Trong báo cáo tình hình thực hiện các nhiệm vụ tài chính - ngân sách nhà nước tháng 10-2012 được văn phòng Bộ Tài chính phát đi hôm 12-11, Bộ Tài chính nhận xét, tình hình thu ngân sách hết sức khó khăn. Trong 10 tháng, tổng thu ước đạt 76,2% dự toán cả năm. Tính ra, bình quân mỗi tháng, số thu đạt 7,6% kế hoạch.

Do vậy, để hoàn thành chỉ tiêu năm 2012, trong 2 tháng còn lại, thu ngân sách phải đạt phần còn lại của kế hoạch, tức 23,8%. Nghĩa là, mỗi tháng phải thu trung bình 11,9%. Đây là con số khá cao so với mức 7,6% bình quân của 10 tháng qua. Ngành tài chính xác định đây là nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới.

Thu ngân sách gặp khó trong năm 2012 đã được các cơ quan quản lý nhìn nhận từ giữa năm khi qua 6 tháng đầu năm, nhiều địa phương, ngành không đạt được 50% kế hoạch cả năm cũng như chỉ tiêu đề ra trước đó. Bộ Tài chính đã yêu cầu các cơ quan thuế, hải quan tăng cường thu ngân sách qua việc rà soát nợ đọng thuế, kiểm tra, thanh tra việc đóng thuế tại các doanh nghiệp để truy thu thuế … Tuy nhiên, hiệu quả mang lại từ các biện pháp này, theo các cơ quan thi hành, vẫn chưa thực sự như mong đợi.

Trao đổi với Thời báo Kinh tế Sài Gòn Online, lãnh đạo cục thuế một tỉnh phía Nam không muốn nêu tên cho biết, thu ngân sách đang làm một nhiệm vụ nặng nề. Tại địa phương này, số thu ngân sách 10 tháng đạt 79%, trong đó đóng góp chính là từ thu thuế dầu thô.

Nếu xét thu từ khu vực kinh tế thì tổng thu chỉ đạt gần 73%, thấp hơn mức trung bình của cả nước. Trong tháng 10, số thu có nhỉnh hơn các tháng trước nhờ đến hạn đóng thuế thu nhập mà các doanh nghiệp được gia hạn trước đó.

Theo vị lãnh đạo này, trong 2 tháng còn lại, cơ quan thuế phải thu phần còn lại của kế hoạch, tức 27% dự toán, nghĩa là một tháng phải thu gần 14%. “Đây là một nhiệm vụ vô cùng khó khăn nếu không muốn nói là khó đạt nổi bởi bình quân các tháng qua, mức thu chỉ khoảng 7% kế hoạch. Quan trọng hơn là từ giờ đến cuối năm, không có nguồn thu nào đột biến, doanh nghiệp thì đang kinh doanh khó khăn”, vị này nói.

Áp lực về chỉ tiêu thu ngân sách theo đó cũng đang đè nặng lên doanh nghiệp. Trưởng phòng xuất nhập khẩu một công ty kinh doanh các sản phẩm điện, điện tử từ Nhật Bản phàn nàn, từ nhiều tháng nay, doanh nghiệp liên tục bị yêu cầu tham vấn giá cho những hàng hóa nhập khẩu. Vấn đề nằm ở chỗ, hải quan lấy số liệu không phù hợp với tình hình thực tế, áp vào doanh nghiệp để tăng mức đóng thuế.

“Thời buổi khó khăn, chúng tôi đàm phán giá với nhà cung cấp nên kéo được giá mua hàng xuống. Vậy nhưng, hàng về đến cảng, cơ quan chức năng lại đặt dấu hỏi về mức giá mới, rằng tại sao thấp hơn trước và đòi tham vấn giá. Họ lấy số liệu của họ và áp mức giá cao cho doanh nghiệp”, ông này kể.

Cũng theo ông này, khi trao đổi với công chức hải quan để trình bày thực tế thì nhận được câu trả lời rằng mong doanh nghiệp thông cảm vì họ đang phải cố gắng thu đạt chỉ tiêu.

“Chúng tôi hiểu, Nhà nước đang thất thu ngân sách do kinh tế khó khăn. Nhưng nếu chấp nhận mức giá cơ quan chức năng áp thì chúng tôi thua thiệt quá. Phần chênh lệch này, cuối cùng thì cũng chỉ người tiêu dùng chịu. Và nếu các cơ quan cứ tìm mọi cách thu như vậy thì vô hình trung làm cho các chính sách gia hạn, miễn, giảm thuế hay kích cầu trước đó trở nên vô nghĩa”, ông này nêu ý kiến.