Diễn biến chỉ số giá tiêu dùng (CPI) năm 2012 được nhận diện và đánh giá qua các góc độ khác nhau.

Xét theo góc nhìn tổng quát, CPI của năm 2012 đã thấp hơn nhiều so với CPI của 2 năm trước và thấp hơn mục tiêu đã đề ra cho năm nay (dưới 10%). Đây là niềm vui của các nhà hoạch định chính sách vĩ mô, các nhà đầu tư, người tiêu dùng, nhất là những người nghèo, người thu nhập bằng lương, phụ cấp.

Xét theo thời gian, CPI năm 2012 có chiều hướng diễn biến khác nhau theo các tháng. Tháng 1 và 2, CPI tăng cao hơn, chủ yếu do nhu cầu tiêu dùng cao hơn trong dịp trước, trong và sau Tết Nguyên đán. Tuy nhiên, tính chung CPI trong 2 tháng đầu năm nay cũng thuộc loại thấp so với nhiều năm trước đó (đứng thứ 4 trong nhiều chục năm qua, chỉ sau năm 2001, 2009 và 2000). 

Từ tháng 3 đến tháng 7, CPI đã diễn biến một cách khác thường (3 tháng tăng thấp, 2 tháng giảm liên tục, tính chung 5 tháng này đã giảm 0,16%). Đây là dấu hiệu của thiểu phát (giá giảm), tác động mạnh đến sự suy giảm tăng trưởng kinh tế. Nguyên nhân chủ yếu là do tín dụng bị giảm kéo dài, lãi suất cao… Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo giảm lãi suất; Nghị quyết 13/NQ-CP của Chính phủ đã đề ra các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho sản xuất - kinh doanh, hỗ trợ thị trường; ngành tài chính đã sớm chỉ đạo cắt, giảm, hoãn một số khoản thu nộp ngân sách; Ngân hàng Nhà nước đã chỉ đạo giảm mạnh lãi suất huy động, giảm lãi suất cho vay đối với các lĩnh vực ưu tiên, yêu cầu đưa lãi suất cho vay khác về dưới 15%/năm. Nếu trước đây việc điều hành còn bị động chạy theo việc ngăn chặn lạm phát, thì nay đã chuyển sang chủ động kiềm chế lạm phát theo mục tiêu. Đây là bài học kinh nghiệm cần được rút ra.

Từ tháng 8 đến tháng 10, CPI tăng khá cao (3 tháng này đã tăng 3,72%, bằng hơn một nửa tốc độ tăng CPI của cả năm, bình quân 1 tháng tăng trên 1,22%). Hai tháng cuối năm, CPI đã tăng ở mức dưới bình thường.

Xét theo nhóm hàng hoá, dịch vụ, trong 13 nhóm hàng hoá và dịch vụ tính CPI, có 6 nhóm giá tăng với tốc độ cao hơn tốc độ chung (gồm thuốc và dịch vụ y tế; giáo dục; hàng hoá và dịch vụ khác; nhà ở và vật liệu xây dựng; ăn uống ngoài gia đình; may mặc, mũ nón, giày dép); 5 nhóm giá tăng thấp hơn (gồm thực phẩm; đồ uống và thuốc lá; văn hoá, giải trí và du lịch; giao thông); 2 nhóm giá giảm (lương thực, bưu chính - viễn thông). Nhóm bưu chính - viễn thông giảm gần như liên tục trong nhiều năm, nhiều tháng, chủ yếu do có sự tiến bộ liên tục của khoa học- công nghệ, do có sự cạnh tranh của nhiều doanh nghiệp. Đây cũng là bài học kinh nghiệm cần được vận dụng vào các ngành khác.

Nhóm lương thực giá đã giảm liên tục trong 8 tháng và tính chung cả năm vẫn còn giảm sâu so với cuối năm trước, chủ yếu do sản xuất lúa đạt đỉnh cao về sản lượng (43,7 triệu tấn), trong khi giá xuất khẩu gạo lại giảm mạnh (10,5%). Giá thực phẩm cả năm vẫn tăng thấp.

CPI năm nay tăng thấp do nhiều nguyên nhân. Nguyên nhân trực tiếp là sự thắt chặt chính sách tiền tệ và chính sách tài khoá trong thời gian dài, với liều lượng khá cao.  Lãi suất cho vay liên tục cao trong nhiều tháng, trong khi sức khoẻ của nhiều doanh nghiệp đã yếu đi.

Nguồn: Đầu tư