Dù Chính phủ thuyết phục hai chỉ số này là vẫn “an toàn”, nhưng Ủy ban Kinh tế và lãnh đạo nhiều ủy ban khác của Quốc hội đều muốn giảm năm điểm phần trăm cho mỗi chỉ số với hàm ý “an toàn hơn”.

Câu hỏi đặt ra, nợ công đang được quản lý như thế nào để có thể được coi là ở mức “an toàn”?

Theo bản tin nợ công của Cục Quản lý nợ và Tài chính đối ngoại, Bộ Tài chính công bố tháng 7 năm nay, tính đến ngày 31-12-2010 tổng số dư nợ công tương đương 56,7% GDP. Tuy nhiên, con số này lại đã tăng lên 57,3% GDP, theo công bố của ông Nguyễn Thành Đô, Cục trưởng cục này, tại hội thảo về nợ công diễn ra đầu tuần này. Rõ ràng, người ta có quyền nghi ngờ vì hai con số cùng bản chất, cùng của một cơ quan mà lại khác nhau chỉ trong vòng vài tháng.

Tuy nhiên, vấn đề còn nằm ở chỗ: nợ của các doanh nghiệp nhà nước (DNNN) không được tính vào nợ công. Ông Đô giải thích: “Nhà nước không bao cấp, không trả nợ thay cho DNNN, vì thế các khoản nợ tự vay tự trả của DNNN không tính vào nợ công”. Đây chính là vấn đề. DNNN là tài sản công, vì sao nợ của họ không tính vào nợ công? Trong trường hợp một DNNN nào đó không may vỡ nợ, thì ai sẽ chịu trách nhiệm trả nợ, nếu không phải là tiền thuế của dân. Ông Đô cũng cho biết thêm, nợ của một số DNNN được Chính phủ bảo lãnh khoảng chừng hơn 11% GDP.

Một báo cáo của Ủy ban Giám sát Tài chính Quốc gia cho thấy, nếu tính các khoản vay của các tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước vào nợ công, thì nợ công của Việt Nam hiện nay khoảng 75-80% GDP, tức lớn hơn nhiều so với cách tính truyền thống của Bộ Tài chính.

Ông Đô nói: “Việt Nam vay nợ để phục vụ cho đầu tư phát triển, chứ không vay để chi tiêu thường xuyên và trả lương”. Điều đó thì đã rõ, song ngay cả Ngân hàng Thế giới và các chuyên gia của các tổ chức khác vẫn thuyết  phục Việt Nam phải tính nợ của DNNN vào nợ công, như tiêu chuẩn quốc tế.

Trong thời gian tới, nhu cầu vay sẽ còn rất lớn bởi danh sách các công trình metro, xe điện trên cao, nhà máy điện hạt nhân, và các con đường cao tốc vẫn đang ngày càng dài ra.

Tại kỳ họp tới, các đại biểu sẽ nghe Chính phủ báo cáo về tình hình nợ công của Việt Nam tính đến giữa năm nay. Đây là sự kiện hiếm hoi và được trông đợi trong bối cảnh nợ công của Việt Nam cứ mơ hồ với nhiều con số khác nhau, và cuộc khủng hoảng nợ công tiếp tục vần vũ với nhiều quốc gia châu Âu suốt ba năm qua.

Đã đến lúc Quốc hội phải đứng ra tính đúng, tính đủ nợ công để chứng minh rằng, nợ công vẫn “đang ở  ngưỡng an toàn”. Điều đó mới thuyết phục được dân chúng, nhất là khi đầu tư công vẫn đang lãng phí và thiếu hiệu quả.