Các sự kiện vừa qua, bao gồm cả việc bắt giữ ông Nguyễn Đức Kiên gây xôn xao dư luận, biểu thị sự chuyển đổi chính sách hướng đến thực hiện cải cách mạnh tay hơn nữa và giải quyết tận gốc vấn đề nợ xấu của Việt Nam. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đang trở nên minh bạch hơn thông qua việc công khai tỷ lệ nợ xấu đang trong khoảng 8,6% – 10% tổng dư nợ năm 2012 (tăng so với mức 2% trong năm 2010) và đề ra nhiều phương hướng giải quyết những vướng mắt đó. Khi các mức lãi suất cơ bản đã được cắt giảm, NHNN vẫn khá e dè trong việc mạnh tay bơm nguồn vốn rẻ vào thị trường do sự ổn định giá cả vẫn được ưu tiên hàng đầu. Bên cạnh đó, hiện đang có một số dấu hiệu từ phía Chính phủ cho thấy sẽ có thêm nhiều biện pháp nhằm chấn chỉnh “những thất bại và sự kém hiệu quả của các doanh nghiệp nhà nước”. 

Thời điểm của quá trình cắt giảm nợ của nền kinh tế Việt Nam có thể tốt hơn khi khu vực đồng tiền chung châu Âu đang sụt giảm, quá trình phục hồi nền kinh tế Mỹ chậm chạp và ngay cả Trung Quốc – cỗ máy tăng trưởng lớn nhất thế giới – cũng đang trong tình trạng trì trệ do sự hội tụ các yếu tố trong nước
(tỷ lệ nợ cao và nhu cầu tiêu dùng thấp) cùng với sự suy thoái chung của nền kinh tế toàn cầu. Điều này được phản ánh rõ rệt qua việc chỉ số PMI tháng 8 đã sụt giảm năm tháng liên tiếp. Chỉ số đơn đặt hàng mới giảm xuống 47,7 điểm, một tốc độ giảm ít hơn so với mức 41,1 của tháng trước. Mặc dù chỉ số đơn đặt hàng xuất khẩu mới giảm nhẹ so với tháng trước nhưng cũng đạt gần mức 50 điểm, tăng từ mức 48 điểm của tháng 7 lên 49,3 điểm trong tháng 8. Điều này cho thấy mặc dù tình hình thế giới không mấy khả quan nhưng nhu cầu hàng Việt Nam vẫn đang cải thiện.

Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) toàn phần của tháng 8 giảm từ mức 5,5% trong tháng 7 xuống còn 5% so với cùng kỳ năm trước, tuy nhiên mức giảm sút này một phần là nhờ vào tác động rõ ràng từ chi phí giá cao trong năm vừa qua. Nếu tính yếu tố điều chỉnh mùa vụ so với tháng trước thì chỉ số lạm phát toàn phần tăng từ mức 0,2% của tháng 7 lên 0,9% trong tháng này. Mức tăng này song hành cùng với sự tăng nhẹ của chỉ số giá cả đầu vào của PMI. Lạm phát cơ bản loại bỏ yếu tố giá cả thực phẩm và năng lượng tăng từ mức 8,1% của tháng 7 lên 8,8% trong tháng 8 nếu so với cùng kỳ năm ngoái. Biểu đồ 5 chỉ rõ khuynh hướng áp lực lạm phát sẽ tăng. Sự ổn định chỉ số PMI cùng với những sự sụt giảm gần đây đã khẳng định nhu cầu nội địa có sự phục hồi. Chúng tôi hy vọng tiêu dùng nội địa sẽ phục hồi nhẹ từ nay cho đến cuối năm, đặc biệt khi tăng trưởng tín dụng thẩm thấu toàn nền kinh tế.

Điều quan trọng nhất là khép lại quá khứ và tập trung vào những công cụ sẵn có để các nhà làm chính sách có thể bình ổn nền kinh tế cũng như gia tăng năng suất. NHNN đã thể hiện cam kết xây dựng tương lai tươi sáng hơn cho Việt Nam bằng việc kiềm chế tăng trưởng tín dụng trong năm 2011 và thực thi quá trình cải cách ngành ngân hàng. Tuy nhiên, những động thái ứng phó với tình trạng nợ xấu vẫn còn chưa rõ khi NHNN vẫn đang thực hiện một nhiệm vụ cực kỳ đặc biệt. Yêu cầu gần đây gây áp lực cho các ngân hàng là sắp xếp bảng cân đối kế toán và thể hiện sự minh bạch với tỷ lệ nợ xấu. Những động thái đó đã dự báo được những hoạt động cải cách sẽ đem lại những kết quả tốt đẹp. Thêm nữa, sự cẩn trọng của NHNN khi bơm dòng vốn tín dụng giá rẻ vào thị trường để thúc đẩy tăng trưởng như đã từng thực hiện trước đây đã góp phần nâng cao tín nhiệm của cơ quan này. Số tiền được bơm thông qua thị trường mở đã tương đối chậm lại, mặc dù gần đây có sự tăng nhẹ xoa dịu tình hình thanh khoản.

Chính vì vậy, HSBC lạc quan rằng Chính phủ Việt Nam sẽ làm những điều tốt nhất cho nền kinh tế. Những nhà làm chính sách đã chứng tỏ trong quá khứ rằng họ sẵn lòng đối phó với những khó khăn khi cần thiết. Điều này đòi hỏi sự nhẫn nại để cải cách nhằm xử lý nợ xấu và xây dựng một hệ thống kinh tế có thể đạt được hiệu quả hơn.

Nguồn: DDDN