Duy trì tăng trưởng cao

Nhận xét của Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải đã minh chứng rõ nét cho cố gắng của toàn ngành GTVT trong năm 2010: Mức tăng trưởng XDCB đạt khoảng 30% trong khi GDP đạt 6,78% thể hiện sự phát triển ổn định và duy trì ở mức cao trong hai năm liên tiếp của ngành.

Theo Bộ trưởng Bộ GTVT Hồ Nghĩa Dũng: Năm 2010 toàn ngành giao thông đã đạt mức đầu tư kỷ lục lên tới hàng chục nghìn tỉ đồng. Đây là những tín hiệu đáng mừng. Cụ thể nguồn vốn nước ngoài thực hiện là 8.800 tỉ đồng, giải ngân đạt khoảng 7.500 tỉ đồng, đạt 245,7% kế hoạch; nguồn vốn đối ứng thực hiện 2.718 tỉ đồng, giải ngân đạt 2.700 tỉ đồng, đạt 127% kế hoạch. Vốn trái phiếu chính phủ thực hiện khá cao, đạt 16.418,6 tỉ đồng đạt 133,5% kế hoạch. Nguồn vốn ngoài ngân sách như BOT, BT...

Việc thực hiện khối lượng xây dựng cơ bản lớn đã góp phần tăng trưởng GDP và cải thiện rõ rệt hạ tầng giao thông phục vụ phát triển kinh tế đất nước. Đơn cử các công trình cầu Cần Thơ, cảng hàng không Cần Thơ, cầu Thanh Trì (gói 3 và gói 3A); cầu Pá Uôn, cầu Hàm Luông, cầu Phùng, đường cao tốc TP.Hồ Chí Minh - Trung Lương; cầu Vĩnh Tuy, đại lộ Thăng Long... đã góp phần phát triển kinh tế - xã hội...

Đói vốn

Tuy nhiên đà tăng trưởng xây dựng hạ tầng giao thông ở mức cao đang tiềm ẩn nguy cơ thiếu vốn. Cuối năm 2010, nhiều công trình đã thi công và hoàn thành thủ tục thanh toán, nhưng không bố trí được nguồn vốn để thanh toán cho các nhà thầu. Điều đó đã đẩy nhà thầu vào thế khó khăn, nguy cơ thua lỗ và ngừng trệ công trình.

Đơn cử như công trình cầu Bến Thủy mới đang nguy cơ vỡ tiến độ vì thiếu vốn. Ông Nguyễn Ngọc Cảnh - TGĐ Ban quản lý dự án 85 - cho biết: Mặc dù đây là công trình khẩn cấp vì cầu Bến Thủy cũ đã bị sự cố nguy cơ mất an toàn cao nên cầu mới được ấn định tiến độ hoàn thành vào tháng 6.2012. Năm 2011, Ban Quản lý dự án lên kế hoạch cấp 700 tỉ đồng để phấn đấu hợp long thông cầu vào cuối năm. Thế nhưng dự án chỉ được tạm cấp  150 tỉ đồng. Vì thế khả năng không hoàn thành tiến độ là chắc chắn.

Ông Lê Ngọc Hoa - TGĐ TCty Xây dựng công trình giao thông 4 than thở: Hiện TCty trúng thầu 5/8 gói thầu của cầu Bến Thủy mới, song từ cuối năm 2010 đã bị treo nợ 100 tỉ đồng. Hiện nhà thầu vẫn phải thi công công trình bằng vốn vay ngân hàng với lãi suất 16%/năm. Nếu tình trạng này kéo dài, nhà thầu khó tránh khỏi thua lỗ, nợ nần...

Trước tình trạng này, một mặt Bộ GTVT đề nghị Chính phủ cấp bổ sung kế hoạch vốn trái phiếu của những năm tiếp. Mặt khác bộ cũng kêu gọi các nguồn vốn xã hội hóa, đề nghị các chủ đầu tư tìm cách giới thiệu thu hút đầu tư từ xã hội. Hiện tại nhiều nhà đầu tư nước ngoài cũng nghe ngóng và thăm dò lĩnh vực này tuy nhiên cần có những cơ chế phù hợp. Về vấn đề trên, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải cũng đồng ý xem xét thông qua các kiến nghị của Bộ GTVT. Tuy nhiên, Phó Thủ tướng cũng cảnh báo về việc tìm kiếm nguồn vốn cho giao thông hiện cũng rất khó khăn bởi nguồn vốn ODA ngày càng nhỏ dần, vốn ngân sách nhà nước hạn hẹp. Cho nên việc khơi dòng, thu hút vốn đầu tư xã hội vào hạ tầng giao thông cần được coi là chiến lược bài bản.

Quả thật theo các chuyên gia, hiện nguồn lực trong dân không nhỏ, trong khi bất động sản và chứng khoán cũng đang bắt đầu có dấu hiệu chững, thì việc tìm một kênh đầu tư mới mẻ có tính bền vững như hạ tầng giao thông cũng là cần thiết. Trước mắt Bộ GTVT nên lựa chọn những dự án có tính khả thi, hiệu quả tương đối rõ ràng để kêu gọi đầu tư bằng hình thức PPP, BOT. Thực tế tại nhiều nước phát triển đã minh chứng đầu tư vào hạ tầng giao thông ổn định lâu dài có tương lai cho cả nhà đầu tư và xã hội. Đồng thời, Phó Thủ tướng cũng yêu cầu Bộ GTVT phải có kế hoạch sắp xếp vốn ưu tiên cho các dự án trọng điểm và các dự án có thể hoàn thành ngay trong năm 2011.