Điều ông nói cũng có nghĩa rằng, mức tăng của tháng này là cao nhất trong vòng 5 tháng trở lại đây. Nhưng mức tăng đến đâu? Theo một số nguồn tin của Thời báo Ngân hàng, CPI tháng này sẽ tăng khoảng 0,8% so với tháng trước, nếu không có thêm các đột biến mới trong ít ngày tới.

Ông Nguyễn Đức Thắng - Vụ trưởng Vụ thống kê Giá (Tổng cục Thống kê) chia sẻ với nhận định trên bằng ý kiến đồng tình rằng, với nhiều nguyên nhân đẩy giá cả chung lên cao, CPI tháng 8 sẽ tăng “rất khác” so với giai đoạn trước đó. Theo ông Thắng, giá xăng dầu, điện, dịch vụ công và… bão lụt là các nguyên nhân đáng chú ý, có thể đẩy giá cả lập “một mặt bằng mới”. Tính toán từ ngành thống kê cho hay, khoảng 0,12 điểm phần trăm tăng thêm của CPI tháng 8/2013 đến từ nguyên nhân điều chỉnh giá xăng dầu trong thời gian qua.

Ông Long dẫn một số dự báo cho rằng, khoảng 0,2 điểm phần trăm tăng thêm đến từ nguyên nhân tăng giá điện sẽ tác động vào CPI tháng này, và chừng ấy sẽ tiếp tục tác động đến CPI tháng sau...

Nhưng, mức tác động “khủng” nhất lại đến từ việc tăng viện phí tại Hà Nội, bắt đầu áp dụng từ đầu tháng 8/2013. Cụ thể, có 712 dịch vụ tăng giá, bổ sung 99 giá dịch vụ mới, một số dịch vụ được tăng giá gấp 2 - 4 lần so với giá hiện hành… Như vậy, đây sẽ là yếu tố tác động rất lớn đến CPI tháng 8. Trong khi đó, những cơn mưa bão vừa qua, và có thể chưa là cuối cùng, tại một loạt tỉnh phía Bắc cũng đã góp thêm “gió”, tác động mạnh đến “sóng giá” nói chung. “Đợt mưa bão vừa qua, chúng tôi khảo sát thấy giá rau quả tăng khá mạnh, nhưng hy vọng sẽ trở về mức bình thường sau khi bão qua”, ông Thắng cho hay.

Nhìn trên bình diện chung, CPI đang chịu nhiều tác động từ các mặt hàng, dịch vụ có sự điều tiết của Nhà nước. Các chuyên gia đặt câu hỏi, phải chăng quan điểm điều hành chính sách của một số ngành; địa phương nhắm tới mục tiêu kiềm chế lạm phát để ổn định vĩ mô đã không còn được “xếp ưu tiên số 1”?

Trên thực tế, chính sách tiền tệ vẫn đang hướng tới kiểm soát chặt lạm phát thông qua các công cụ lãi suất, điều hành thị trường mở, liên ngân hàng. Nhờ đó, mặc dù đạt thành tích tăng dự trữ quốc gia rất mạnh trong khoảng 2 năm qua, giảm mạnh lãi suất thị trường, tăng trưởng tín dụng… nhưng lượng tiền trong lưu thông lại được kiểm soát tốt hơn.

Theo con số công bố chính thức của NHNN, tỷ trọng tiền mặt lưu thông trên tổng phương tiện thanh toán đã giảm từ khoảng 13,82% vào đầu năm nay xuống mức 11,32% vào tháng 5/2013. Đáng chú ý là xu hướng giảm liên tục diễn ra qua các tháng. Xét ở góc độ nhu cầu thanh toán tiền mặt chỉ tập trung trong giao dịch các mặt hàng tiêu dùng thiết yếu, diễn biến trên là tích cực đối với việc kiềm chế lạm phát.

