Làm mạnh từ cơ sở

Bằng các giải pháp như thu hồi nợ, cơ cấu lại nợ, sử dụng dự phòng rủi ro, bán nợ và tài sản bảo đảm, trong đó có bán nợ xấu cho Công ty Quản lý tài sản của các TCTD Việt Nam (VAMC), đến tháng 10/2014, theo báo cáo của Chính phủ trước Quốc hội, đã xử lý được 54,3% tổng số nợ xấu được xác định tại thời điểm tháng 9/2012 (465 nghìn tỷ đồng). Theo đánh giá của NHNN, tỷ lệ nợ xấu đến cuối tháng 9 khoảng 5,4%, ước đến cuối năm 2014 còn khoảng 3,7 - 4,2%, thấp hơn nhiều so với mức 17% vào tháng 9/2012.

Nhìn lại một năm qua, nội dung cơ cấu lại nợ, xử lý nợ xấu được NH các địa phương triển khai khá quyết liệt. Chẳng hạn, tại Thừa Thiên - Huế, thực hiện cơ cấu thời hạn trả nợ theo Quyết định 780/QĐ-NHNN ngày 23/4/2012 và Thông tư 09/2014/TT-NHNN của NHNN Việt Nam để tháo gỡ khó khăn cho DN, các chi nhánh TCTD trên địa bàn đã tiến hành cơ cấu nợ đối với 3.411 khách hàng, trong đó có 54 DN với số tiền là 931 tỷ đồng.

Còn tại tỉnh miền núi Lai Châu, các chi nhánh NHTM trên địa bàn đã cho 11.137 lượt khách hàng được hỗ trợ vốn vay và tháo gỡ khó khăn. Trong đó, đã có 101 DN được cho vay mới với số vốn cam kết hơn 186 tỷ đồng, đã giải ngân hơn 99 tỷ đồng; 112 DN được cơ cấu lại nợ và giữ nguyên nhóm nợ, với tổng số dư nợ được cơ cấu 430 tỷ đồng; 53 DN được điều chỉnh giảm lãi suất cho vay, với tổng số dư nợ được giảm lãi suất 207,8 tỷ đồng…

Theo NHNN Thừa Thiên - Huế, tổng nợ xấu đã thu hồi trong 9 tháng đầu năm 2014 là 256 tỷ đồng, trong đó gồm cả các phương thức thu hồi từ nguồn trả nợ, bán tài sản, bán nợ cho VAMC, nguồn dự phòng rủi ro, thi hành án.

Là một trong những tỉnh mạnh tay trong vấn đề xử lý nợ xấu, ông Nguyễn Học Cường, Giám đốc NHNN Lạng Sơn cho biết: Các NH trên địa bàn đã trực tiếp làm việc với các DN, tư vấn và tạo điều kiện thuận lợi trong quá trình vay vốn phát triển sản xuất kinh doanh của DN.

Bên cạnh đó, NH thực hiện cơ cấu lại thời hạn trả nợ, xem xét miễn, giảm lãi vốn vay trên cơ sở khả năng tài chính của NH; ưu tiên thu nợ gốc trước, thu nợ lãi sau; thực hiện giảm lãi suất các khoản cho vay... Tổng dư nợ được cơ cấu lại thời hạn trả nợ cho khách hàng của các TCTD trên địa bàn trong 9 tháng đầu năm 2014 đạt 471 tỷ đồng, trong đó dư nợ của DN được cơ cấu lại đạt 456,1 tỷ đồng, chiếm 96,8% tổng dư nợ được cơ cấu lại.

Ông Cường cho biết thêm, triển khai Chương trình kết nối NH - DN vào ngày 19/9/2014¬, có 26 DN, cá nhân được các NH trên địa bàn cam kết tài trợ vốn, cho vay với tổng số tiền 700,1 tỷ đồng. Các NHTM trên địa bàn đã điều chỉnh hạn mức tín dụng tăng thêm 85 tỷ đồng cho khách hàng; cơ cấu điều chỉnh kỳ hạn cho vay, giãn thời gian trả lãi với số dư nợ 206 tỷ đồng... Số liệu cho thấy, nợ xấu của hệ thống NH Lạng Sơn đến hết tháng 9 còn 156 tỷ đồng, chiếm 1,38% tổng dư nợ toàn địa bàn, giảm 198,8 tỷ đồng (giảm 56%) so với 31/12/2013.

