Bản báo cáo cho thấy, lạm phát toàn phần tháng 2 thấp nhất kể từ tháng 11/2009 mặc dù tháng này có thời điểm Tết Nguyên Đán vốn trước giờ đều đẩy giá thực phẩm và một số mặt hàng cơ bản lên. Tuy nhiên, năm nay mọi việc lại rất khác. Ngoài chi tiêu vào thực phẩm và đi ăn ngoài, đa số người Việt Nam đã cắt giảm những khoản chi tiêu không cần thiết như quần áo và đồ dùng gia đình. Nhu cầu nội địa yếu hơn kỳ vọng, giá gạo thấp và giá cả hàng hoá có thể giảm đã dẫn tới dự báo lạm phát năm 2014 chỉ còn 7,3% của chúng tôi. Điều này có nghĩa là Ngân hàng Nhà Nước (NHNN) có cơ sở để giữ tỷ giá qua thị trường mở OMO cố định.

Số liệu lạm phát tháng 2 yếu hơn dự báo đã cho thấy các hoạt động kinh tế tiếp tục bị ảnh hưởng bới yếu tố lòng tin của người tiêu dùng. Dịp Tết Nguyên Đán thông thường thúc đẩy không chỉ nhu cầu đối với thực phẩm mà còn cả vận chuyển và một số mặt hàng cốt lõi khác. Lạm phát toàn phần đã tăng theo tháng trong tháng Giêng và tháng 2 năm nay thực chất là do giá cả thực phẩm cao hơn dẫn dắt. Bảng 1 cho thấy sự thay đổi của số liệu lạm phát theo tháng. Số liệu khá điềm tĩnh của tháng 2 cho thấy người tiêu dùng chỉ dành tiền tiêu vào những sản phẩm thiết yếu như thực phẩm trong khi lại đang cắt giảm chi tiêu cho những mặt hàng gia dụng và may mặc.

HSBC kỳ vọng lạm phát cơ bản (không tính đến giá thực phẩm và xăng dầu) sẽ còn giảm thêm khi nền kinh tế tiếp tục hoạt động dưới mức khuynh hướng. Trong khi chỉ số GDP quý IV/2013 đã tăng từ mức 5,5% trong quý III lên 6,0% so với cùng kỳ năm ngoái, các điều kiện nội địa ở Việt Nam tiếp tục suy yếu do bị ảnh hưởng bởi các khoản nợ lớn vẫn treo lơ lửng và tốc độ cải thiện lĩnh vực dịch vụ chậm chạp. Đầu tư mới trong ngành điện tử và sản xuất đã giúp bù đắp cho hoạt động đầu tư nội địa đang chậm dần. Tuy nhiên, dòng vốn FDI vẫn không đủ để vượt qua tình hình kinh tế nội địa uể oải. Biểu đồ 3 cho thấy khoảng cách sản lượng của Việt Nam (sự khác biệt giữa tăng trưởng kinh tế tiềm năng và thực tế) đang ở mức âm kể từ năm 2011. HSBC cho rằng thiếu hụt về sản lượng sẽ tiếp tục âm vào năm 2015 với nhân công lao động và vốn hoạt động dưới mức khả năng còn lâu hơn nữa. Lạm phát cơ bản, giá thực phẩm và toàn phần sẽ từ từ hội tụ làm giảm biến động giá cả.

Điều đáng lo ngại là nếu đầu tư và chi tiêu thiếu hiệu quả trong thời gian quá dài thì nhiều thiệt hại sẽ giáng vào nền kinh tế gây ra những hậu quả dài hạn. Nhu cầu đối với lao động bán chuyên đang tăng do dòng vốn đầu tư nước ngoài tăng cao nhưng nhu cầu của các doanh nghiệp vừa và nhỏ vẫn còn yếu. Với lượng lao động không chính thức tương đối lớn lớn (ước tính chiếm khoảng 23,5% tổng lực lượng lao động) và 82% người lao động không có bảo hiểm xã hội, các hộ gia đình có thể bị ảnh hưởng trước những cú sốc kinh tế. Điều này giải thích cho hành vi tiêu dùng cẩn trọng của người Việt Nam trong thời điểm Tết Nguyên Đán vừa qua đi ngược lại với những gì đã diễn ra trong những năm trước khi mà thời điểm lễ lạt thông thường thúc đẩy chi tiêu cho quần áo và đồ gia dụng mới.

Theo đánh giá của HSBC, tốc độ cải cách khá chậm chạp đã không tạo lòng tin cho người tiêu dùng trong tương lai. Trong khi Chính phủ đã thành lập công ty quản lý nợ chịu trách nhiệm giải quyết cho những khoản nợ xấu trong hệ thống tài chính, thì những cải cách then chốt nhằm khẳng định vai trò của NHNN để quản lý hệ thống tài chính lại bị trì hoãn. Vào ngày 18/2/2014, một tờ báo Việt Nam đã đưa tin NHNN sẽ hoãn thời gian áp dụng một vài phần trong Thông tư 02 vì tỷ lệ nợ xấu của hệ thống có thể tăng đáng kể. Thông tư 02 dự kiến sẽ được áp dụng vào tháng 6/2014 sau khi đã bị hoãn thi hành từ ngày dự kiến thực thi ban đầu là vào tháng 6/2013.

Với nhu cầu trong nước thấp, từ tháng 3 đến tháng 6/2014 sẽ có mặt bằng giá không thuận lợi. Điều này có nghĩa rằng khi giá mặt hàng thực phẩm hay chi phí vận chuyển tăng đáng kể có thể sẽ đẩy lạm phát toàn phần lên cao. Việc giá xăng tăng đã được thông báo sẽ thêm áp lực lạm phát nhưng thay đổi khá nhỏ chỉ ở xung quanh mức tăng 1%. Chúng tôi kỳ vọng lạm phát toàn phần sẽ tăng nhẹ trong quý II.2014 do mặt bằng giá cả không thuận lợi và chi phí năng lượng có tiềm năng tăng cao hơn. Giá gạo vẫn ổn định nhờ vào nguồn cung từ Thái Lan làm giảm lạm phát giá thực phẩm do khí hậu lạnh ở miền Bắc và giá thịt heo tăng cao hơn.

Nhu cầu yếu hơn kỳ vọng và lạm phát thực phẩm chậm hơn do giá gạo ổn định đã khiến HSBC hạ dự báo lạm phát năm 2014 theo chiều hướng giảm còn 7,3%. Khi lạm phát giảm, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam sẽ có cơ hội để giữ lãi suất OMO ổn định ở mức 5,5%.

Lạm phát toàn phần tháng 2 đã chậm hơn mức kỳ vọng ngay cả hiệu ứng của dịp Tết Nguyên đối với tâm lý người tiêu dùng vốn đã nản chí. Với khoảng cách sản lượng ở ngưỡng âm và giá cả hàng hoá toàn cầu ổn định, HSBC kỳ vọng lạm phát cơ bản sẽ tiếp tục giảm. Tuy nhiên, lạm phát toàn phần có thể sẽ tăng trong bốn tháng tới do mặt bằng giá cả không có nhiều thuận lợi và giá năng lượng tăng cao. Nhu cầu yếu hơn kỳ vọng và lạm phát giá thực phẩm chậm hơn do giá gạo ổn định đã buộc chúng tôi giảm dự báo lạm phát trong năm 2014 còn 7,3%. Một khi lạm phát giảm, Ngân hàng Nhà nước có cơ sở để giữ lãi suất OMO ổn định ở mức 5,5%.

Nguồn: dddn.com.vn