Cho nên, vấn đề lạm phát thực chất đang đến từ các quyết định điều chỉnh giá dịch vụ và tiêu dùng thiết yếu từ các cơ quan hành chính như điện, xăng dầu, dịch vụ y tế… dù là không thể không áp dụng trong lộ trình tiến tới điều hành theo cơ chế thị trường, đang gây rất nhiều khó khăn xét trên bình diện tổng thể kinh tế-xã hội.

Về lý thuyết, TS. Lê Xuân Nghĩa - nguyên Phó chủ tịch Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia cho rằng, khi giá cả tăng lên ở nhóm hàng thiết yếu sẽ ảnh hưởng rất ít đến cầu tiêu dùng của nhóm này vì không có “hàng hóa, dịch vụ thay thế”. Nói cách khác, khi giá điện, xăng dầu, dịch vụ y tế tăng lên, người dân và doanh nghiệp vẫn phải tiêu dùng. Ngược lại, họ sẽ cắt giảm chi tiêu ở các mặt hàng lâu bền khác.

Trong bối cảnh khó khăn của sản xuất hiện nay, khi nguyên nhân chủ yếu do cầu tiêu dùng và đầu tư giảm, diễn biến trên là đáng quan ngại. Khảo sát chỉ số PMI ngành sản xuất Việt Nam do HSBC tiến hành và công bố mới đây cho thấy, giá cả đầu ra tiếp tục bị giảm trong tháng 7 - tháng thứ tư liên tiếp chứng kiến mức giá trung bình giảm.

“Giảm giá bán đã phản ánh tình hình cạnh tranh gay gắt trên thị trường và những nỗ lực thúc đẩy bán hàng tồn kho đang ở mức lo ngại. Có một số bằng chứng cho thấy giá cả đầu ra đã phải giảm để giúp giải phóng hàng tồn kho tại các nhà máy”, HSBC nhìn nhận. Trong khi đó, ở chiều bên kia, cũng theo nguồn tin này, giá cả đầu vào lại tiếp tục tăng và xu hướng này đã được ghi nhận 7 tháng liên tiếp gần đây.

Nhìn trên biểu đồ diễn biến giá cả từ đầu năm đến nay, đường biểu diễn CPI theo mốc so sánh qua các tháng liền kề đang dốc ngược lên, hình thành rõ nét xu hướng tăng giá mạnh mẽ. Với mức tăng của tháng 8 như hiện nay là khá cao, cộng thêm các rủi ro tăng tiếp vào tháng 9, khi năm học mới bắt đầu, khả năng lạm phát tăng cao trở lại đang dần hiện hữu. Mà lấp ló sau những chuyển động giá cả gần đây là quan ngại lớn dần với sản xuất và đời sống người dân…

Tại báo cáo “Điểm lại cập nhật tình hình phát triển kinh tế Việt Nam” của Ngân hàng Thế giới (WB) phát hành hồi tháng trước, WB đã cảnh báo: Tỷ lệ lạm phát cơ bản trung bình vào khoảng 10%, phản ánh mức tăng giá hàng loạt hàng hóa, dịch vụ được quản lý hành chính. Theo tính toán của WB, chỉ trong 6 tháng đầu năm nay, riêng việc tăng giá của các dịch vụ giáo dục, vận tải và y tế đã chiếm tới 40% tỷ lệ lạm phát. Trong khi đó, các lĩnh vực có giá cả chủ yếu quyết định bởi các yếu tố thị trường lại có hiện tượng tăng nhẹ hoặc giảm.

“Nguyên nhân chủ yếu gây ra lạm phát là do những đợt tăng giá hành chính mà trong tương lai sẽ tiếp tục diễn ra”, nguồn tin này khẳng định. Theo WB, vì phí dịch vụ vẫn còn ở mức thấp nên chắc chắn tỷ lệ lạm phát sẽ còn tăng hơn nữa trong những tháng còn lại của năm 2013, khi các mức giá này được điều chỉnh theo đúng giá cả thị trường. Nguồn tin này cũng dự báo lạm phát có thể đạt mức 8,2% vào thời điểm cuối năm 2013.

Nguồn: Thời báo Ngân hàng