Hãng tin Bloomberg trích một chỉ thị của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng gửi các bộ ngành ở Việt Nam cho hay chính phủ nhắm mục tiêu đẩy mạnh tăng trưởng kinh tế lên 6 tới 6,5% vào năm tới với mức tăng trưởng tín dụng “hợp lý” để hỗ trợ các doanh nghiệp một cách hiệu quả.

Việt Nam đang tăng cường chi tiêu chính phủ và đẩy mạnh hoạt động cho vay của các ngân hàng nhằm thúc đẩy nền kinh tế chỉ tăng trưởng 4% trong quí đầu năm nay, đây là tốc độ chậm nhất kể từ năm 2009.

Theo chỉ thị của thủ tướng, chính phủ Việt Nam sẽ tăng cường quản lý hệ thống ngân hàng, tỷ giá ngoại hối, thị trường vàng và tiếp tục bảo đảm sự ổn định của các ngân hàng.

Chính phủ cũng chỉ thị các bộ ngành tiếp tục đẩy mạnh tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước, nâng cao năng lực cạnh tranh và hiệu quả hoạt động của các tập đoàn kinh tế, các tổng công ty nhà nước. Có chế tài đủ mạnh, rõ ràng, minh bạch để quản lý, giám sát có hiệu quả việc sử dụng vốn và tài sản tại các tập đoàn, tổng công ty nhà nước.

Việc gắn chặt cắt giảm đầu tư công với thúc đẩy đầu tư tư nhân cũng là quá trình phục vụ tái cấu trúc đầu tư công theo đúng chương trình tái cấu trúc toàn bộ nền kinh tế của Chính phủ.

Theo PGS.TS. Nguyễn Thường Lạn, để bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, ngăn chặn suy giảm kinh tế và thâm hụt ngân sách, tạo việc làm, thậm chí bảo đảm tốc độ tăng trưởng kinh tế cao, Việt Nam sẽ xây dựng và duy trì mối quan hệ hợp lý giữa đầu tư công và đầu tư tư nhân.

Trong điều kiện cắt giảm đầu tư công càng cần chú ý đầu tư tư nhân. Xu hướng tăng đầu tư tư nhân và giảm thiểu đầu tư của nhà nước là xu hướng phù hợp của nền kinh tế thị trường phát triển, với sự thu hẹp vai trò can thiệp của chính phủ vào các quan hệ thị trường. Nguyên tắc của việc gắn cắt giảm đầu tư công với thúc đẩy đầu tư tư nhân là dựa trên cơ sở bù trừ hoặc dôi dư, nghĩa là cắt giảm tương đối hay tuyệt đối đầu tư công bao nhiêu phải được bù đắp lại bằng thúc đẩy đầu tư tư nhân, ít nhất bằng mức cắt giảm, nhằm bảo đảm lượng vốn hợp lý để tăng trưởng kinh tế theo đúng mục tiêu đặt ra trong cả thời kỳ chiến lược.

Việc gắn chặt “cắt giảm” đầu tư công với “thúc đẩy” đầu tư tư nhân trong năm 2012 và giai đoạn tiếp theo là cần thiết và cần thực hiện “ăn khớp” với nhau.

PGS.TS. Nguyễn Thường Lạn nêu rõ, có thể triển khai việc “gắn chặt” đó theo một số bước sau.

Thứ nhất, tính toán cụ thể việc cắt giảm đầu tư công trên cơ sở rà soát lại danh mục các dự án kinh doanh không có hiệu quả, đầu tư tràn lan và phân tán khó thu hồi vốn, gây ra tình trạng nợ xấu. Việc tính toán cần đưa ra con số cụ thể cũng với những tác động về mặt kinh tế, xã hội, môi trường và các tác động khác để cân nhắc sẽ phải cắt giảm toàn bộ hay cắt giảm một phần để giảm thiểu những tác động tiêu cực. Những dự án đầu tư công đang triển khai cần xác định cụ thể tỷ lệ đầu tư công và đầu tư từ các nguồn vốn khác để các nhà đầu tư, đặc biệt là các nhà đầu tư tư nhân hiểu rõ tình hình để có thể tham gia đầu tư có hiệu quả.

