Chuyển biến tích cực

Hơn 3 năm trở lại đây, chưa bao giờ sức nóng của vấn đề xử lý nợ xấu lại lên đến “cao điểm” như thời điểm đầu năm 2015. Cả hệ thống NH, từ NHNN đến các NHTM luôn hết sức nỗ lực và tập trung vào xử lý nợ xấu. Vì vậy, mặc dù không có cơ chế sử dụng tiền ngân sách như nhiều quốc gia khác, nhưng đến tháng 8/2014, hệ thống NH đã xử lý được trên 54% số nợ xấu phát sinh từ năm 2012 bằng chính các nguồn lực và giải pháp của hệ thống NH.

Tuy đã đạt được kết quả tích cực, nhưng năm nay, sức nóng xử lý nợ xấu lại tăng theo sức ép Thông tư 02 về phân loại nợ và trích lập dự phòng rủi ro được thực hiện đầy đủ vào tháng 4/2015, nhất là trước nhiệm vụ mà Chính phủ giao toàn hệ thống NH phải đưa nợ xấu về mức 3%.

Quán triệt đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của hệ thống NH trong năm 2015, ngay từ đầu năm, NHNN đã đưa ra nhiều quyết sách mạnh mẽ.

Cụ thể, Thống đốc NHNN đã ban hành riêng Chỉ thị 02 yêu cầu các TCTD ráo riết đẩy nhanh quá trình xử lý nợ xấu, đảm bảo đến ngày 30/6/2015 xử lý được tối thiểu 60% số nợ xấu phải xử lý theo kế hoạch năm 2015. Nợ xấu bán cho VAMC phải đạt không dưới 75% tổng số nợ xấu dự kiến bán cho VAMC cả năm 2015, nhằm mục tiêu đưa nợ xấu về dưới 3% vào cuối năm.

Và để tiếp thêm “nguồn lực”, mới đây, Thống đốc cho phép VAMC được phát hành 80 nghìn tỷ đồng trái phiếu đặc biệt để mua lại nợ xấu của các TCTD. Ngay trong quý I/2015, các NH báo cáo tỷ lệ nợ xấu phải xử lý trong năm 2015 và những phương án thực hiện. Đặc biệt, Thống đốc kêu gọi các NH tăng cường sử dụng dự phòng rủi ro tích cực xử lý nợ xấu.

“Các NHTM phải coi đây là một nhiệm vụ vô cùng quan trọng. NHNN sẽ thanh tra giám sát rất chặt chẽ việc xử lý nợ xấu của tất cả các TCTD trong năm 2015 và sẽ có biện pháp đủ mạnh để xử lý những trường hợp cố ý lẩn tránh nợ xấu, cố tình không xử lý nợ xấu…”, Thống đốc nhấn mạnh khi giao nhiệm vụ cho các NH.

Có thể thấy, sức nóng xử lý nợ xấu đang dần tăng nhiệt. Và các NH đang đứng trước sức ép rất lớn để đảm bảo nợ xấu về mức an toàn. Vậy các NH đã có kế hoạch xử lý nợ xấu ra sao đảm bảo cùng cả hệ thống đưa nợ xấu về mức 3%?

Vẫn chờ giải pháp giải quyết gốc vấn đề

Trao đổi với phóng viên TBNH trước sức ép về xử lý nợ xấu, nhất là khi Thông tư 02 có hiệu lực vào tháng 4/2015, Phó tổng giám đốc ACB Nguyễn Thanh Toại cho biết, Thông tư 02 không có ảnh hưởng nhiều vì ngay trong năm 2014, ACB đã áp dụng gần như đầy đủ các quy định tại Thông tư. NH đã tăng cường trích lập dự phòng rủi ro (DPRR) khá nhiều, tỷ lệ nợ xấu giảm xuống dưới mức quy định. Theo báo cáo kết quả kinh doanh năm 2014 của ACB, tỷ lệ nợ xấu của NH này đã giảm từ 3,02% vào cuối năm 2013 xuống còn 2,17% khi kết thúc năm 2014.

Thậm chí, một số NHTM mạnh tay trích lập DPRR hơn cả mức quy định để dự phòng cho những biến động xấu trong thời gian tới. Cũng như ACB, hiện OCB đã chủ động áp dụng toàn bộ những quy định của Thông tư 02.

Theo Tổng giám đốc OCB Nguyễn Đình Tùng, sau khi tính toán đầy đủ thì nợ xấu của OCB là hơn 3%. Việc chủ động áp dụng Thông tư 02 sớm, ông Tùng chia sẻ, vừa chống sốc cho NH, vừa tạo áp lực cho cán bộ nhân viên tích cực xử lý nợ xấu. Cũng như các NH khác, năm nay là năm cao điểm xử lý nợ xấu của NH. Tuy nhiều áp lực, nhưng tốc độ xử lý nợ xấu của NH đang cải thiện rõ nét từ cuối năm 2014 và đầu năm 2015.

Song song với bán nợ xấu cho VAMC, công tác xử lý thu hồi nợ của NH đang diễn ra khá tích cực. Tại OCB những khoản nợ xấu phát sinh từ thời điểm 2012 – 2013 NH đã thực hiện nhiều biện pháp thu hồi nợ. Đối với những khách hàng không hợp tác, OCB đã khởi kiện dân sự ra tòa. Đây là một giải pháp “cực chẳng đã” của NH, vì thời gian chờ đợi xử lý khá lâu, nhanh thì 1 năm, chậm cũng phải mất 2 - 3 năm, hoặc có thể lâu hơn nữa.

