Bước vào quý IV, các báo cáo, dự báo kinh tế năm tới, trước hết là của các tổ chức kinh tế quốc tế đầy uy tín, như WB, IMF, ADB…, đã được công bố.

So với nhiều năm, năm 2012 được coi là một trong những năm kinh tế thế giới gặp nhiều khó khăn. Cuộc khủng hoảng nợ công ở châu Âu tiếp tục sa lầy mà chưa thấy lối thoát rõ ràng, trong khi kinh tế Mỹ, Nhật Bản đều không mấy khả quan. Các nền kinh tế mới nổi như Trung Quốc, Ấn Độ, Brazil… không còn giữ được phong độ cất cánh lạc quan như 3 - 5 năm trước.

Nhìn chung, các dự báo kinh tế thế giới mới nhất cho năm 2013 tuy cao hơn năm 2012, cho dù không nhiều, nhưng ngày càng có xu hướng thấp hơn những dự báo trước đó. Nghĩa là, về đại thể, bức tranh kinh tế thế giới năm 2013 phần lớn được cho là không khả quan hơn nhiều so với năm 2012. Thậm chí, trên các sách báo kinh tế, còn xuất hiện cả những dự báo rằng, “khủng hoảng kinh tế sẽ lên đỉnh điểm vào năm 2013”.

Các đối tác lớn trực tiếp có quan hệ đầu tư và xuất - nhập khẩu với Việt Nam được dự báo về cơ bản chưa có khởi sắc. Năm 2013, IMF dự báo kinh tế Mỹ và Nhật Bản còn tăng trưởng thấp hơn cả năm 2012, trong khi Trung Quốc và các nước ASEAN chỉ tăng cao hơn chút ít.

Tình hình nêu trên khiến những yếu tố bên ngoài theo lô-gic sẽ có không nhiều nhân tố tích cực tác động mạnh tới tăng trưởng và ổn định kinh tế vĩ mô Việt Nam. Vì vậy, yếu tố quốc nội sẽ có ý nghĩa quyết định hơn nhiều so với mọi năm.

Dự báo kinh tế Việt Nam năm 2013

Ở một góc độ nào đó, có thể nói, diễn biến kinh tế Việt Nam năm 2013 là một trong những năm không dễ dự báo, nếu chỉ căn cứ trên tình hình thực tế của năm 2012 và các yếu tố tác động khác sẽ diễn ra trong thời gian sắp tới. Năm 2013, ngoài những tác nhân thuần kinh tế, yếu tố tâm lý cũng có thể tác động mạnh hơn đến hành vi tiêu dùng và đầu tư trong xã hội.

Tuy nhiên, nền kinh tế còn ẩn chứa những nguồn lực lớn. Nếu có chính sách khai thác tốt, các mục tiêu về tăng trưởng và ổn định kinh tế vĩ mô được đề ra tại Hội nghị Trung ương 6 (khóa XI) không những có thể đạt, mà còn có thể vượt.

Đó là lượng kiều hối ước tính trên 10 tỷ USD dự báo tiếp tục được chuyển về ngay cả trong lúc kinh tế thế giới còn khó khăn. Hơn nữa, theo một số ước tính, lượng vàng trong dân còn khá lớn. Theo tính toán sơ bộ, “lượng vàng nhập khẩu ròng của nước ta trong 20 năm (1990 - 2011) vào khoảng 500 tấn, tương đương 28 tỷ USD theo thời giá hiện nay. Cộng với số lượng vàng được tích lũy dưới nhiều hình thức (vàng nữ trang, vàng miếng...) từ bao đời nay trong mọi tầng lớp nhân dân, thì chắc chắn tổng giá trị tính bằng USD của khối dự trữ vàng trong dân hiện nay không dưới 40 tỷ USD”.

Rõ ràng, trong bối cảnh nguồn vốn khan hiếm hơn, nếu chính sách đối với vàng đúng đắn, thì nguồn lực này có thể ví như một “cứu cánh” trong thời điểm hiện nay.

