Tuy nhiên, theo ông Lê Hải Mơ, Phó Viện trưởng Viện chiến lược và chính sách tài chính (Bộ Tài chính), xử lý những vấn đề ngắn hạn, trước mắt và bức thiết, điều hành CSTK và CSTT có vẻ khá nhịp nhàng, song giải quyết những vấn đề mang tính dài hạn, mang tầm chiến lược mà cụ thể là bảo đảm tốc độ trưởng kinh tế hợp lý, ổn định và kìm chế lạm phát thì điều hành 2 chính sách này nhiều khi vẫn “ đồng sàng dị mộng”.

“Cần phải làm rõ chức năng điều hành CSTK của Bộ Tài chính và chức năng điều hành CSTT của Ngân hàng Nhà nước. Bởi nếu không, khi lạm phát quay trở lại, ngân hàng cho là nguyên nhân chủ yếu của lạm phát do CSTK; còn bên tài chính lại bảo, nguyên nhân dẫn đến lạm phát quay trở lại có yếu tố chính của CSTT”, Phó chủ tịch Uỷ ban Giám sát tài chính quốc gia, ông Hà Huy Tuấn cảnh báo.

Chánh văn phòng Ngân hàng Nhà nước, ông Đào Minh Tú nhận định, về cơ bản, CSTK và CSTT trong giai đoạn 2008-2011 đạt được sự nhất quán về mục tiêu điều hành: cùng mở rộng để ngăn chặn đà suy giảm kinh tế hoặc cùng thắt chặt để chống lạm phát.

“Tuy nhiên, hiệu quả phối hợp trong thực thi 2 chính sách này vẫn còn hạn chế, đôi khi thiếu đồng bộ, không nhịp nhàng, làm ảnh hưởng đến kết quả thực hiện các mục tiêu kinh tế vĩ mô”, ông Tú nói.

Cụ thể, để ngăn chặn đà suy giảm kinh tế, CSTT được nới lỏng, cùng với CSTK mở rộng năm 2009 và 2010 đã giúp Việt Nam sớm ra khỏi suy giảm kinh tế với tốc độ tăng trưởng GDP 5,3% nhưng tiềm ẩn nỗi lo lạm phát.

Để chống lạm phát, năm 2010, CSTT từng bước được thắt chặt (tốc độ tăng trưởng tín dụng giảm xuống còn 31,19% thay vì 37,53% của  năm 2009) thì CSTK tiếp tục được mở rộng, đặc biệt là trong đầu tư công. Kết quả là chỉ số lạm phát năm 2010 bị đẩy lên mức 11,75% - gần gấp đôi tốc độ lạm phát năm 2009 là 6,8%.

Chống đỡ với lạm phát, năm 2011, cả CSTT và CSTK đều được thắt chặt, nhưng mức độ thắt chặt CSTK chưa tương xứng và chưa thực sự quyết liệt so với CSTT (tốc độ tăng trưởng dư nợ tín dụng năm 2011 giảm xuống chỉ còn 14,47%) đã đẩy lạm phát năm 2011 lên 18,13%.

Vẫn theo ông Tú, trong quá trình thực thi, có không ít thời điểm, 2 chính sách này được điều chỉnh khá độc lập, theo kiểu “việc nhà ai nấy làm”, không có sự phối hợp dẫn đến xung đột, triệt tiêu hoặc làm giảm hiệu quả điều hành chính sách vĩ mô.

Đơn cử, những tháng đầu năm 2012, trong khi Ngân hàng Nhà nước nỗ lực giảm mặt bằng lãi suất cho vay để giảm chi phí đầu vào cho sản xuất - kinh doanh thì Bộ Tài chính vẫn “vô tư” tăng giá bán lẻ xăng dầu trước hoặc ngay sau khi quyết định cắt giảm lãi suất của Ngân hàng Nhà nước.

“Việc phối hợp giữa CSTK và CSTT, giải quyết mối quan hệ ổn định giữa ổn định kinh tế vĩ mô và tăng trưởng chưa thật phù hợp”, ông Tú trích Báo cáo Công tác nhiệm kỳ 2007-2011 của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng để kết luận về việc điều hành 2 chính sách tối quan trọng này.

Phó hiệu trưởng Học viện Ngân hàng, bà Tô Kim Ngọc cho rằng, do chưa phân định rõ chức năng, nhiệm vụ của CSTK và CSTT nên việc kìm chế lạm phát trong nhiều trường hợp rơi vào bị động.

Đơn cử, để kìm chế lạm phát, Ngân hàng Nhà nước thắt chặt tín dụng nhưng vẫn phải chỉ đạo các ngân hàng thương mại cho một số đối tượng vay vốn với lãi suất thấp và tín dụng dưới chuẩn, phần chênh lệch giữa lãi suất huy động và lãi suất cho vay được ngân sách (Bộ Tài chính) cấp bù nên tiền vẫn được đẩy ra thị trường khiến việc kìm chế lạm phát bằng chính sách tín dụng thắt chặt giảm hiệu quả.

Hay như, từ những tháng cuối năm 2011 đến nay, Ngân hàng Nhà nước ra sức giảm lãi suất cả huy động lẫn cho vay thì Bộ Tài chính vẫn huy động trái phiếu chính phủ để chi tiêu công với lãi suất cao nhất nhì thế giới. Thậm chí, lãi suất trái phiếu chính phủ của Việt Nam còn cao hơn cả lãi suất trái phiếu chính phủ của Hy Lạp - nền kinh tế đang rơi vào khủng hoảng nợ nần (gần 11% so với 9,7%/năm).

Tình trạng “ông chẳng bà chuộc” trong điều hành CSTK và CSTT nói chung và trong phát hành trái phiếu chính phủ nói riêng, theo ông Hà Huy Tuấn là một trong những nguyên nhân cơ bản dẫn đến sự bất ổn của thị trường tài chính, kìm chế lạm phát và dẫn tới sự thiếu ổn định của nền kinh tế trong thời gian vừa qua.

Trong khi đó, nhìn về dài hạn ông Lê Hải Mơ đặt câu hỏi: “Với cách thức điều hành CSTK và CSTT như hiện nay, trong tương lai, khi Ngân hàng Nhà nước hoạt động đúng bản chất của một Ngân hàng Trung ương thì sự phối hợp với Bộ Tài chính để kìm chế lạm phát, thực hiện mục tiêu tăng trưởng kinh tế?”.

“Vấn đề phối hợp giữa 2 cơ quan điều hành CSTK và CSTT không phải là đại diện 2 cơ quan này tuần nào cũng ngồi họp với nhau, hai bên chia sẻ thông tin nội bộ cho nhau, mà vấn đề là cả 2 phải thực hiện mục tiêu tăng trưởng kinh tế và kìm chế lạm phát theo đúng chức năng, nhiệm vụ của mình. Tài khoá chỉ thực hiện chức năng của tài khoá, tiền tệ chỉ thực hiện chức năng của tiền tệ, không được lẫn lộn, không được lấn sân nhau và phải thực hiện đồng bộ, nhịp nhàng”, bà Tô Kim Ngọc phát biểu.

Nguồn: Đầu tư