Năm 2014 được dự đoán sẽ mang lại nhiều cơ hội kinh doanh và hợp tác mới cho Việt Nam khi các mối quan hệ giao thương quốc tế được mở rộng và có thêm cơ hội mới từ các Hiệp định thương mại, đầu tư quốc tế. Theo TS. Võ Trí Thành – Phó viện trưởng Viện Quản lý kinh tế Trung ương, những hiệp định này sẽ phần nào tạo ra động lực tăng trưởng mới cho kinh tế Việt Nam nói chung, DN nói riêng trong thời gian tới.

Lạm phát được dự báo sẽ cao hơn trong năm 2014

Theo công bố của VCCI cuối năm 2013 về kết quả cuộc khảo sát động thái DN trong năm 2014 thì có khoảng 50,7% DN có kế hoạch giữ nguyên quy mô kinh doanh; 42,5% có ý định mở rộng sản xuất kinh doanh và chỉ 6,7% DN có ý định giảm quy mô hoặc dừng hoạt động. Những con số này cho thấy khả năng sản xuất, kinh doanh của DN sẽ dần được cải thiện vững chắc. Những DN hoạt động tốt sẽ tăng vay tiền từ ngân hàng, giúp giải quyết tình trạng “ế” vốn trong thời gian gần đây.

“Môi trường cũng như lòng tin kinh doanh dần hồi phục cùng với sự cam kết giữ ổn định của Chính phủ sẽ giúp Việt Nam có khả năng thu hút được luồng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài và vốn vay ODA nhiều hơn. Từ đó phần nào hỗ trợ cho giá trị của đồng tiền trong nước”, Ths Nguyễn Phạm Hoài Anh nhận định.

Song, theo Ths Hoài Anh, bên cạnh những thuận lợi này, nền kinh tế Việt Nam vẫn phải đối mặt với nhiều khó khăn như các vấn đề về hoạt động của DN trong nước; cân đối ngân sách nhà nước; tình hình nợ xấu của hệ thống ngân hàng… có thể khiến sự phục hồi kinh tế của Việt Nam bị chệch hướng. Đơn cử, trong năm 2013, dù VAMC đã mua lại gần 40.000 tỷ đồng nợ xấu, nhưng theo một số chuyên gia ngân hàng đánh giá, hoạt động của VAMC mới chỉ là nơi nắm giữ nợ xấu cho các ngân hàng. Nợ xấu thực sự vẫn chưa được xử lý giữa ngân hàng và DN.

“Hơn nữa, cơ chế xử lý nợ triệt để hay bán nợ cho bên thứ 3 chưa được định hình và quy định rõ ràng khiến cho việc xử lý nợ xấu tiếp tục bị chậm trễ trong thời gian tới”, Ths Hoài Anh đánh giá.

Đồng quan điểm này, GS.TS Trần Thọ Đạt - Trường Đại học Kinh tế quốc dân nhận định: khi áp lực từ nợ xấu cao và tăng trưởng tín dụng thấp vẫn đang hiện hữu thì tăng trưởng GDP trong năm 2014 khó kỳ vọng khởi sắc rõ nét. Theo nhận định của WB, tăng trưởng GDP của Việt Nam trong năm 2014 dao động ở mức 5,4%. Với một nền kinh tế đang dần hồi phục, quay lại sự phát triển ổn định và nguồn lực lao động trẻ dồi dào thì tốc độ phát triển này không phải là một số đáng mừng. Trong khi tăng trưởng GDP của chúng ta ở mức khiêm tốn thì lạm phát lại được dự báo sẽ cao hơn trong năm 2014.

Theo GS.TS Trần Thọ Đạt, độ trễ của chính sách năm 2013, cũng như việc tiếp tục thực hiện chủ trương điều hành giá theo cơ chế thị trường có sự điều tiết của Nhà nước đối với một số mặt hàng như điện, than, dầu, gas… và các dịch vụ thiết yếu như khám chữa bênh, học phí là những yếu tố có thể ảnh hưởng mạnh nhất đến lạm phát trong năm 2014.

Ông Đạt cũng nhìn lại diễn biến lạm phát một số năm gần đây thì thấy biên độ dao động lạm phát giữa các năm của nước ta cao nhất trong khu vực. Điều này chứng tỏ tính ổn định của lạm phát Việt Nam không cao. Ngoài ra, mặc dù giá năng lượng trên thế giới được dự báo ổn định, nhưng ông Đạt lưu ý, Việt Nam vẫn cần đề phòng các cú sốc bên ngoài có thể tác động tới giá cả trong nước. Ví như, những biến động khó lường từ diễn biến chính trị khó lường của khu vực Trung Đông, Đông Á…

Một vấn đề khác, tương đối “vất vả” cho nhà điều hành chính sách năm nay đó là cân đối ngân sách nhà nước khi dự báo năm 2014 tiếp tục là một năm khó khăn do nguồn thu có khả năng bị sụt giảm. “Bội chi ngân sách được duy trì ở mức 5,3% GDP đã phản ánh khó khăn trong việc bố trí vốn đầu tư phát triển, đồng thời sẽ tạo áp lực lớn đối với chính sách tiền tệ (CSTT) trong việc thực hiện mục tiêu kiểm soát lạm phát”, một chuyên gia kinh tế nhận định.

Trong chuyến công tác mới đây tại các tỉnh Tây Bắc, Thống đốc NHNN Nguyễn Văn Bình cũng chia sẻ: Quốc hội đã cho phép nâng bội chi lên 5,3% GDP. Khối lượng trái phiếu Chính phủ (TPCP) huy động trên thị trường nội địa bằng tiền đồng chính thức được Bộ Tài chính ấn định cho năm 2014 là 100.000 tỷ đồng. Mà trên thực tế, “khách hàng” mua TPCP chủ yếu là ngân hàng.

Về lý thuyết, nếu Chính phủ phát hành hết số TPCP này thì đầu tư ngân sách tăng lên, cải thiện tăng trưởng kinh tế. Nhưng như vậy, lượng tiền mặt đưa ra lưu thông sẽ rất lớn, do đó sẽ hết sức khó khăn cho NHNN trong kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô. Hiện, NHNN đang phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài chính, các cơ quan quản lý để đảm bảo đạt mức tăng trưởng như kế hoạch trong năm 2014 nhưng vẫn giữ ổn định kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phát…

Để giảm áp lực kiểm soát lạm phát của CSTT, một chuyên gia ngân hàng đề xuất NHNN có thể tham gia phối hợp với bộ, ngành liên quan để việc phát hành TPCP hợp lý cả về lãi suất và thanh khoản. Song, trong quá trình này, NHNN cần lưu tâm hơn đến nhu cầu vay vốn đầu tư của khu vực tư nhân. Trong điều kiện phù hợp, NHNN có thể kiến nghị không phát hành hết quy mô TPCP như kế hoạch của Chính phủ, góp phần giảm áp lực CSTT trong việc “giữ” lạm phát, đồng thời hạn chế vận hành mô hình tăng trưởng dựa nhiều vào đầu tư công.

Nguồn: Thời báo Ngân hàng