Những khó khăn của nền kinh tế Việt Nam trong năm 2011, dù có tác động nhất định đến các hoạt động của từng doanh nghiệp FDI, song có vẻ không lấn át được những ưu thế nhất định của các doanh nghiệp FDI cũng như cơ hội đầu tư trong lĩnh vực sản xuất, chế tạo tại Việt Nam.

Nếu xét thêm cả con số 994 triệu USD vốn đăng ký vào khu vực chế biến, chế tạo, chiếm 81% tổng vốn FDI đăng ký 2 tháng đầu năm 2012 mà Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) vừa đưa ra, có thể khẳng định, bức tranh thu hút vốn FDI trong năm nay sẽ còn ghi nhận thêm nhiều bất ngờ.

Nói vậy là bởi ngoài những thay đổi trong chính sách thu hút đầu tư nước ngoài của Việt Nam theo hướng tập trung vào các lĩnh vực sản xuất, công nghiệp phụ trợ, công nghệ cao… chắc chắn sẽ kéo theo những thay đổi trong cơ cấu phân bổ vốn FDI tính theo ngành, lĩnh vực, thì những cải thiện trong môi trường kinh doanh mà các doanh nghiệp thực sự được hưởng lợi đã tạo nên động lực cho các kế hoạch đầu tư dài hạn tại Việt Nam.

Kết quả khảo sát của VCCI và VNCI cho thấy, so với năm 2010, các doanh nghiệp FDI đã giảm được chi phí hoạt động đáng kể nhờ sự cải thiện trong giảm chi phí gia nhập thị trường, sự ổn định trong quy định sử dụng đất, chi phí không chính thức giảm, tính minh bạch và điều kiện cơ sở hạ tầng tăng lên. Có tới 55% doanh nghiệp tham gia khảo sát hài lòng về tính kết nối giữa đường bộ và hệ thống cảng, cũng tỷ lệ này hài lòng về chất lượng đường quốc lộ, mức tăng khá cao so với lần khảo sát năm 2010. Tỷ lệ các doanh nghiệp phải trả chi phí không chính thức khi làm thủ tục thông quan giảm từ 70% năm 2010 xuống 55% năm 2011…

Cũng phải nói thêm là, các doanh nghiệp FDI tại Việt Nam, do đặc thù sản xuất nên quy mô còn nhỏ nên thường quan tâm tới chi phí sản xuất hơn các yếu tố khác, như chất lượng điều hành của lãnh đạo địa phương, sở hữu trí tuệ... Chính vì vậy, những cải thiện trong các vấn đề về ưu đãi thuế, đất đai, sự sẵn có của khu công nghiệp, nguồn nguyên liệu và dịch vụ trung gian có tác động tích cực đến quyết định đầu tư của khu vực doanh nghiệp này.

Tất yếu, cũng phải nhắc lại những quan ngại đã được đưa ra từ những năm trước, nay vẫn thể hiện rất rõ trong các kết quả điều tra. Đó là FDI không hỗ trợ đáng kể việc phát triển thị trường nội địa khi doanh nghiệp FDI nhập khẩu tới 57,7% hàng hoá, dịch vụ trung gian. Trong tỷ lệ 40% hàng hoá dịch vụ trung gian được mua trong nước, chỉ có 2% là từ doanh nghiệp tư nhân trong nước. Ở đây, không chỉ có nguyên nhân từ sự chậm cải thiện năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong nước, mà cả chất lượng và vị trí của các doanh nghiệp FDI khi chủ yếu đứng ở cuối chuỗi giá trị toàn cầu.

Rõ ràng, khả năng liên kết hay tác động lan toả của khu vực doanh nghiệp FDI với khu vực doanh nghiệp trong nước chưa được cải thiện nhiều đang tiếp tục cản trở mong muốn tận dụng và khai thác lợi thế công nghệ, năng suất từ hoạt động thu hút FDI. Chính vì vậy, những cải thiện chính sách tới đây chắc chắn sẽ không chỉ dừng lại ở cắt giảm chi phí hay giảm thiểu rủi ro cho nhà đầu tư..

Nguồn: Đầu tư