Theo thống kê dữ liệu của Công ty dầu khí hàng đầu thế giới - BP, tổng chi phí nhập khẩu dầu trong năm 2011 của 27 quốc gia thuộc Liên minh châu Âu, Mỹ và Nhật Bản chỉ xấp xỉ 1.000 tỷ USD, tương đương với chi phí trong năm 2008.

Điều này cho thấy nhu cầu tiêu thụ năng lượng đang có xu hướng ngày một giảm. Nhiều chính phủ đang lâm vào tình trạng bị thâm hụt lớn và buộc phải thực hiện chính sách lãi suất rất thấp trong dài hạn để bù đắp thiệt hại này. Nhưng mức thâm hụt đã nhanh chóng trở nên không thể quản lý được và điều này đã xảy ra ở các quốc gia châu Âu như Bồ Đào Nha, Italia, Ireland, Hy Lạp và Tây Ban Nha (PIIGS).

Trong khi đó, chính phủ Mỹ cũng đang đối mặt với thách thức buộc phải cắt giảm chi tiêu khi thâm hụt tiếp tục xảy ra. Hơn nữa, việc thực hiện chế độ lãi suất thấp không hoàn toàn có lợi. Với mức lãi suất thấp, người sử dụng lao động sẽ phải đóng góp nhiều hơn vào quỹ hưu trí, nếu họ muốn đảm bảo cho những cam kết của mình. Các mức lãi suất thấp cũng không phải là biện pháp tốt nhất có thể tạo ra một động lực lớn để kích thích tăng trưởng kinh tế. Một khi thu nhập của người tiêu dùng không được đảm bảo ở mức cần thiết, họ sẽ buộc phải cắt giảm các khoản chi tiêu.

Khi tăng trưởng của nguồn cung dầu không đủ nhanh, 2 tình huống trái ngược nhau có thể sẽ xảy ra. Một là, giá cả sẽ cao hơn. Điều này đã được chứng minh khi giá liên tục tăng trong vòng 8 năm qua. Hai là, giá cả có thể giảm mạnh, như đã xảy ra vào giai đoạn cuối năm 2008 khi các nền kinh tế bước vào suy thoái và nhu cầu của họ đang giảm dần.

Giá dầu cũng là yếu tố quan trọng trong việc thúc đẩy hoạt động của các công ty năng lượng. Nhìn vào Saudi Arabia, quốc gia xuất khẩu dầu hàng đầu thế giới, cũng có thể thấy một điều rõ rằng sản lượng sản xuất đã tăng cao khi giá dầu tăng và sản xuất đã giảm khi giá dầu giảm. Vì vậy, một suy luận hợp lý rằng để có được lợi nhuận cao nhất, các giếng dầu (bao gồm cả một số ở Saudi Arabia) đã hoạt động hết công suất khi giá cả tăng cao và cũng đã ngừng lại khi giá xuống thấp. 

Nếu nhìn vào tốc độ tăng trưởng trung bình của các nước PIIGS trong 3 năm qua sẽ thấy một mối tương quan chặt chẽ giữa tăng trưởng dầu và tăng trưởng năng lượng với tăng trưởng GDP. Một thực tế cho thấy trong những năm gần đây, tốc độ tăng trưởng của tiêu thụ năng lượng (không chỉ tính riêng cho dầu mỏ) dường như luôn tỷ lệ thuận với tốc độ tăng trưởng của GDP. Theo dữ liệu của Tổ chức Sáng kiến về dữ liệu dầu mỏ chung (JODI), nhu cầu dầu của các quốc gia PIIGS đã và đang giảm mạnh. Nhu cầu từ tháng 2 đến tháng 4 của năm 2012 đã giảm 10% so với cùng kỳ của năm 2011. Điều này đồng nghĩa với việc các quốc gia này đang trượt sâu hơn vào suy thoái.

Tại Mỹ, nhu cầu tiêu thụ dầu trong 4 tháng đầu năm 2012 cũng đã giảm 3,2%, so với cùng kỳ năm 2011. Nếu xem xét, đối chiếu cụ thể, có thể thấy sự suy giảm nhu cầu tiêu thụ hiện nay đang diễn ra theo một chu kỳ gần giống như đã xảy ra trong giai đoạn từ năm 2005 - 2009. Tiêu thụ dầu ổn định trong giai đoạn 2005 - 2007, sau đó giảm dần vào đầu năm 2008 và tiếp tục giảm mạnh trong năm 2009. Sau khi giá dầu giảm đã kéo theo một loạt các tác động khác bao gồm cả việc suy giảm tín dụng. Ở thời điểm hiện tại, tiêu thụ dầu khá ổn định trong giai đoạn từ 2009 - 2011 và bắt đầu giảm trong đầu năm 2012 (tương tự thời điểm đầu năm 2008).

Nếu sự suy giảm, kể cả về giá và nguồn cung dầu tiếp tục diễn ra thì kịch bản đại suy thoái có thể sẽ lặp lại và chắc chắn sẽ nghiêm trọng hơn rất nhiều./.