Viện Nghiên cứu Chính sách và Chiến lược

CỔNG THÔNG TIN KINH TẾ VIỆT NAM

Tin tức

Tăng trưởng và sức ép môi trường (212/06)

21/06/2011 - 17 Lượt xem

Với Việt Nam, nhiệm vụ này còn nặng nề hơn khi tăng trưởng kinh tế chủ yếu dựa vào hai nhân tố chính là nguồn nguyên liệu và lao động giá rẻ, trong khi tỷ trọng đóng góp của khoa học - công nghệ vào tăng trưởng GDP chưa cao.

Báo cáo Môi trường quốc gia năm 2010 do Bộ Tài nguyên và Môi trường công bố cuối tuần qua cũng đã cảnh báo sâu sắc về những sức ép đối với môi trường hiện nay.

Trước hết, đó là sức ép từ việc sử dụng công nghệ sản xuất còn lạc hậu, hiệu suất sử dụng năng lượng, tài nguyên thấp. Có thể thấy, trong phát triển nông - lâm nghiệp và thủy sản, để tăng sản lượng cây trồng trong điều kiện diện tích đất nông nghiệp ngày càng giảm, tất yếu, người dân sẽ tăng sử dụng các loại phân bón, các loại thuốc kích thích tăng trưởng. Hệ quả là, nguồn nước mặt, đất đai bị ô nhiễm, thậm chí nhiều loại cây trồng bị đột biến về gen. Đó là chưa kể hậu quả nặng nề do việc lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật gây ra cho sức khoẻ người dân.

Trong khi đó, để đáp ứng nhu cầu phát triển, hoạt động khai thác một số loại tài nguyên sẽ ngày càng tăng. Điều này phản ánh một thực tế là, sự tăng trưởng kinh tế của đất nước đến nay vẫn dựa nhiều vào nguồn tài nguyên và gắn liền với nó là áp lực ngày càng lớn với môi trường. Bên cạnh đó, sự phát triển quá nhanh các khu công nghiệp, khu kinh tế (từ 65 khu công nghiệp năm 2000 tăng lên 273 khu công nghiệp hiện nay) cũng như các làng nghề; sự tăng trưởng nhanh chóng số lượng doanh nghiệp ngoài khu công nghiệp, trong khi chỉ chưa đầy 50% số doanh nghiệp này có công trình xử lý nước thải tập trung, cũng đang làm gia tăng nguy cơ gây ô nhiễm môi trường trên diện rộng.

Hiện có một thực tế nữa là việc việc phát triển hàng loạt công trình thủy điện cỡ nhỏ, trong đó có không ít công trình nằm ngoài quy hoạch, đã khiến diện tích rừng phòng hộ bị co hẹp, làm thay đổi dòng chảy của nhiều dòng sông, khiến hoạt động tưới tiêu cho nông nghiệp trở nên bị động.

Ở một khía cạnh khác, bên cạnh những lợi ích to lớn thì hội nhập kinh tế quốc tế cũng gây sức ép và thách thức không nhỏ đối với môi trường. Đã có nhiều bài học về việc nhập khẩu thiết bị lạc hậu không đảm bảo tiêu chuẩn về môi trường, mở rộng thương mại quốc tế một cách thiếu cân nhắc, gây suy thoái môi trường, cạn kiệt nguồn tài nguyên thiên nhiên, do hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam chủ yếu dưới dạng thô, giá trị gia tăng thấp…

Theo đánh giá của Ngân hàng Thế giới (WB), do ô nhiễm môi trường, nên Việt Nam đang phải chịu tổn thất nặng nề ở mức 5,5% GDP hàng năm, trong khi tăng trưởng kinh tế giai đoạn 2006 - 2010 mới đạt 7%/năm. Rõ ràng, thiệt hại do ô nhiễm môi trường gây ra là rất lớn. Chính vì vậy, sẽ không còn sự lựa chọn nào khác khi xác định, tăng trưởng kinh tế phải gắn với khai thác một cách có hiệu quả nguồn tài nguyên thiên nhiên và áp dụng khoa học - kỹ thuật công nghệ hiện đại vào sản xuất.

Nguồn: Đầu tư