Đẩy khó khăn cho doanh nghiệp

Với vị trí là cơ quan chủ trì soạn thảo các luật liên quan đến hoạt động kinh doanh thuộc chức năng quản lý, một số cơ quan quản lý nhà nước đã đưa vào luật những nội dung chỉ tạo thuận lợi cho công tác quản lý của mình, không xét đến những khó khăn, thậm chí là thiệt hại không nhỏ của các doanh nghiệp.
Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý thuế đã kéo dài thời hạn được kiểm tra, thanh tra thuế từ năm năm lên 10 năm. Quy định trên cho phép công chức thuế cứ “đủng đỉnh” trong công việc và trong thời hạn 10 năm, bất kỳ lúc nào cũng được vào doanh nghiệp để kiểm tra, thanh tra, truy thu, xử phạt, thậm chí là chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra để truy tố chủ doanh nghiệp. Ngược lại, không ít doanh nghiệp sẽ phải xây thêm (hoặc đi thuê) nhà kho để lưu giữ chứng từ và chủ doanh nghiệp sẽ luôn luôn ở vị thế bị động chờ đợi.

Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng (GTGT) đã xóa bỏ quyền được khấu trừ thuế GTGT đầu vào của các doanh nghiệp siêu nhỏ và nhỏ. Quy định trên đã giảm tải về thời gian kiểm tra hồ sơ khấu trừ, hoàn thuế GTGT của công chức thuế. Ngược lại, nó gây ra khó cho các doanh nghiệp nhỏ. Trước hết, rất nhiều hóa đơn các doanh nghiệp đã in không sử dụng được mà phải đặt in hóa đơn GTGT trực tiếp, gây lãng phí. Đồng thời, do không được khấu trừ, số thuế GTGT đầu vào phải đưa vào chi phí, tất yếu làm cho giá thành sản phẩm hàng hóa, dịch vụ của các doanh nghiệp nhỏ tăng lên, khả năng cạnh tranh càng yếu. Luật có quy định về việc doanh nghiệp được tự nguyện đăng ký áp dụng phương pháp khấu trừ thuế GTGT. Song, thông tư hướng dẫn của Bộ Tài chính đã đặt ra không ít điều kiện để được tự nguyện. Hiện nay, không ít doanh nghiệp đang chạy nước rút để “xin” được áp dụng phương pháp khấu trừ thuế. Liệu có tiêu cực phát sinh từ những cuộc chạy đó?

Dùng công văn thay... luật

Nhiều cơ quan quản lý còn sử dụng công văn để điều chỉnh... luật, tạo quyền lực cho mình. Chẳng hạn, ngày 18-3-2009, Bộ Kế hoạch và Đầu tư có Công văn số 1752/BKH-PC gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; ban quản lý các khu công nghiệp các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương hướng dẫn về thủ tục thành lập doanh nghiệp liên doanh trong trường hợp bên nước ngoài chiếm dưới 49% vốn điều lệ. Theo đó, đề nghị UBND các tỉnh và các ban quản lý yêu cầu nhà đầu tư phải có dự án đầu tư và phải làm thủ tục để được cấp giấy chứng nhận đầu tư. Công văn nêu trên đã sửa Nghị định 139/2007/NĐ-CP của Chính phủ “Hướng dẫn chi tiết thi hành một số điều của Luật Doanh nghiệp”, Nghị định số 102/2010/NĐ-CP. Đề án cải cách thủ tục hành chính (Đề án 30) của Chính phủ đã có kiến nghị thu hồi công văn này. Song, không biết vì lý do gì, Bộ Kế hoạch và Đầu tư vẫn... im lặng trong suốt năm năm qua?

Bộ Xây dựng cũng có công văn gửi sở kế hoạch và đầu tư các tỉnh và thành phố trực thuộc trung ương yêu cầu không cho sử dụng nhà chung cư làm văn phòng công ty. Công văn này vi phạm Bộ luật Dân sự, Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Nhà ở và đã bị các doanh nghiệp nhỏ và vừa phản ứng quyết liệt. Song, thật lạ lùng, nó vẫn có hiệu lực như một... điều luật.

