Viện Nghiên cứu Chính sách và Chiến lược

CỔNG THÔNG TIN KINH TẾ VIỆT NAM

Tin tức

Cấp bách tái cơ cấu công nghiệp (15/12)

15/12/2011 - 28 Lượt xem

Nhìn qua Bảng Xếp hạng hiệu suất công nghiệp năm 2009 của Tổ chức Phát triển công nghiệp Liên hợp quốc (UNIDO) và đặc biệt là Báo cáo Cạnh tranh công nghiệp Việt Nam 2011 (VICR2011), sẽ thấy rõ thực trạng trên. Cụ thể, Việt Nam đứng thứ 58 trong số 118 quốc gia, tiến bộ 14 bậc so với 5 năm trước đó. Việt Nam cũng được xem là quốc gia tiến bộ nhanh nhất thế giới khi vượt qua những đối thủ cạnh tranh, có truyền thống công nghiệp hoá lâu đời như Ai Cập, Morocco và Nga, hay đang có khả năng trở thành một ngôi sao sáng trên thị trường sản xuất, chế tạo toàn cầu. Dẫu vậy, thách thức đặt ra với ngành công nghiệp của Việt Nam không phải là nhỏ.

Trên thực tế, tăng trưởng hoạt động sản xuất chế tạo là cốt lõi của năng lực kinh tế ấn tượng của Việt Nam trong 20 năm qua; hoạt động chế tạo vẫn sẽ đóng vai trò chính trong tương lai, nếu Việt Nam muốn duy trì những tỷ lệ tăng trưởng cao. Song, chế tạo với trình độ công nghệ thấp vẫn đang chiếm ưu thế trong chế tạo các sản phẩm xuất khẩu của Việt Nam với giá trị 22,5 tỷ USD năm 2009. Và dù đã nỗ lực chuyển dịch chế tạo, nhưng các sản phẩm chế tạo công nghệ thấp tiếp tục là nhóm hàng xuất khẩu lớn trong thời gian tới.

Với các mặt hàng chế tạo với công nghệ trung bình, thị phần của Việt Nam trên thế giới cũng rất nhỏ, thậm chí là quốc gia nhập siêu các mặt hàng chế tạo với công nghệ trung bình. Với các sản phẩm hàng hoá công nghiệp chế tạo công nghệ cao, thị phần của Việt Nam tăng rất chậm, từ 0,06% năm 2000, lên 0,22% năm 2009 và không có sự đột biến trong 2 năm qua. Cũng trong số 20 sản phẩm năng động nhất thế giới, Việt Nam không có lợi thế gì, ngược lại là nhà nhập khẩu ròng và tạo ra thâm hụt thương mại lớn.

Từ năm 1995 đến nay, Việt Nam đã hoạch định khoảng 80 chiến lược, quy hoạch và kế hoạch phát triển cho nhiều ngành công nghiệp độc lập. Như vậy, chung ta không thiếu các chiến lược, chính sách phát triển. Có lẽ cái thiếu hiện nay là thiếu một kế hoạch thực hiện hiệu quả để kết hợp một cách hài hoà các chính sách này có tính đến những nhu cầu công nghiệp. Đây cũng là quan điểm được nhiều chuyên gia kinh tế đồng thuận.

Trong bối cảnh thương mại thế giới đang chuyển biến mạnh mẽ, thì nguy cơ tổn thương trước sự cạnh tranh của các nước thứ 3 nếu Việt Nam quá tập trung vào một vài ngành chế tạo thâm dụng lao động là hiện hữu, Chính vì vậy, cần phải tái hoạch định chính sách công nghiệp, đa dạng hoá công nghiệp với các sản phẩm có giá trị gia tăng cao, phát triển công nghệ hay thu hút đầu tư nước ngoài có chất lượng cho sản xuất.

Đây có thể là một trong những đường hướng quan trọng cho phát triển ngành công nghiệp trong tương lai xa. Mặc dù vậy, với thực tế phát triển công nghiệp 20 năm qua và khi chưa có nhiều nhà đầu tư tư nhân dốc công, dốc sức theo đuổi công nghiệp chế tạo mà vẫn chỉ quan tâm tới khai thác, xuất khẩu tài nguyên thô để "hớt váng" tìm lợi nhuận, thì chặng đường tái cơ cấu ngành công nghiệp sẽ còn gian nan, nếu không có những bước đột phá cụ thể, rõ ràng.

Nguồn: Đầu tư