Thứ hai, cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư tư nhân, nhất là hoàn thiện cơ chế, chính sách thích hợp nhằm huy động triệt để nguồn đầu tư này vào các dự án đầu tư công theo nguyên tắc xã hội hoá, với phương châm đẩy mạnh hợp tác giữa đầu tư công và đầu tư tư nhân. Cần tính toán và ước lượng khả năng huy động đầu tư tư nhân trong một thời kỳ dài có thể đến năm 2020 hoặc xa hơn cả trong và ngoài nước để làm căn cứ bổ sung và thậm chí thay thế đầu tư công phù hợp. Có chính sách huy động đầu tư tư nhân cả trong và ngoài nước vào phát triển hạ tầng cơ sở, công nghiệp hỗ trợ và đầu tư vào các dự án công nghệ cao.

Thứ ba, công bố rộng rãi thông tin về danh mục các dự án đầu tư công đang cần huy động vốn đầu tư tư nhân cũng như phương thức huy động, lợi ích của các đối tượng hữu quan, cơ chế bảo lãnh đầu tư, bảo hiểm rủi ro, các khoản lợi ích, bộ máy quản lý…để biến các dự án đầu tư công thành những dự án thực sự là “của công” dưới sự giám sát của các cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền, công chúng và đối tượng hữu quan. Chẳng hạn, thành lập một cổng thông tin điện tử hoặc thậm chí một sàn giao dịch dự án đầu tư công để thuận tiện trong việc công khai thông tin và kêu gọi đầu tư tư nhân cả trong và ngoài nước.

Thứ tư, khuyến khích các nhà đầu tư tư nhân trong và ngoài nước sáp nhập hoặc mua lại các dự án đầu tư công bị thua lỗ hoặc dở dang đang thiêu vốn, hoặc mua lại các khoản nợ công để giảm bớt gánh nặng nợ của chính phủ. Việc khuyến khích tư nhân mua lại các khoản nợ cần được thông báo công khai và rộng rãi và tiến hành mua bán theo một quy trình phù hợp với các giao dịch mang bản chất thương mại để tránh thất thoát tài sản và vốn của nhà nước.

Thứ năm, thúc đẩy đầu tư sản xuất kinh doanh của các thành phần kinh tế ngoài nhà nước để khai thác triệt để nguồn lực về thị trường, vốn, lao động bằng chính sách lãi suất hợp lý và những ưu đãi về tài chính, đất đai, thủ tục phù hợp để tạo thêm nhiều sản phảm mới, cải tiến công nghệ, tăng khả năng cạnh tranh nội địa và quốc tế, triệt để tận dụng mọi cơ hội thị trường trong và ngoài nước giá trị gia tăng cho nền kinh tế, đề cao việc hướng dẫn các doanh nghiệp tham gia vào mạng sản xuất và cung ứng khu vực và toàn cầu để chiếm lĩnh được những khâu có giá trị gia tăng cao, thâm nhập sâu vào thị trường thế giới thu lợi nhuận cao hơn thị trường trong nước, đào tạo nguồn nhân lực, đổi mới quản lý và phát triển thương hiệu có tính cạnh tranh cao.

Ở mức độ cao hơn, nên phát động một chiến dịch thậm chí là tạo ra một làn sóng đầu tư tư nhân có quy mô lớn để bù đắp vào khoản đầu tư công bị cắt giảm đáng kể trong thời gian tới và công việc này cần được thực hiện càng sớm càng tốt. Điều này cũng thể hiện việc khuyến khích đầu tư tư nhân kịp thời và phù hợp với quy luật của nền kinh tế thị trường, phát huy vai trò chủ đạo của kinh tế nhà nước với tỷ trọng không nhất thiết phải lớn nhất trong cơ cấu nền kinh tế nhiều thành phần.

Vấn đề rất quan trọng để thực hiện hiệu quả các chính sách đề ra cần phải có chính sách quản lý và điều chỉnh mọi hoạt động của các doanh nghiệp cần được kiểm tra giám sát và công khai minh bạch quyền và trách nhiệm người đứng đầu ở mọi loại hình doanh nghiệp và mọi thành phần kinh tế.