Việc tham gia đàm phán và ký kết các hiệp định thương mại tự do đã tạo ra những cơ hội thuận lợi cho nền kinh tế nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức đối với nước ta. Tại hội thảo “Các hiệp định thương mại tự do và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam - Kỳ vọng và bài học kinh nghiệm” vừa diễn ra tại TPHCM, ông Trần Hữu Huỳnh, Chủ tịch Ủy ban Tư vấn chính sách thương mại quốc tế - Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết, các hiệp định FTA mà Việt Nam đã ký kết thời gian qua đã có những tác động tích cực. Đó là xuất khẩu có lợi thế hơn từ việc loại bỏ thuế quan FTA; thu hút được nhiều hơn nguồn vốn, công nghệ và trình độ quản lý từ các đối tác đầu tư đến các nước đã có FTA với Việt Nam. Môi trường kinh doanh thông thoáng và an toàn hơn.

Bên cạnh đó, cũng xuất hiện một số hạn chế như doanh nghiệp chưa tận dụng được đầy đủ các lợi ích thuế quan từ các FTA do không biết, không đáp ứng được các điều kiện về quy tắc xuất xứ… Mặc dù xuất khẩu tăng nhưng giá trị gia tăng không cao; cạnh tranh khốc liệt với hàng hóa nước ngoài tại thị trường nội địa; năng suất lao động gia tăng chậm.

Cụ thể, sau 5 năm Việt Nam gia nhập WTO, năng suất lao động tăng thấp hơn nhiều so với 5 năm trước gia nhập (3,4% so với 5% hàng năm). Tính theo USD năm 1990, năng suất lao động của Việt Nam năm 2010 chỉ đạt gần 5.900 USD, bằng 13,2% của Nhật Bản, 23,3% của Malaysia, 12% của Singapore, 46,5% của Trung Quốc, 69,9% của Philippines… Năng suất và hiệu quả của doanh nghiệp đang giảm dần, doanh nghiệp trong nước đang nhỏ đi. Ngoài ra, đã xuất hiện những nhóm bị tổn thương nhiều hơn so với các nhóm khác và những rào cản ở thị trường các nước có FTA với Việt Nam.

Để các FTA mới sau khi ký kết thúc đẩy sự phát triển kinh tế của đất nước, nhà nước cần sớm hoàn chỉnh hệ thống pháp luật đầy đủ, phù hợp để thực hiện các cam kết quốc tế. Cần có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp phát triển sản xuất kinh doanh, nhất là doanh nghiệp vừa và nhỏ giúp nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế. Về phía doanh nghiệp, cần đổi mới mọi mặt như quản trị nguồn nhân lực, quản trị kinh doanh, tài chính; tăng cường khả năng liên doanh, liên kết và học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau. Bên cạnh đó, cần nắm rõ các nguyên tắc, điều kiện xuất xứ hàng hóa ở các hiệp định mà Việt Nam đã ký kết để tận dụng đầy đủ các lợi ích thuế quan từ các FTA. Đồng thời mạnh dạn đầu tư, đổi mới trang thiết bị sản xuất nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm, tạo giá trị gia tăng cao để các mặt hàng sản xuất ra đủ sức cạnh tranh với hàng hóa nước ngoài.

Nguồn: SGGPonline