Mục tiêu không đổi dù còn khó khăn

Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 8/2014, Thủ tướng Chính phủ đã cho rằng, nếu chúng ta nỗ lực, quyết tâm thực hiện đồng bộ các giải pháp thì mục tiêu tăng trưởng GDP cả năm 5,8% là khả thi.

Theo dự báo của Ủy ban Giám sát Tài chính quốc gia, tăng trưởng kinh tế sẽ tiếp tục đà phục hồi trong hai quý cuối năm, nhưng cần tiếp tục có những biện pháp hỗ trợ tổng cầu có hiệu quả thì mục tiêu tăng trưởng nói trên mới có thể đạt được. Nếu không, tốc độ tăng GDP cả năm sẽ chỉ trong khoảng 5,6 - 5,7%, bởi tổng cầu hiện nay tuy được cải thiện nhưng vẫn rất thấp.

Lạm phát cơ bản tính toán trong tháng 8/2014 là 3,34%, thấp hơn mức lạm phát cơ bản của cùng kỳ năm 2013, theo Ủy ban Giám sát Tài chính quốc gia. Những biểu hiện cụ thể của tổng cầu như tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng, vận tải hàng hóa hay đầu tư tư nhân, theo số liệu của Tổng cục Thống kê thì vẫn tăng nhưng mức tăng thấp hơn so với cùng kỳ.

Tình trạng trên khiến DN đã khó khăn càng khó khăn hơn, nhất là về tiêu thụ sản phẩm. Trong khi đó, chi phí đầu vào vẫn tăng khiến DN khó có thể áp dụng giải pháp hạ giá bán để đẩy hàng đi. Nhìn lại báo cáo của Tổng cục Thống kê, chỉ số tồn kho toàn ngành công nghiệp chế biến, chế tạo tại thời điểm 1/8/2014, tăng 13,4% so với cùng thời điểm năm 2013, còn chỉ số tiêu thụ 7 tháng tăng 8,9% so với cùng kỳ năm 2013.

DN khó khăn, vốn ngân hàng khó vào được nền kinh tế. “Khó khăn của DN là nguyên nhân chính khiến tín dụng tăng chậm và đầu tư tư nhân tăng thấp”, theo TS. Vũ Viết Ngoạn - Chủ tịch Ủy ban Giám sát Tài chính quốc gia. Đến ngày 21/8/2014, tín dụng toàn hệ thống các TCTD đối với nền kinh tế tăng 4,33% so với cuối năm 2013. Mặc dù “để đạt được mức tăng trưởng tín dụng này, chính sách tiền tệ đã được điều hành chủ động linh hoạt, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế ở mức hợp lý”, theo nhận xét của PGS-TS. Lê Quốc Lý - Phó giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh.

Các công cụ chính sách tiền tệ đã được sử dụng chủ động và linh hoạt, trong đó chủ yếu qua nghiệp vụ thị trường mở để điều tiết lượng tiền cung ứng hợp lý, sẵn sàng cung ứng vốn cho nền kinh tế. Lãi suất của các khoản vay cũ tiếp tục được các TCTD tích cực điều chỉnh giảm. Mặt bằng lãi suất huy động và cho vay bằng VND đã giảm 0,5-1,5%/năm so với cuối năm 2013, góp phần tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh và đảm bảo mục tiêu kiểm soát lạm phát và ổn định thị trường tiền tệ.

Thế nhưng, một khi DN còn khó khăn thì tín dụng còn khó ra. Kết quả điều tra xu hướng kinh doanh quý III/2014 của các TCTD của Vụ Dự báo, thống kê tiền tệ (NHNN) cho rằng: Cầu của nền kinh tế đối với sản phẩm dịch vụ của TCTD vẫn phục hồi chậm. Hơn 60% TCTD nhận định, các nhu cầu sử dụng sản phẩm, dịch vụ ngân hàng của khách hàng tại thời điểm hiện tại ở mức “bình thường”, trên 20% TCTD nhận định ở mức “cao” và khoảng 15% TCTD nhận định ở mức “thấp”.

