Tiến sĩ Vũ Quang Việt, nguyên vụ trưởng vụ Hệ thống tài khoản quốc gia của Liên hiệp quốc cho rằng chiến lược phát triển ngành công nghiệp của Việt Nam vẫn chỉ là loay hoay trong các hoạt động bán tài nguyên và nhiều hoạt động dựa vào điện giá rẻ của nước ta. Đây có thể cũng là những gợi ý cho chiến lược phát triển ngành công nghiệp của Việt Nam trong tương lai. Nó phải đồng thời hướng tới những yếu tố sau: chọn những ngành có hệ số lan toả kích thích sản xuất trong nước cao; những ngành có hệ số lan toả về nhập khẩu thấp; không khuyến khích những hoạt động sử dụng quá nhiều năng lượng cho một đơn vị sản phẩm cuối cùng

Tính toán từ bảng cân đối liên ngành mới đây của Việt Nam cho thấy “độ nhạy” về điện cao hơn mức bình quân chung của cả nền kinh tế 3,4 lần. Điều này phù hợp với việc sản lượng điện sản xuất ra hàng năm cao hơn mức tăng trưởng GDP rất nhiều. Đó cũng là lý do tại sao ngành điện phải đầu tư rất nhiều mà vẫn không đáp ứng nổi nhu cầu của cả nền kinh tế.

Tính toán cũng cho thấy một số ngành có hệ số lan toả cho nội bộ nền kinh tế nhỏ hơn mức bình quân chung nhưng lại có chỉ số lan toả kích thích về nhập khẩu rất lớn và hệ số sử dụng năng lượng cho một đơn vị xuất khẩu cao hơn mức bình quân chung nhiều lần. Đó là những ngành khai thác tài nguyên, dệt may, hoá chất cơ bản, phân bón và hợp chất nitơ, plastic và cao su tổng hợp dạng nguyên sinh, thiết bị điện…

Chẳng hạn đối với ngành dệt may, việc giá trị sản xuất tăng cao không kích thích nhiều đến sản xuất trong nước, hệ số lan toả về nhập khẩu cho thấy việc xuất khẩu này cũng phần lớn là xuất hộ nước khác, phần còn lại của giá trị xuất khẩu là xuất khẩu nhân công và giá điện rẻ mạt.

Như vậy nếu không có một chiến lược phát triển các ngành công nghiệp một cách hợp lý sẽ dẫn đến thiệt thòi đủ bề, nhập siêu sẽ không chấm dứt, nhu cầu về điện luôn tăng lên và chỉ các nhà đầu tư nước ngoài được hưởng lợi. Người dân Việt Nam có tiết kiệm sử dụng điện đến chừng nào cũng không thấm tháp gì so với nhu cầu rất lớn của sản xuất do cơ cấu các ngành sử dụng năng lượng rất lớn. Như vậy, Việt Nam đầu tư nhiều nhà máy điện đôi khi chỉ làm lợi cho kẻ khác.

Nguồn: SGTT