Trong lĩnh vực quản lý thuế, những công văn sửa luật là không ít. Một ví dụ điển hình là Công văn số 7527/BTC-TCT ngày 12-6-2013 của Bộ Tài chính gửi cục thuế các tỉnh, thành phố về tăng cường thanh tra, kiểm tra đối với các doanh nghiệp có dấu hiệu rủi ro cao về thuế với quy định: “...Đối với các doanh nghiệp xuất khẩu nông, lâm, thủy, hải sản nếu mua trực tiếp của người sản xuất hoặc chỉ qua một khâu trung gian thì được hoàn thuế theo quy định; nếu mua hàng hóa qua nhiều khâu trung gian thì phải kiểm tra khâu trung gian trước. Nếu doanh nghiệp thương mại trung gian đã kê khai, nộp thuế GTGT theo đúng quy định thì mới xét hoàn thuế cho doanh nghiệp xuất khẩu”. Quy định nêu trên trái với Luật Quản lý thuế, Luật Thuế GTGT, Luật Doanh nghiệp, Bộ luật Dân sự.

Vô cảm với doanh nghiệp, tham nhũng vặt... tràn lan

Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 13/NQ-CP ngày 10-5-2012 và Nghị quyết số 02/NQ-CP ngày 7-1-2013 quy định nhiều giải pháp tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp. Song, những biện pháp hỗ trợ của Chính phủ từ hai nghị quyết nêu trên đã nhanh chóng bị triệt tiêu do hàng loạt phí, lệ phí mới phát sinh, do giá bán những mặt hàng của các doanh nghiệp độc quyền như điện, xăng dầu tăng lên.

Tham nhũng vặt là nguyên nhân quan trọng để các giấy phép con đã và đang tái xuất ồ ạt. Khi Luật Doanh nghiệp năm 1999 có hiệu lực, một cuộc tổng rà soát và bãi bỏ các “giấy phép con” đối với việc thành lập và hoạt động của các doanh nghiệp đã được thực hiện. Hàng trăm giấy phép con đã được bãi bỏ. Tuy nhiên, đến nay, hàng chục “luật chuyên ngành” đã và đang tích cực quy định thêm những điều kiện kinh doanh - giấy phép con. Dự thảo Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi), Luật Nhà ở (sửa đổi), Luật Hải quan (sửa đổi)...vẫn kiên trì giữ lại những giấy phép con dưới hình thức chứng chỉ hành nghề, vốn pháp định, giấy đăng ký...Dự thảo Luật Xây dựng (sửa đổi) giữ nguyên “một rừng” giấy phép con như giấy phép quy hoạch, giấy phép xây dựng các loại, chứng chỉ hành nghề xây dựng, chứng chỉ hành nghề thiết kế, chứng chỉ hành nghề tư vấn giám sát... Dự thảo Luật Phá sản (sửa đổi) đưa vào chứng chỉ hành nghề quản tài viên (người quản lý tài sản doanh nghiệp phá sản). Dự thảo Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kế toán đã bổ sung thêm giấy chứng nhận đăng ký hành nghề dịch vụ kế toán và giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ kế toán.

Tham nhũng vặt đã phá vỡ sự lành mạnh của môi trường kinh doanh, làm đảo lộn sổ sách kế toán và báo cáo tài chính của các doanh nghiệp. Có ý kiến cho rằng, các doanh nghiệp cũng là đồng phạm, tiếp tay cho tham nhũng. Điều đó chỉ có thể đúng (nếu có) khi doanh nghiệp thực hiện những dự án lớn, có sử dụng đất và có sự “hợp tác” của các công chức, quan chức trong bộ máy công quyền. Trong những việc thuộc về thủ tục hàng ngày như kiểm tra, thanh tra thuế, mở tờ khai hải quan, xin cấp chứng chỉ hành nghề..., cho rằng các doanh nghiệp chủ động đưa tiền cho cán bộ, công chức tham nhũng là vô lý, họ phải làm điều đó vì không thể làm khác!

Nguồn: thesaigontimes.vn