, tổng công ty nhà nước. Nhưng nếu chỉ theo dõi, tổng hợp thôi thì chưa đủ, phải làm sao để giám sát được từng đồng vốn được đưa vào các tập đoàn, tổng công ty nhà nước sử dụng như thế nào, hiệu quả ra sao. Chính bởi vậy, phải phân định, quy định rõ trách nhiệm khi một số tổng công ty kinh doanh thua lỗ liên tục kéo dài, nhưng hội đồng quản trị, tổng giám đốc không bị xử lý trách nhiệm, miễn nhiệm hoặc cách chức... Bản thân lãnh đạo tập đoàn, tổng công ty nhà nước cũng cần nâng cao hơn nữa ý thức hơn trách nhiệm của mình khi nắm giữ trong tay một lượng vốn và tài sản không nhỏ của Nhà nước.