Một số nhận định

Nhìn toàn cục, những khó khăn kinh tế hiện nay về cơ bản là do sự tích tụ những mâu thuẫn kéo dài nhiều năm, nên việc tìm kiếm các giải pháp để đồng thời thỏa mãn cả mục tiêu trước mắt lẫn mục tiêu lâu dài thật không dễ. Trong bối cảnh như vậy, cần đứng trên quan điểm đại cục, dài hạn để giải quyết vấn đề.

Kinh tế thế giới hiện có nhiều dự báo khác nhau, nhưng nhìn chung không có nhiều ý kiến cho rằng sẽ có dấu hiệu tốt lên một cách rõ rệt và đồng đều.

Ngoài Mỹ có bầu cử Tổng thống và Trung Quốc tiến hành Đại hội Đảng lần thứ 18 vào cuối năm nay, có thể tạo cho hai nền kinh tế có quy mô lớn thứ nhất và thứ hai thế giới này những điểm nhấn thay đổi mới, thì phần còn lại có lẽ ít có đột biến đáng kể nào.

Ở trong nước, trong khi phải tính tới những giải pháp căn bản, lâu dài để từ từ giải quyết những mâu thuẫn kéo dài, thì nhiệm vụ cơ bản của năm 2013 vẫn nên là tiếp tục “ưu tiên kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, duy trì mức tăng trưởng hợp lý gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng và tái cơ cấu nền kinh tế, nâng cao chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế”.

Một số đề xuất

Để ổn định kinh tế vĩ mô, duy trì mức tăng trưởng hợp lý, cần gấp rút áp dụng giải pháp sau:

Nhanh chóng xử lý nợ xấu ngân hàng, bởi đây đang là một trong những điểm tiềm ẩn gây bất ổn kinh tế vĩ mô. Giải pháp Công ty Mua bán nợ nên có sự tham gia của các chuyên gia kinh tế, không nên chỉ khép kín trong hệ thống tài chính - ngân hàng.

Đẩy mạnh tiến độ tái cấu trúc doanh nghiệp nhà nước để các doanh nghiệp sản xuất có sức cạnh tranh, có công nghệ tiên tiến, có lao động lành nghề…

Ngoài ra, các hệ lụy xã hội do tình trạng doanh nghiệp đóng cửa hàng loạt bao giờ cũng rất lớn và khó lường, nên ở góc độ quản lý, phải tìm ra các doanh nghiệp cần cứu để cứu.

Hiện tại, về cơ bản, có thể chia các doanh nghiệp sản xuất thành hai loại:

- Loại I: chủ yếu kinh doanh bằng nguồn vốn ít ỏi của mình, tự tìm thị trường và cũng chủ yếu là thị trường ngách. Từ lâu, họ đã không tìm tới ngân hàng để vay tiền với giá vốn quá cao. Số này không nhiều về số lượng và không lớn về quy mô. Tình trạng đình đốn hiện nay tác động đến họ không trực tiếp và quá lớn. Họ vẫn cầm cự được. Bây giờ, nếu có chính sách ưu đãi, thì họ cũng hoan nghênh, tham gia. Nhưng nếu chính sách ưu đãi mà không đến được, thì họ cũng không quá bận tâm, vì lâu nay, họ đã tự bơi trong cơ chế thị trường. Loại I này nên tìm cách hỗ trợ thêm cho họ.

- Loại II: chủ yếu kinh doanh bằng vốn vay ngân hàng và đây là nhóm gặp khó. Nhóm này lại có hai nhóm nhỏ: (1) có tiềm năng phát triển (cả hiện tại lẫn tương lai), nếu được cứu sẽ có lợi cho nền kinh tế; (2) không có khả năng phát triển, nếu cứu cũng ít tác dụng. Trong hai loại trên, chỉ nên cứu nhóm (1). Vấn đề bây giờ là ai sẽ là người minh định từng loại để cứu.

Tóm lại, cho dù nhiều khó khăn và khối lượng công việc phải làm đang còn rất lớn, nhưng nhìn về trung và dài hạn, cơ hội tiến hành tái cấu trúc nền kinh tế Việt Nam đang ở thời điểm chín muồi. Có những cơ sở để tin tưởng rằng, năm 2013 sẽ là năm vượt khó đi lên, mở ra thời kỳ tăng trưởng mới trong một mô hình tăng trưởng kinh tế mới

Nguồn: Đầu tư