Phát triển, ứng dụng năng lượng nguyên tử vì mục đích hòa bình luôn được Chính phủ Việt Nam chú trọng. Hợp tác giữa Việt Nam và IAEA được đẩy mạnh từ năm 2000, Thông qua các dự án hợp tác kỹ thuật quốc gia (TC-VIE), IAEA đã viện trợ cho Việt Nam khoảng 7,2 triệu USD, trong đó khoảng 54% dùng để mua sắm thiết bị; 10,5% dành cho thuê chuyên gia và 35,5% dùng trong việc đào tạo cán bộ.

IAEA đã chú trọng tài trợ cho các dự án nhằm giúp đỡ triển khai chương trình điện hạt nhân của Việt Nam. Tổng số tiền tài trợ giai đoạn 2009-2013 lên đến 2.058.785 euros, tập trung vào các lĩnh vực như: xây dựng cơ sở hạ tầng điện hạt nhân, xây dựng năng lực cơ quan pháp quy hạt nhân phục vụ việc quản lý nhà máy điện hạt nhân đầu tiên, ứng dụng kỹ thuật hạt nhân trong công nghiệp, nông nghiệp và y tế...

Theo Bộ Khoa học và Công nghệ, thông qua quá trình hợp tác với IAEA, Việt Nam đã tăng cường năng lực cho Phòng thí nghiệm chuẩn đo liều bức xạ và Phòng an toàn hạt nhân tại Viện Khoa học kỹ thuật hạt nhân, các phòng thí nghiệm thăm dò và xử lý quặng tại Viện Công nghệ xạ hiếm. Chuyển đổi thành công nhiên liệu làm giàu cao sang nhiên liệu làm giàu thấp cho Lò nghiên cứu hạt nhân Đà Lạt. Ứng dụng hạt nhân trong chuẩn đoán, khám và chữa bệnh như phương pháp chiếu xạ LDR – HDR để chữa trị bệnh ung thư cổ tử cung, ứng dụng máy PET tại các cơ sở y tế, kỹ thuật chụp cắt lớp vi tính bằng tia X...

Đặc biệt, thông qua việc hợp tác với IAEA, Việt Nam đã sản xuất được nhiều giống lúa đột biến bằng chiếu xạ có thời gian sinh trưởng ngắn, năng suất, chất lượng cao, chống chịu sâu bệnh và điều kiện bất lợi của môi trường như giống DT10, giống VND95-20...  Trong năm 2012 và 2013, các chuyên gia của IAEA đã tích cực phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ trong việc rà soát, sửa đổi Luật Năng lượng nguyên tử Việt Nam, trong đó có các nội dung liên quan đến cơ quan pháp quy, thanh tra, ứng phó sự cố, bồi thường thiệt hại hạt nhân. Đồng thời, lên chính sách đào tạo nhân sự về điện hạt nhân.

Tổng Giám đốc IAEA Yukiya Amano -  cho biết, hiện trên thế giới có khoảng 30 quốc gia sử dụng điện hạt nhân, một số quốc gia khác cũng đang muốn phát triển lĩnh vực này. Thời gian qua, Việt Nam có nhiều tiến bộ trong việc phát triển điện hạt nhân như lập báo cáo khả thi xây dựng nhà máy điện hạt nhân ở Ninh Thuận, tuy nhiên, vẫn còn nhiều việc phải làm và IAEA sẽ giúp Việt Nam tiến hành thành công dự án nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận.

Theo ông Yukiya Amano,  IAEA sẽ cử đoàn công tác, khảo sát, đánh giá gồm các chuyên gia hàng đầu thế giới tới Việt Nam để thảo luận các vấn đề như cơ sở hạ tầng, an toàn và các vấn đề khác liên quan đến năng lượng hạt nhân. Việt Nam cũng có thể học hỏi chuyên gia quốc tế những kinh nghiệm tốt trong việc phát triển điện hạt nhân.

Thông thường, xây dựng một nhà máy điện hạt nhân sẽ mất 10-15 năm kể từ giai đoạn lên kế hoạch, nhưng thời gian này ở các quốc gia phát triển có thể ngắn hơn. Ông Yukiya Amano tham vấn: “Dự án điện hạt nhân là vấn đề lâu dài và sẽ được sử dụng trong nhiều thập kỷ, do đó đòi hỏi một quá trình chuẩn bị kỹ lưỡng và đây mới là điều quan trọng. Vì vậy, Việt Nam phải chuẩn bị cẩn thận,  tham vấn kỹ càng  không nên gấp gáp”./.

Nguồn: Kinh tế Việt nam