Khéo điều hành giá thì lạm phát không cao

Những nỗ lực trong việc duy trì sự ổn định kinh tế vĩ mô, ưu tiên kiềm chế lạm phát của Chính phủ đã đem lại cho nền kinh tế Việt Nam những kết quả tích cực trong 3 quý đầu năm 2013. Tốc độ tăng trưởng GDP trong quý III/2013 đã đạt mức cao hơn so với dự báo, suy giảm tăng trưởng bước đầu đã được ngăn chặn, lạm phát được kiềm chế, vĩ mô được ổn định.

Đánh giá tình hình kinh tế 9 tháng và dự báo cho những tháng tới từ hiệu quả của chính sách đã và đang thực hiện, Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia (UBGSTCGQ) cho rằng: lạm phát trong 9 tháng đầu năm đã được kiểm soát ở mức thấp (tăng 4,63% so với đầu năm) và ổn định hơn so với nhiều năm trở lại đây.

Với mức tăng trở lại đôi chút của lạm phát trong tháng 8 và tháng 9 vừa qua chủ yếu là do yếu tố mùa vụ theo quy luật hàng năm cùng với tác động của việc điều chỉnh giá hàng hóa cơ bản và dịch vụ công (y tế, giáo dục) chứ không phải do tác động của những yếu tố cơ bản như mở rộng chính sách tiền tệ hay chính sách tài khóa.

Ủy ban nhận định, xu hướng lạm phát dài hạn đang giảm dần và sẽ giữ ổn định quanh mức 7%. Đây được xem là tín hiệu tích cực tạo nền tảng cho sự ổn định lạm phát trong trung hạn. Tuy nhiên, phân tích các thành phần của lạm phát, nhóm nghiên cứu của Ủy ban cho rằng, dự báo về diễn biến giá cả và lạm phát cuối năm ra sao, bên cạnh yếu tố mùa vụ còn phụ thuộc lớn vào việc điều hành giá các mặt hàng cơ bản. Việc điều chỉnh giá các mặt hàng cơ bản và dịch vụ công cần có sự phối hợp về thời điểm tăng giá, mức tăng giá tránh việc tăng giá tùy ý gây tác động lạm phát tâm lý trong thời gian tới.

Cùng quan điểm thận trọng với giá, đại biểu Quốc hội, TS. Trần Du Lịch lưu ý: “Nếu không phối hợp tốt giữa 3 nhóm chính sách: tiền tệ, chi tiêu công và điều chỉnh giá thì khó kiềm chế được CPI theo mục tiêu”.

Ủy ban cũng đã có những đánh giá tốt về chính sách tiền tệ và khẳng định thị trường tiền tệ trong 9 tháng đầu năm 2013 có những cải thiện tích cực. Thanh khoản của hệ thống ngân hàng được củng cố và hiện khá dồi dào so với giai đoạn trước do tốc độ tăng huy động luôn đạt mức tăng cao hơn nhiều so với tốc độ tăng trưởng tín dụng của hệ thống, lãi suất cho vay trên thị trường liên ngân hàng đã duy trì được sự ổn định với lãi suất luôn ở mức thấp 3-4%.

Tỷ lệ cho vay/huy động trên thị trường 1 cũng như tỷ lệ huy động từ thị trường 2/tổng tài sản của các TCTD đang giảm dần cho thấy những tín hiệu tích cực khi mức độ rủi ro trong hoạt động của đa phần các TCTD và của toàn hệ thống đã giảm đáng kể.

Theo nhận định của UBGSTCGQ, thị trường ngoại hối và tỷ giá hối đoái nhiều khả năng sẽ tiếp tục được duy trì trong những tháng cuối năm do cung và cầu ngoại hối trên thị trường vẫn ổn định, dự trữ ngoại tệ tiếp tục tăng khá.

Tăng trưởng tốt hơn nhờ mùa vụ

Theo quan điểm UBGSTCQG: yếu tố mùa vụ được xem là tác nhân quan trọng hỗ trợ cho tăng trưởng ở quý IV. Dựa trên đặc tính mùa vụ, chỉ số tổng sản lượng thường đạt mức cao nhất vào quý IV hàng năm, tăng trưởng GDP quý IV/2013, do đó, sẽ tiếp tục đạt tốc độ tăng cao hơn so với quý III/2013 và khu vực dịch vụ tiếp tục đóng vai trò dẫn dắt cho tăng trưởng của toàn nền kinh tế.

Tăng trưởng GDP trong quý III/2013 đạt cao hơn dự kiến (tăng 5,54% so với quý II/2013), góp phần đưa GDP 9 tháng/2013 đạt mức tăng (5,14%) khá hơn đôi chút so với cùng kỳ năm 2012 là 5,1%.

Tuy nhiên, Ủy ban cũng bày tỏ quan ngại khi những lĩnh vực trước đây được xem là bệ đỡ, đóng góp lớn cho tăng trưởng là nông, lâm ngư nghiệp, thủy sản và khu vực công nghiệp, xây dựng lại chưa có nhiều cải thiện mặc dù đã có dấu hiệu hồi phục.

Vì thế, Ủy ban vẫn đưa ra dự báo: “Mục tiêu tăng trưởng 5,5% cho cả năm 2013 sẽ vẫn khó khăn, bởi những yếu tố nền tảng tạo nên tăng trưởng trong giai đoạn hiện nay đều chưa có sự hồi phục mạnh mẽ”. Sản xuất của nền kinh tế có xu hướng cải thiện nhưng chậm, tổng cầu còn khá yếu và vẫn là một trong những nguyên nhân khiến sản xuất của nền kinh tế trong quý IV khó có điều kiện tăng so với quý III/2013.

Bên cạnh đó, Ủy ban cũng tỏ quan ngại cho nguồn thu ngân sách khi xu hướng giảm thu từ hoạt động xuất nhập khẩu vẫn tiếp tục kéo dài từ năm 2012 đến nay, khiến khả năng cân đối ngân sách Nhà nước còn tiếp tục khó khăn thêm. Ủy ban phân tích, nguồn thu từ dầu thô vẫn là nhân tố chủ yếu để bù đắp cho các khoản hụt thu từ 10% và 13%, nhưng với diễn biến giá dầu thế giới vẫn trong xu hướng giảm thì khả năng bù đắp hụt thu trong 3 tháng tới không nhiều.

“Ngân sách đang mất cân đối và những năm tới sẽ tiếp tục khó khăn bởi trước đây tính toán trên cơ sở dự kiến tăng trưởng kinh tế là 6,5%, bây giờ không còn ở mức này, các DN cũng không duy trì được doanh thu như trước, nên nguồn thu sẽ rất khó, trong khi số chi ngân sách vẫn chưa giảm đáng kể, ngoài cắt giảm đầu tư công, còn những khoản khác vẫn phải chi đều”, Chủ tịch Ủy ban – TS. Vũ Viết Ngoạn phát biểu.

TS. Trần Du Lịch cũng nhấn mạnh, năm 2013 lại xuất hiện một vấn đề mới có nguy cơ gây bất ổn kinh tế vĩ mô là thâm hụt ngân sách do nguồn thu không đạt kế hoạch.

Tính đến 18/9/2013, huy động vốn tăng 11,74%, trong đó huy động vốn VND tăng 11,63% và ngoại tệ tăng 12,43%; Dư nợ tín dụng toàn hệ thống tăng 5,83% so với đầu năm, trong đó tín dụng bằng VND tăng 9,98%, tín dụng ngoại tệ giảm 13,05%.