Thành tựu đáng ghi nhận

Nhìn nhận về hoạt động điều hành chính sách tiền tệ (CSTT) của NHNN thời gian qua, dư luận nói chung, đặc biệt là giới chuyên gia kinh tế trong và ngoài nước, lãnh đạo các tổ chức tài chính – ngân hàng đều có những đánh giá cao về những thành quả đã đạt được.

Trong bối cảnh vừa phải giải quyết các thách thức khó khăn ngắn hạn (ổn định kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phát), vừa phải giải quyết các vấn đề mang tính cơ cấu dài hạn của nền kinh tế (thúc đẩy tái cấu trúc nền kinh tế, với các trọng điểm là đầu tư công, hệ thống tài chính - ngân hàng và DNNN), việc đạt được những thành quả trên thực sự đáng được ghi nhận.

“Thật không dễ dàng để đưa lạm phát từ mức 23% xuống chỉ còn 6,5% như hiện tại, đồng thời, giảm lãi suất từ mức 15% xuống 7%. Cùng với đó, tỷ giá cũng đã được giữ ổn định; dự trữ ngoại hối ngày càng gia tăng... Đó là những nhiệm vụ khó khăn nhưng Chính phủ Việt Nam và NHNN đã làm được và họ xứng đáng được ghi nhận cho những thành tựu phi thường đó”, ông Louis Taylor - Tổng giám đốc Ngân hàng Standard Chartered Việt Nam chia sẻ.

Ôn lại diễn biến kinh tế 2 năm về trước, ông Tareq Muhmood - Tổng giám đốc Ngân hàng ANZ Việt Nam nói, Việt Nam dường như luôn trải qua các giai đoạn kinh tế không ổn định: Đồng tiền thường xuyên mất giá; lãi suất tiền đồng luôn ở mức cao cản trở việc vay cũng như việc đưa ra các kế hoạch kinh doanh của các DN. Tuy nhiên những gì chúng ta thấy trong hai năm qua thực sự là một thành quả của NHHN trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu gặp khó khăn. Lãi suất giảm xuống mức hợp lý tạo điều kiện cho người dân có thể vay tiêu dùng hoặc đầu tư kinh doanh.

Trong khi đó, lạm phát được kiểm soát tốt cũng cho phép DN hoạch định kế hoạch kinh doanh lâu dài hơn. Một điểm quan trọng nữa là tỷ giá hối đoái ổn định trong suốt thời gian qua giúp các DN xuất nhập khẩu vững tin hơn.

Đề cập cụ thể hơn về những điểm NHNN đã làm được thời gian qua, ông Sumit Dutta - Tổng giám đốc HSBC Việt Nam nêu ra 5 điểm lớn.

Thứ nhất, NHNN đã điều hành linh hoạt CSTT góp phần kiềm chế lạm phát thành công, ổn định giá trị tiền đồng. Đây được đánh giá là thắng lợi lớn nhất của CSTT những tháng đầu năm.

Thứ hai, lãi suất cho vay đã giảm mạnh từ mức trên 20% vào đầu năm 2012 xuống chỉ còn khoảng 10%-12% thời điểm hiện tại. Giảm lãi suất vừa là yếu tố kích cầu vừa là yếu tố kích thích đầu tư, góp phần giúp DN thành lập mới hoặc mở rộng kinh doanh, thu hút việc làm, làm tăng tổng cầu.

Thứ ba, NHNN đã điều hành linh hoạt các kênh cung ứng tiền để kiểm soát tiền tệ hợp lý theo mục tiêu kiểm soát lạm phát.

Thứ tư, nhờ cách điều hành linh hoạt của NHNN, tỷ giá và thị trường ngoại hối ổn định, dự trữ ngoại hối tăng và đạt trên 12 tuần nhập khẩu; niềm tin của người dân vào tiền đồng tăng cao. Rất nhiều DN và nhà đầu tư nước ngoài đánh giá cao nỗ lực của NHNN trong việc duy trì tỷ giá ổn định trong năm 2012 và 5 tháng đầu năm 2013.

Thứ năm, NHNN đã theo sát thị trường ngoại hối và can thiệp ngay khi thị trường có các biến động (như can thiệp bình ổn thị trường vàng). Chính cách thức này đã giúp hạn chế sự biến động mạnh của thị trường mà lại không tốn dự trữ quốc gia cho việc can thiệp.