Tuy nhiên, các TCTD kỳ vọng nhu cầu của khách hàng sẽ tiếp tục phục hồi trong quý III/2014 cũng như cả năm 2014. Và 90% TCTD kỳ vọng dư nợ tín dụng bình quân toàn hệ thống tăng 14,2% trong cả năm 2014.

Đáng chú ý là 40-50% TCTD kỳ vọng lãi suất giảm, đặc biệt là đối với lãi suất cho vay. Tính chung trong cả năm 2014 so với cuối năm 2013, trên 70% TCTD dự báo mặt bằng lãi suất huy động và cho vay VND đều giảm với mức giảm kỳ vọng bình quân lần lượt là 1,24%/năm và 1,43%/năm. Mặt bằng lãi suất cho vay VND được hầu hết các TCTD dự báo giảm nhiều hơn mặt bằng lãi suất huy động vốn VND trong quý III/2014 và trong cả năm 2014.

“Chênh lệch lãi suất toàn ngành giảm đã khiến lợi nhuận trước dự phòng của hệ thống TCTD giảm so với cùng kỳ năm 2013”, Ủy ban nhận xét và kết luận rằng “tình hình khó khăn của DN đã ảnh hưởng đến mức sinh lời của hệ thống các TCTD”.

Những khuyến nghị tăng lực “cầu”

Quay trở lại vấn đề tổng cầu thấp đang tiếp tục làm khó cho tăng trưởng, vì vậy, để đạt mục tiêu 5,8%, TS. Vũ Viết Ngoạn cho biết, Ủy ban đã có những đề xuất quan trọng. Đó là trong điều kiện lạm phát đang được kiểm soát tốt, trong những tháng cuối năm, chính sách điều hành cần tiếp tục các giải pháp hỗ trợ tổng cầu, nhất là cầu đầu tư, cả đầu tư công và đầu tư tư nhân.

Với đầu tư công, cần đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư từ nguồn ngân sách Nhà nước và trái phiếu Chính phủ, nhất là đối với các dự án có tính lan tỏa cao như các dự án đầu tư vào cơ sở hạ tầng nông thôn, vào nhóm ngành nông nghiệp và công nghiệp chế biến nông, lâm, thủy sản...

Để thúc đẩy đầu tư tư nhân, cần tiếp tục nỗ lực thực hiện các giải pháp cắt giảm chi phí sản xuất, nhất là chi phí liên quan đến thủ tục hành chính. Sử dụng các quỹ hỗ trợ bảo lãnh DNNVV để đẩy mạnh việc thực hiện mục tiêu tín dụng của cả năm 2014. Đẩy nhanh tiến độ thực hiện cổ phần hóa và tái cấu trúc DNNN tạo động lực tăng trưởng đối với khu vực tư nhân.

Về vấn đề lãi suất, Ủy ban cũng đưa ra lưu ý: căn cứ vào diễn biến của lạm phát, điều chỉnh mặt bằng lãi suất cần sao cho vừa tạo điều kiện để DN giảm chi phí vốn nhưng không làm suy giảm năng lực tài chính của các TCTD.

Số DN gặp khó khăn buộc phải giải thể, hoặc đăng ký tạm ngừng hoạt động có thời hạn, hoặc ngừng hoạt động chờ đóng mã số DN hoặc không đăng ký trong 8 tháng của cả nước là 44,5 nghìn DN, tăng 12,9% so với cùng kỳ năm trước, bao gồm: 6,4 nghìn DN giải thể; 7,6 nghìn DN đăng ký tạm ngừng hoạt động có thời hạn; 30,5 nghìn DN ngừng hoạt động chờ đóng mã số DN hoặc không đăng ký. Tổng vốn đăng ký của các DN gặp khó khăn là 339,2 nghìn tỷ đồng.

Nguồn: Thời báo Ngân hàng