Nhiều điểm sáng trong bức tranh tiền tệ

Tại Hội thảo “Những khuyến nghị chính sách kinh tế và điều hành chính sách tiền tệ (CSTT) 2014 – 2015” vừa tổ chức ngày hôm nay (18/11) tại Hà Nội, các diễn giả một lần nữa đánh giá cao sự thành công trong điều hành chính sách tiền tệ (CSTT) của NHNN trong 2 năm qua.

Theo đánh giá của nghiên cứu sinh Nguyễn Thị Ngọc Hà - Ủy ban Giám sát tài chính Quốc gia: Thành công trong điều hành CSTT được thể hiện rõ nét nhất thông qua chính sách lãi suất. Bằng nhiều biện pháp điều hành quyết liệt và mạnh mẽ, mặt bằng lãi suất giảm về tương đương thời điểm 2005-2006, đường cong lãi suất dần hình thành. Qua đó hỗ trợ DN giảm chi phí tài chính, nâng cao năng lực cạnh tranh.

Sự ổn định của thị trường ngoại hối, tỷ giá cũng là một thành công nổi bật về điều hành của NHNN thời gian qua. Theo đó NHNN đã quyết tâm lựa chọn mục tiêu ổn định tỷ giá để hỗ trợ tích cực cho công tác kiểm soát, kiềm chế lạm phát với cam kết tỷ giá không biến động quá 2-3% trong năm 2012 và 2013.

Sau những đợt điều chỉnh mạnh như tỷ giá bình quân liên ngân hàng tăng đến 9,3% vào ngày 11/2/2011, tỷ giá bình quân liên ngân hàng được duy trì ở mức 20.828 đồng/USD trong gần 18 tháng và chỉ được điều chỉnh tăng 1% vào ngày 28/6/2013 lên 21.036 đồng/USD và được duy trì ổn định cho đến nay. Hiện tại, tỷ giá giao dịch của hệ thống NHTM cũng được duy trì ổn định trong biên độ cho phép là ± 1%.

Đặc biệt, việc điều hành CSTT đã chuyển từ bị đồng sang chủ động dẫn dắt thị trường và phối hợp tốt với các chính sách khác như chính sách tài khóa. Bên cạnh đó NHNN cũng chủ động thông tin, tuyên truyền đầy đủ về chính sách điều hành cũng như có những biện pháp can thiệp thị trường phù hợp để đạt mục tiêu ổn định tỷ giá và thị trường ngoại tệ.

Qua đó, NHNN cũng đã đạt được một số mục tiêu khác như kiềm chế lạm phát, ổn định sự phát triển nền kinh tế, tăng niềm tin của người dân vào giá trị đồng VND, giảm tình trạng đô-la hóa nền kinh tế thể hiện qua tỷ lệ giữa tiền gửi ngoại tệ/tổng phương tiện thanh toán giảm từ 15,8% cuối năm 2011 xuống còn 12,3% vào cuối năm 2012 và đến cuối tháng 8/2013 đạt 12%; quan hệ huy động – cho vay bằng ngoại tệ chuyển dần sang quan hệ mua bán ngoại tệ.

Và như nhận định của TS. Cao Sỹ Kiêm, thành công lớn nhất trong điều hành CSTT của NHNN trong 2 năm qua là đã đưa hoạt động ngân hàng trở về đúng quỹ đạo, ổn định giá trị đồng tiền, kiểm soát lạm phát… Theo đó, lạm phát tiếp tục được kiềm chế ở mức khoảng 6,5%, thấp hơn mức lạm phát 6,81% của năm 2012; mặt bằng lãi suất giảm mạnh; tỷ giá tiếp tục ổn định, tình trạng đô la hóa trong nền kinh tế giảm, dự trữ ngoại hối Nhà nước được tăng cường…

Kiên định mục tiêu, không thể lơ là lạm phát

Mặc dù vậy, điều hành CSTT đối mặt với nhiều khó khăn do cầu tiêu dùng còn yếu; sản xuất, kinh doanh của DN dù được cải thiện song vẫn chưa thoát khỏi vòng xoáy đình trệ. Điều này thách thức mục tiêu tăng trưởng tín dụng. Bên cạnh đó, xử lý nợ xấu vẫn còn là thách thức dù sự xuất hiện của VAMC sẽ giảm bớt gánh nặng này.

Đặc biệt, nhiều ý kiến tại Hội thảo cũng cảnh báo không thể chủ quan với lạm phát bởi để tiếp tục thực hiện các giải pháp hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, trần bội chi ngân sách đã được nâng lên 5,3%, các chính sách cũng được "nới" hơn.

Bên cạnh đó, hiện hoạt động sản xuất, kinh doanh vẫn còn khó khăn, sức hấp thụ vốn của nền kinh tế vẫn còn yếu, để đạt được mức tăng trưởng kinh tế 5,8% như mục tiêu của Quốc hội đề ra đòi hỏi phải có có sự triển khai đồng bộ từ các giải pháp khác và từ phía nhiều bộ, ngành khác để thúc đẩy dòng vốn tín dụng vào nền kinh tế.

Do vậy, các chuyên gia khuyến nghị trong năm 2014, NHNN tiếp tục kiên định theo mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn trong nền kinh tế. Bên cạnh đó, cần định hướng các TCTD vào việc mở rộng tín dụng đối với 5 đối tượng ưu tiên, thúc đẩy cạnh tranh mở rộng tín dụng nông nghiệp – nông thôn.

Một trong những thách thức trong điều hành CSTT mà các diễn giả tại Hội thảo thực sự lo lắng là sự phối hợp đồng bộ với chính sách tài khóa bởi dự báo nguồn thu ngân sách trong 2 năm 2014 – 2015 vẫn chưa có gì cải thiện. Thu từ tiền sử dụng đất, thuế đất đai, đấu giá quyền sử dụng đất,... như nhiều năm trước đây hiện nay hầu như giảm hẳn, trong khi DN hoạt động còn nhiều khó khăn.

Trong khi đó, nhu cầu chi của ngân sách nhà nước là rất lớn và tiếp tục tăng, nhất là đầu tư cơ sở hạ tầng. Theo đó, nhu cầu phát hành trái phiếu Chính phủ tăng mạnh tạo áp lực đối với điều hành lãi suất của NHNN. Do đó cần có giải pháp căn cơ đối với vấn đề này. Điều này đòi hỏi sự phối hợp nhịp nhàng của chính sách tài khóa.

Nhà băng ngoại cũng hiến kế chính sách. Tổng giám đốc HSBC Sumit Dutta cho biết, song song với xử lý nợ xấu, NHNN cần xem xét tăng trưởng cơ cấu vốn của các ngân hàng hiện nay, đảm bảo tăng trưởng bền vững.

Mặt khác, từng ngân hàng tại Việt Nam phải nâng cao nhận thức, chính sách về quản lý rủi ro. Nhiều ngân hàng Việt Nam cho vay không dựa trên dòng tiền kinh doanh của khách hàng mà dựa nhiều ở tài sản đảm bảo nên bỏ lỡ cơ hội cho vay khách hàng tiềm năng…

Điều mà TS. Lê Xuân Nghĩa mong muốn trong điều hành CSTT là giải quyết tốt vấn đề nợ xấu sẽ giúp phá tảng băng tăng trưởng tín dụng của năm 2014. Không chỉ bằng năm 2013, tăng trưởng tín dụng có thể sẽ đạt mức 14 – 15% vào năm 2014. Qua đó hỗ trợ tích cực cho tăng trưởng kinh tế.

Nguồn: Thời báo Ngân hàng