Lạc hậu kéo dài

Theo cuộc điều tra do Tổng cục Thống kê tiến hành 5 năm một lần, tính đến tháng 7-2011 tổng số người trong độ tuổi lao động ở nông thôn là 32 triệu người.

Tỷ trọng lao động giảm từ 80% năm 2001 xuống 60% năm 2011, tức bình quân mỗi năm chỉ giảm được 2% sang các khu vực kinh tế khác.

Có tới 93% lao động nông thôn chưa được đào tạo tay nghề, có nghĩa là phần lớn chỉ lao động bằng tay chân.

Quy mô sử dụng đất trồng lúa của đại đa số các hộ là rất nhỏ, với 85% trong tổng số gần 9,3 triệu hộ có diện tích trồng lúa dưới 0,5 ha, trong đó 50% chỉ sử dụng dưới 0,2 héc ta.

Có tới gần 76% trong 4,1 triệu hộ gia chăn nuôi lợn là nuôi nhỏ lẻ, tức chỉ 1-5 con.

Theo báo cáo, cả nước có hơn 2.500 doanh nghiệp liên quan đến nông, lâm, thuỷ sản, song nợ phải trả của khu vực này lên tới hơn 32 ngàn tỉ đồng, tức nợ phải trả khoảng gần 13 tỉ đồng/doanh nghiệp.

Thu nhập bình quân của 1 lao động ở hợp tác xã nông nghiệp chỉ vỏn vẹn 201.000 đồng, và hợp tác xã lâm nghiệp 231.000 đồng.

Trả lời câu hỏi của Thời báo Kinh tế Sài Gòn Online là liệu Việt Nam có đạt được mục tiêu công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước vào năm 2020 trên nền tảng nông nghiệp như vậy không, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê Đỗ Thức cho rằng “rất khó”.

“Việt Nam chỉ còn 8 năm để đạt mục tiêu công nghiệp hoá đất nước. Tôi cho đây là thách thức rất lớn và không đễ gì đạt được”, ông nói.

Ông nhận xét, hiện tại lao động nông thôn chủ yếu là tay chân, và không dễ gì cơ giới hoá nông nghiệp khi đất trồng lúa rất manh mún với mỗi gia đình chỉ có 0,5 héc ta đất trồng lúa.

“Muốn công nghiệp hoá thì phải nâng cao dân trí và lao động. Thế mà có 93% lao động chưa qua đào tạo, thậm chí còn tới 51 xã chưa có trường tiểu học”, ông Thức nói thêm.

Có nhiều cải thiện

Tuy nhiên, cuộc điều tra cho thấy có nhiều thay đổi ở nông thôn trong vòng 5 năm qua.

Ví dụ, có tới 99,8% trong tổng số 9.071 xã đã có điện. Có nghĩa là chỉ còn 17 xã không có điện vào năm 2011, so với 100 xã năm 2006 và 924 xã năm 2001.

Gần 99 xã có đường ô tô đến trụ sở uỷ ban và 97 xã có đường ô tô đi lại quan năm. Có tới 99,5% xã có trường tiểu học, 99,5% xã có trạm y tế. Có tới 87% hộ nông thôn có điện thoại, tăng rất cao so với vỏn vẹn 5% năm 2001.

Về kết quả ấn tượng nhất trong bản điều tra, Vụ trưởng Vụ Nông Lâm nghiệp, ông Phạm Quang Vinh cho rằng, đó là kết cấu hạ tầng như lưới điện, trường học, trạm y tế nông thôn phát triển cả chiều rộng, chiều sâu.

Bên cạnh đó, chuyển dịch cơ cấu lao động từ khu vực nông thôn khoảng 2% mỗi năm sang lĩnh vực khác cũng là “chuyển biến tích cực”.

Cuối cùng, ông cho biết thu nhập tích lũy của hộ nông thôn đã tăng lên khá nhanh, cao hơn tốc độ tăng trưởng GDP trong 5 năm qua, thể hiện đời sống của nông dân nói chung tốt hơn.

Tuy nhiên, ông cho biết cuộc điều tra này không tính toán được thu nhập thực tế của nông thôn vì không đủ dữ liệu. Báo cáo cho biết thêm, chỉ số CPI đã tăng tới  184% vào năm 2011 so với năm 2006.