Theo một số chuyên gia lời giải cho bài toán này là phải chuyển dịch cơ cấu trong nông nghiệp, nông thôn, thực thi chính sách tác động để thúc đẩy sản xuất quy mô hàng hóa lớn.

Theo ông Hồ Xuân Hùng, Chủ tịch Tổng hội NNPTNT Việt Nam, cơ chế khoán hộ đã đưa nước ta từ đói nghèo thành cường quốc xuất khẩu gạo. Tuy nhiên sau 30 năm đổi mới, đã đến lúc nông nghiệp Việt Nam cần áp dụng cơ chế mới để phát triển.

“Hiện có 2 quan điểm tạo vùng sản xuất lớn cho nông nghiệp. Một là cho phép tăng hạn điền. Hai là ghép nhiều mảnh đất vào với nhau để cùng sản xuất 1 loại nông sản. Tuy nhiên, dù gì cũng phải tiến lên sản xuất lớn”, ông Hồ Xuân Hùng nói.

Còn TS Nguyễn Trí Ngọc, Viện trưởng viện Nghiên cứu và phát triển, công nghệ, nông lâm nghiệp Thành Tây, cho rằng hiện tượng nông dân bỏ ruộng là thực trạng khách quan, cần được nhìn nhận ở cả 2 khía cạnh tích cực và tiêu cực. Tích cực thì đây là cơ hội để chuyển dịch cơ cấu trong nông nghiệp, nông thôn. Đây cũng là cơ hội để phát triển để quy mô lớn hơn. Với những người làm chính sách cũng là cơ hội để thực thi chính sách tác động để thúc đẩy sản xuất quy mô hàng hóa lớn. 

Về tiêu cực, việc nông dân bỏ ruộng sẽ làm sụt giảm sản lượng nông nghiệp và kéo dài thì nông nghiệp sẽ tiêu  điều.

“Nhưng cần nhìn theo hướng tích cực để tận dụng được cơ hội. Đặc điểm sản xuất nông nghiệp của Việt Nam bấy lâu vẫn là ruộng đất manh mún, tỷ lệ lao động trong nông nghiệp cao”, ông Ngọc chia sẻ quan điểm của mình.

Dưới góc độ người trực tiếp tham mưu chính sách về tam nông, ông Tăng Minh Lộc, Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác (Bộ NNPTNT), khẳng định: “Chúng ta phải làm từ những việc phục vụ trực tiếp cho lợi ích trước mắt và có cả những việc lâu dài. Ví dụ như trước hết phải có quy hoạch sản xuất cho mỗi vùng đó, mà quy hoạch đó phải dựa vào lợi thế của từng vùng. Để phát huy tốt nhất khả năng, lợi thế, thế mạnh của vùng đó và khi đã quy hoạch rồi thì phải tổ chức từ chính sách phải hướng người nông dân, thúc người nông dân đi theo quy hoạch thì quy hoạch đó mới có thị trường và lợi thế trong cạnh tranh”.

Cùng với đó cần có cơ chế và chính sách để khuyến khích mẽ doanh nghiệp đầu tư vào sản xuất nông nghiệp, tham gia xây dựng những vùng nguyên liệu tập trung, gắn với chế biến và tiêu thụ nhất là trong khâu xuất khẩu. Qua đó sẽ tạo ra liên kết bền vững giữa doanh nghiệp với nông dân và các tổ chức của nông dân tại vùng đó. Tổ chức nông dân ở đây gồm có tổ hợp tác, HTX, hộ nông dân... từ đó sẽ tạo điều kiện khắc phục tình trạng sản xuất manh mún, kỹ thuật lạc hậu để nâng cao chất lượng nông sản.

Bên cạnh đó, cần có chính sách đất đai phù  hợp để người dân có thể chuyển nhượng ruộng đất cho nhau với giá họ có thể  chấp nhận được trong điều kiện người không có  nhu cầu, kinh nghiệm sản xuất chuyển đổi cho những người thực sự có nhu cầu sản xuất.

Bộ trưởng Bộ NNPTNT Cao Đức Phát cho biết trong chủ trương tái cơ cấu ngành, Bộ NNPTNT đang thực hiện việc rà soát, điều chỉnh lại từ cơ cấu cây trồng, vật nuôi ở các địa phương để phối hợp triển khai thực hiện, trong đó có việc hướng dẫn bà con nông dân phát huy lợi thế của địa phương mình để tập trung vào sản xuất các loại nông sản có thị trường, có hiệu quả cao hơn để có thu nhập cao hơn. Theo đó, một số địa phương có thể chuyển từ trồng lúa có hiệu quả thấp sang trồng ngô, đậu tương... để có hiệu quả cao hơn.

“Hiện Bộ NNPTNT đang gấp rút phối hợp với Bộ TNMT soạn thảo để sớm ban hành Thông tư hướng dẫn các địa phương và bà con nông dân thực hiện chuyển đổi cây trồng trên đất lúa”, Bộ trưởng Cao Đức Phát thông tin thêm.

Nguồn: Chinhphu.vn