Vướng ở thủ tục pháp lý

Với những kết quả đạt được trong cơ cấu lại nợ, xử lý nợ xấu đáng khích lệ thời gian qua, không chỉ được các đại biểu Quốc hội, cử tri ghi nhận mà nhiều tổ chức nước ngoài cũng đánh giá cao. “Sách trắng” do Eurocham công bố mới đây cũng ghi nhận kết quả xử lý nợ xấu của Việt Nam, đặc biệt là thông qua VAMC.

“Giải pháp cần thực hiện trong bối cảnh hiện nay là phát mãi tài sản thế chấp và điều này lại phụ thuộc vào quá trình giải quyết tại tòa án, trong đó bên vay nợ không được dành cơ hội phục hồi hoạt động kinh doanh. Khả năng nhà đầu tư nước ngoài mua lại các khoản nợ của VAMC là rất khó xảy ra, khi xét đến những khó khăn và tính không chắc chắn trong việc chuyển nhượng quyền sở hữu tài sản thế chấp cho bên mua nước ngoài. Do đó, các NH cần chú trọng đặc biệt đến việc giải quyết nợ xấu”, Eurocham đưa ra khuyến nghị.

Quan điểm trên cũng giống với các chuyên gia kinh tế trong nước và trên thực tế các địa phương đang vướng mắc. Chẳng hạn, tại Thừa Thiên - Huế, công tác xử lý nợ xấu gặp một số khó khăn, xuất phát từ nguyên nhân liên quan đến vấn đề xử lý tài sản đảm bảo để thu hồi nợ vướng về các thủ tục pháp lý.

Tính đến nay, trên địa bàn tỉnh đã có 166 đơn khởi kiện tại Tòa án các cấp của 22 NH với tổng dư nợ 910 tỷ đồng, trong đó số đơn được Tòa án các cấp thụ lý giải quyết là 144 đơn với dư nợ 855 tỷ đồng. Đặc biệt, số bản án có hiệu lực là 109 với dư nợ 498 tỷ đồng, nhưng chỉ có 92 bản án có Quyết định thi hành án của 18 NH với số tiền 391 tỷ đồng. Có quyết định thi hành án rồi nhưng việc thu hồi nợ của NH cũng rất khó khăn. Trong 391 tỷ đồng nói trên, số tiền đã thu qua thi hành án mới được 17 tỷ đồng.

Để tiếp tục đẩy mạnh việc triển khai theo đúng mục tiêu, lộ trình đã đề ra tại Đề án “Cơ cấu lại hệ thống các TCTD giai đoạn 2011-2015” và Đề án “Xử lý nợ xấu của các TCTD”, tại văn bản 9332/NHNN-TTGSNH ban hành ngày 16/12, Thống đốc NHNN yêu cầu Giám đốc NHNN chi nhánh chỉ đạo quyết liệt, giám sát chặt chẽ các TCTD trên địa bàn thực hiện nghiêm túc nhiệm vụ cơ cấu lại, giám sát thường xuyên diễn biến nợ xấu và thực hiện các giải pháp xử lý nợ xấu của các TCTD trên địa bàn.

Đặc biệt, NHNN yêu cầu các chi nhánh phải thường xuyên đánh giá việc triển khai công tác cơ cấu lại và xử lý nợ xấu để xác định rõ những nội dung, mục tiêu chưa đạt, nhằm đảm bảo thực hiện đúng tiến độ của phương án, kế hoạch đã được duyệt.

Từ kinh nghiệm thực tiễn xử lý nợ xấu thời gian qua, ông Nguyễn Học Cường chia sẻ, các địa phương cần tích cực, chủ động hơn nữa trong thực hiện các giải pháp xử lý nợ xấu và phòng ngừa, hạn chế nợ xấu. Đặc biệt, năm 2015 dự báo sẽ còn nhiều khó khăn, do đó một mặt các NH vừa phải hỗ trợ khách hàng, vừa phải tăng cường quản lý, kiểm soát rủi ro. Nhất là công tác quản lý tín dụng, phân loại nợ, trích lập dự phòng rủi ro phải làm đúng, làm nghiêm để ngăn ngừa nợ xấu phát sinh.

Nguồn: Thời báo Ngân hàng