Cách đây hơn một tháng, Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh, khi đề cập các chính sách hỗ trợ hệ thống doanh nghiệp - cũng đã khẳng định, Chính phủ sẽ không hỗ trợ một cách tràn lan. Bộ Công Thương cũng đang khẩn trương hoàn thành để trình Chính phủ Đề án hỗ trợ doanh nghiệp. Song, ngay khi dự thảo được công bố, không ít ý kiến cho rằng, đề án vẫn chung chung, ôm đồm quá nhiều do đó thiếu tính khả thi.

Câu hỏi quan trọng, vẫn còn nguyên ý nghĩa đến hôm nay là: Cần cứu tất cả hay phải cứu “đúng địa chỉ”? Và, những “địa chỉ” cần cứu là những doanh nghiệp nào? Có thể thấy, trong bối cảnh “nước sôi lửa bỏng” như hiện nay, việc tìm ra “địa chỉ” để cứu cho đúng là không dễ. Bởi, để làm được điều đó một cách khách quan, cần có “bộ tiêu chí” để “lựa chọn” những doanh nghiệp thuộc diện phải cứu.

Chắc chắn sẽ có nhiều ý kiến cho rằng, những doanh nghiệp đang gặp khó khăn nhiều nhất phải được “giải cứu” trước hết. Song, đến nay, gần như các doanh nghiệp đều gặp những khó khăn lớn. Chẳng hạn, có ý kiến cho rằng, khối doanh nghiệp BĐS thuộc diện khó khăn nhất vì có đến 90% doanh nghiệp bất động sản hiện “chết lâm sàng” vì không tiếp cận được vốn và gần như 100% sản phẩm không có thanh khoản. Còn theo Bộ Xây dựng, tới nay, hơn 54% số doanh nghiệp bất động sản trên cả nước đã “chết” do địa ốc đóng băng.

Song, cũng có ý kiến cho rằng, các doanh nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng, trang bị nội thất, chế biến xuất khẩu thuỷ sản cũng đang “ngấp nghé” bờ vực phá sản. Nhiều doanh nghiệp trong lĩnh vực thương mại, bán lẻ, dịch vụ du lịch cũng rơi vào hoàn cảnh tương tự; các doanh nghiệp dệt - may, da - giày, do thị trường xuất khẩu bị thu hẹp, cũng không khỏi chật vật. Ngay cả những doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực tư vấn, không có hàng tồn kho, nợ NH rất ít (hoặc không có), không bị ảnh hưởng trực tiếp từ tình trạng đóng băng trên thị trường bất động sản cũng đang “sống thoi thóp” vì không có khách hàng! Như vậy, lập một danh sách “các địa chỉ cần cứu” là điều không khả thi. Hơn nữa, để lập danh sách như vậy, lại phải có đề án, lại hội thảo, tranh luận về tiêu chí, rồi phê duyệt, hướng dẫn thi hành. Khi hoàn thành những “thủ tục hành chính” ấy, chắc các doanh nghiệp cần cứu đã không còn tồn tại nữa!

Rõ ràng, không thể xem xét, nghiên cứu những khó khăn rất chi tiết, cụ thể của từng doanh nghiệp để giải cứu. Cũng không nên tự an ủi rằng, “những khó khăn hiện nay cũng là cơ hội để sàng lọc doanh nghiệp thông qua cạnh tranh, là cơ hội để doanh nghiệp chuyển đổi lĩnh vực kinh doanh phù hợp”. Bởi, điều đó chỉ đúng trong bối cảnh bình thường của nền kinh tế. Trong điều kiện hiện nay, không ít doanh nghiệp đã bị “chết oan” do tác động từ những bất ổn của kinh tế vĩ mô.

Tiến sĩ Trần Xuân Giá - nguyên Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư - cho rằng: “Đừng để tình trạng doanh nghiệp ngừng sản xuất, phá sản hàng loạt. Hỗ trợ doanh nghiệp là cần thiết và cấp bách nhưng phải đồng bộ, quyết liệt và kịp thời” và “Phải hỗ trợ doanh nghiệp không phân biệt lớn - bé, nhà nước - ngoài nhà nước. Hỗ trợ doanh nghiệp xử lý cả ở đầu vào và đầu ra. Đầu vào là hỗ trợ doanh nghiệp giảm chi phí và đầu ra là hỗ trợ trực tiếp và gián tiếp giúp doanh nghiệp tiêu thụ được sản phẩm”. Ý kiến nêu trên của TS Trần Xuân Giá cũng phù hợp với kết luận tại phiên họp thường kỳ của Chính phủ cuối tháng 7 vừa qua là tập trung cao độ để xử lý hai điểm nghẽn hiện nay: Nợ xấu tại các NH và hàng tồn kho của các doanh nghiệp.

NHNN chịu trách nhiệm đề xuất và thực hiện ngay phương án xử lý nợ xấu tại các NHTM để khơi thông dòng vốn tín dụng. Đây là vấn đề rất thiếu minh bạch, vì ngay cả số nợ xấu hiện nay là bao nhiêu cũng chưa có con số đúng và xử lý nợ xấu như thế nào cũng mới dừng lại ở việc bàn... trong nội bộ!

Về biện pháp để giảm hàng tồn kho, các chính sách của Nhà nước chỉ có thể hỗ trợ doanh nghiệp vì không một cơ quan nhà nước nào có thể đi bán hàng hộ doanh nghiệp được. Song, các biện pháp ở tầm vĩ mô của nền kinh tế để khơi thông thị trường sẽ có tác dụng rất lớn. Cần triển khai ngay kế hoạch tái khởi động một số dự án đầu tư công với số vốn sẽ giải ngân khoảng 130.000 tỉ đồng như đã thông báo. Đồng thời, Chính phủ cần tiếp tục đề nghị Quốc hội cho phép giảm 50% thuế giá trị gia tăng đối với tất cả hàng hoá lưu thông trên thị trường từ tháng 11.2012 đến tháng 6.2013. Đó là biện pháp kích cầu rất hiệu quả cho tất cả các DN bán được hàng và dần dần phục hồi trong năm tới.