Theo Bộ Tài chính, tổng vốn TPCP cần bổ sung cho các dự án từ các “đề nghị”, cho đến nay, là 25.865 tỷ đồng.

Tình trạng tăng trưởng đang chậm dần, tổng cầu yếu, vốn đầu tư giảm… được dự báo sẽ kéo tăng trưởng kinh tế Việt Nam trượt ở “đáy chữ U” thêm một thời gian nữa. Và để sớm thoát khỏi tình trạng trì trệ bằng biện pháp tăng tổng cầu, nhấn thêm giải pháp tăng chi tiêu công, từ đầu năm đến nay, Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia cũng đã kiến nghị đẩy mạnh hơn nữa chi tiêu đầu tư từ nguồn ngân sách qua việc phát hành TPCP.

Giải pháp tăng phát hành trái phiếu, nới bội chi cũng đã được các chuyên gia có uy tín như TS.Trần Du Lịch, PGS.TS.Đào Văn Hùng – 2 thành viên của Hội đồng Tư vấn tiền tệ quốc gia đề cập đến.

Ở một chiều khác là những ý kiến khá cương quyết lo lắng cho khả năng vay và trả nợ quốc gia. Hiện tổng nợ công, nợ nước ngoài của Việt Nam được đánh giá là chưa đáng lo ngại, nhưng cũng đã tiệm cận ngưỡng an toàn. Ngân hàng Thế giới (WB) cũng đã có những lưu ý: “Nợ nước ngoài của Việt Nam vẫn bền vững, nhưng nợ trong nước đang gia tăng, thu ngân sách của Việt Nam cũng đã xuống đến mức thấp nhất trong lịch sử”.

Điển hình cho sự thận trọng này là ý kiến của TS.Vũ Đình Ánh: “Tôi kịch liệt phản đối tăng nợ công, nới bội chi, vì lo lắm, lịch sử chi tiêu ngân sách cho thấy sự lãng phí thất thoát và đầu tư công không hiệu quả”.

Theo Vụ NSNN (Bộ Tài chính), trong bối cảnh nguồn vốn ODA dành cho Việt Nam sẽ giảm dần thì cần vay trong nước để sớm đưa các công trình hạ tầng vào sử dụng. Dự kiến trong giai đoạn 2011-2015 vay nước ngoài khoảng 152.700 tỷ đồng, vay trong nước 868.400 tỷ đồng, trong đó dự kiến phát hành TPCP khoảng 660.400 tỷ đồng.

Và theo phương án vay, trả nợ trong nước giai đoạn 2011-2015, dự kiến tổng chi trả nợ trong cân đối NSNN giai đoạn 2011-2015 khoảng 583.600 tỷ đồng, trong đó trả nợ lãi vay khoảng 257.300 tỷ đồng (riêng lãi vay trong nước khoảng 216.000 tỷ đồng).

“Với dự kiến về vay và trả nợ như trên, dự kiến dư nợ Chính phủ sẽ tiếp tục tăng trong giai đoạn 2011-2015, mặc dù vẫn trong giới hạn an toàn”, Vụ NSNN báo cáo.

Cũng đồng tình với hướng tăng nợ trong nước để giảm lệ thuộc nợ nước ngoài, thông qua phát hành TPCP là giải pháp để thoát khỏi trì trệ hiện nay, nhưng TS. Lê Đình Ân – nguyên Giám đốc Trung tâm Dự báo kinh tế - xã hội quốc gia có băn khoăn về việc sử dụng vốn có được phân bổ vào đúng dự án hiệu quả không. Hơn nữa, là áp lực trả nợ khi thu NSNN đang rất khó khăn và liệu TPCP có phải được phát hành để đảo nợ? “Vấn đề là quản lý, giám sát việc phát hành, sử dụng cho hiệu quả”, theo ông Ân.

Tuy chi trả nợ gốc vẫn đảm bảo nhưng năm 2012 lại tái diễn tình trạng thường xuyên vượt dự toán từ 16-26% và năm 2013 dễ lặp lại kịch bản này. Theo ông Ánh: “Chính phủ vẫn phải thực hiện biện pháp phát hành để đảo nợ và giãn trả các khoản vay, đó là điều đáng ngại”.

Bên cạnh đó là chi phí lãi vay đang có biểu hiện lãng phí hơn. Ông Ân và ông Ánh lưu ý thực trạng vốn TPCP, vốn ODA chậm được giải ngân, đó là một sự thiếu hiệu quả, làm tăng chi phí nợ vay. Ngay như trường hợp của Bộ Giao Thông - Vận tải, trong khi đề xuất tăng thêm vốn TPCP, thì theo báo cáo của Bộ này, trong 76.000 tỷ đồng vốn TPCP giai đoạn 2006-2012, mới giải ngân được 63.602 tỷ đồng, bằng 83,6%. Dẫu sao, đây vẫn là bộ chuyên ngành kinh tế - xã hội có tỷ lệ giải ngân cao.

Khi nói về nợ công, Bộ Tài chính cũng thừa nhận, việc xác định tổng thể nhu cầu vốn cho bù đắp bội chi NSNN và cho đầu tư phát triển chưa thực sự gắn với khả năng huy động; khả năng huy động vốn thông qua phát hành TPCP còn hạn chế. Bộ Tài chính cũng lưu ý, chi phí vay nợ có xu hướng tăng làm tăng áp lực chi trả lãi của NSNN.