Theo Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), hiện khá nhiều doanh nghiệp (DN) trong nước dường như vẫn còn xa lạ với khái niệm minh bạch, nhất quán, trong khi với các công ty đa quốc gia đang hoạt động kinh doanh tại VN, khái niệm trên lại khá phổ biến.

 Các chuyên gia kinh tế nhận định có ít nhất 2 nguyên nhân chính dẫn tới hiện tượng phổ biến này. Một là tâm lý "phòng thủ" của các DN đối với các cơ quan quản lý nhà nước, như: thuế vụ, cảnh sát kinh tế, quản lý thị trường… Hai là sự cạnh tranh không lành mạnh giữa các DN khiến các chủ DN phải dè chừng đối thủ, quyết không khai báo "nội tình" của DN cho công chúng đầu tư, nhằm tránh bất lợi về thông tin.

Một cách khách quan, hệ thống khai báo thuế và chính sách thu thuế còn nhiều bất cập. Việc các cơ quan thuế thường bị giao chỉ tiêu thu thuế cao là áp lực chính dẫn đến tình trạng "tận thu" mà không chia sẻ được với DN trong thời buổi khó khăn. Về chính sách thu thuế là không sai, nhưng trong thực tế, điều này khiến DN luôn trong tình trạng khai thấp doanh thu, tăng chi phí để hòng giảm lợi nhuận, từ đó giảm khoản thuế thu nhập DN phải nộp cho ngân sách Nhà nước. Từ đó nảy sinh chuyện thường gặp là cảnh thỏa hiệp vào mùa tính thuế, khiến môi trường kinh doanh không minh bạch, hình ảnh tài chính DN bị bóp méo, cổ đông không được thông tin đầy đủ về giá trị, khả năng tạo lợi nhuận của DN.

Trong điều kiện hoạt động èo uột của thị trường chứng khoán hiện nay, tình trạng không minh bạch thông tin khó có khả năng phục hồi kênh đầu tư dài hạn này. Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan cho rằng cần phân biệt rõ 2 khái niệm công khai và minh bạch. Nhiều khi công khai nhưng không có minh bạch. Công bố rõ các tiêu chí nhưng đằng sau vẫn có chuyện "đi đêm", mặc cả, đấu thầu lúc nào cũng có "quân xanh, quân đỏ"…

 "Minh bạch là cả một quá trình, từ lúc thiết kế chính sách, văn bản pháp quy, lấy ý kiến tham vấn DN, người dân đến quá trình thực hiện và sự giám sát của người dân vào quá trình đó. Theo tiêu chí chung như vậy thì sự minh bạch của chúng ta mới dừng ở mức độ công khai hơn là minh bạch thực sự, chính vì vậy mà môi trường kinh doanh của Việt Nam luôn bị đánh giá ở vị trí thấp so với các nước khác", bà Lan nói.

Nguồn: DDDN