Chặng đường phía trước còn khó khăn

Theo ông Louis Taylor, những thành tựu đó đã giúp cải thiện niềm tin của các nhà đầu tư cũng như của dân chúng về sự ổn định của nền kinh tế. “Khi người ta cảm thấy chắc chắn rằng lạm phát sẽ được kiểm soát ở mức 6-8%, họ sẽ có cơ sở thực tế để đưa ra các quyết định đầu tư. Như vậy, sự ổn định là một yếu tố rất quan trọng”, ông Louis Taylor nói. Theo vị CEO này, điều quan trọng hiện nay là làm sao để sự ổn định đã có được sẽ tạo ra các tác động tích cực lên nền kinh tế.

Trong đó, một trong những vấn đề quan trọng và liên quan trực tiếp đến điều hành CSTT là vấn đề cung vốn cho nền kinh tế. Theo ông Tareq Muhmood, liên quan đến khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế hiện nay cần chú ý đến cả 2 khía cạnh: cung và cầu. Về nguồn cung, mặc dù thanh khoản của các ngân hàng đã trở nên dồi dào, nhưng vẫn khá dè dặt khi cho các DN cũng như cá nhân vay vốn do lo ngại những khoản vay đó sẽ trở thành nợ xấu.

Do đó, các ngân hàng chạy đua tìm kiếm những nhóm khách hàng “chất lượng” để chào mời. Trong khi đó, các nhóm còn lại phải gồng mình tìm kiếm nguồn vốn. Đây chính là vấn đề ở phía nguồn cung hiện nay.

Còn về phía cầu, nền kinh tế vẫn phải đối mặt với vấn đề về niềm tin (dù đã được cải thiện trong thời gian qua). Thể hiện ở tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế chỉ đạt 5%, thấp hơn nhiều so với mức 7% hay 7,5% mà người ta kỳ vọng; cầu nội địa yếu... Do đó, niềm tin trên thị trường chưa đủ để khuyến khích người dân và DN tiếp tục đầu tư ở thị trường nội địa hay vay vốn để đầu tư.

Tuy nhiên, CEO của ANZ Việt Nam cho rằng, việc Chính phủ, NHNN giữ được sự ổn định của giá cả và tiền tệ càng lâu dài thì niềm tin và khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế sẽ càng gia tăng. Vị này cũng đưa ra đề xuất là không nên để nguồn thanh khoản dồi dào hiện tại chảy quá nhiều vào lĩnh vực tiêu dùng. Thay vào đó, cần thúc đẩy dòng tiền chảy vào lĩnh vực sản xuất. “Nếu điều đó được thực hiện, chúng ta sẽ duy trì được sự ổn định, đó chính là nền tảng cho tăng trưởng bền vững”, ông Tareq Muhmood nói.

Bên cạnh việc ưu tiên ổn định kinh tế vĩ mô trong ngắn hạn, các CEO ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam cũng cho rằng, để củng cố và cải thiện niềm tin trên thị trường thì việc giữ và hiện thực hóa các cam kết đưa ra về chương trình tái cơ cấu cũng có ý nghĩa rất quan trọng. Nếu không, các vấn đề yếu kém, khó khăn sẽ có nguy cơ tái diễn trong tương lai.

Lấy ví dụ trong ngành Ngân hàng, ông Louis Taylor cho rằng: “Chúng ta cần một hệ thống toàn diện giúp thay đổi cách thức cho vay của các ngân hàng. Bởi, nếu các cách thức cho vay đó không được thay đổi, các vấn đề như hiện tại có thể sẽ lặp lại trong tương lai”.

Trong bối cảnh dư địa của CSTT không còn nhiều, việc phối hợp gắn kết hơn, đồng bộ hơn và quyết liệt hơn của các chính sách khác, nhất là chính sách tài khóa (CSTK) cần được đẩy mạnh trong giai đoạn hiện nay. CEO của HSBC Việt Nam nhìn nhận, giờ là lúc cần phải quyết liệt hơn nữa trong CSTK nhằm kích thích tăng trưởng nền kinh tế. “Nếu chúng ta để nền kinh tế "nguội" quá lâu, chi phí kích thích sẽ rất cao và xác suất thành công sẽ giảm đi”, vị này cảnh báo.

Nguồn: Thời báo Ngân hàng