Rất may, từ đó đến nay, những khoản nợ OCB thưa kiện thắng đã đến thời hạn thi hành án. Cùng với sự “ấm lên” của một số phân khúc thị trường bất động sản, cổ phiếu, mua bán chuyển nhượng công ty cũng nhộn nhịp hơn nên việc thanh lý tài sản thế chấp của NH cũng nhanh hơn. Ngay từ cuối năm 2014, tốc độ thu hồi nợ của OCB chuyển biến khá tích cực.

“Nếu tình hình trên vẫn được duy trì rất có thể hết quý I/2015, NH sẽ thu hồi được cả nghìn tỷ đồng nợ xấu. Đã có nhiều tài sản có người mua chỉ chờ trình tự thủ tục hành chính chuyển nhượng sang tên”, ông Tùng cho biết thêm.

Một trong giải pháp xử lý nợ xấu được các NH đẩy mạnh trong năm 2015 là bán nợ xấu cho VAMC. Tổng giám đốc SCB Võ Tấn Hoàng Văn cho biết, cuối năm 2014, SCB đã bán hết nợ xấu sang VAMC, đưa nợ xấu của SCB về mức theo quy định 3%.

Theo các chuyên gia NH, việc bán nợ xấu sang VAMC là một giải pháp tốt, nhưng nếu quyền năng của VAMC không được tăng lên thì mới chỉ giải quyết phần “ngọn” chứ chưa thể xử lý “gốc” vấn đề nợ xấu. Nhất là liên quan đến vấn đề pháp lý như: xử lý tài sản đảm bảo, tranh tụng, khởi kiện… là những vấn đề rất phức tạp, mất nhiều thời gian, bản thân NH gặp nhiều khó khăn nên cần nhờ “uy” của VAMC giải quyết.

TS. Nguyễn Trí Hiếu cho rằng: “Cần có sự vào cuộc cả hệ thống chính trị, quyết sách từ Quốc hội, Chính phủ mới giải quyết triệt để vấn đề lớn của quốc gia chứ một mình hệ thống NH khó có thể xoay chuyển được”.

Những khó khăn của NH cũng được Chủ tịch HĐTV VAMC Nguyễn Quốc Hùng rất chia sẻ khi cho biết: đi khảo sát thực tế, các NHTM nào cũng kêu đi đòi nợ không được. Có những khoản nợ bán sang VAMC nhưng do tranh chấp trước đó giữa TCTD và khách hàng nên VAMC buộc phải trả lại hồ sơ cho TCTD để giải quyết. Bởi, dù muốn xử lý giúp cho TCTD nhưng nếu không có sự hỗ trợ bảo vệ pháp luật nghiêm khắc thì VAMC cũng rất khó có thể làm được. Và rồi VAMC “mang tiếng” trở thành cơ quan tồn đọng vốn.

Vì vậy, muốn xử lý nợ xấu hiệu quả, theo ông Hùng, phải nâng cao vị thế VAMC, tạo hành lang pháp lý rõ ràng, thậm chí Chính phủ thành lập cơ quan thẩm định giá, kiểm soát khoản nợ, phải làm triệt để, công khai, minh bạch, tránh tình trạng thất thoát. “Nếu cứ nhùng nhằng mãi, không có luật pháp nghiêm minh, thậm chí cho tiền chúng tôi không dám làm”, ông Hùng bày tỏ.

Về vấn đề này, Thống đốc Nguyễn Văn Bình nêu rõ: NHNN đang tích cực phối hợp với  các bộ, ban, ngành sớm trình Chính phủ sửa đổi văn bản quy phạm pháp luật, tạo môi trường thông thoáng hơn trong vấn đề xử lý tài sản gắn với nợ xấu của TCTD cũng như của VAMC. Đồng thời, NHNN nhanh chóng hoàn thiện đề án trình Chính phủ tạo ra cơ chế tài chính mới thông thoáng, thuận lợi hơn để VAMC tham gia tích cực, xử lý nợ xấu thiết thực, hiệu quả hơn.

Ngày 13/3, tại TP. Hồ Chí Minh, Phó thống đốc NHNN Nguyễn Phước Thanh đã chủ trì cuộc họp với các NHTM có kế hoạch bán nợ xấu cho VAMC và giải quyết phương án NH tự xử lý nợ xấu bằng phương pháp trích lập dự phòng, thu hồi nợ…

Đại diện NHNN cho biết, các NHTM phải xác định mục tiêu là giảm nợ xấu xuống dưới 3% vào cuối năm 2015 của toàn ngành NH. Cố nhiên, sẽ có NH tỷ lệ nợ xấu dưới 1%, nhưng cũng có NH hơn 3%. “Chủ trương của NHNN xử lý nợ xấu không để âm (-) vốn của các NHTM, phải dành một phần lợi nhuận nhất định để trích lập dự phòng trong khâu tự xử lý nợ xấu” – vị đại diện trên nói.

Được biết, trong tuần này, 9 NHTM đồng ý kế hoạch bán nợ cho VAMC trong cuộc họp cuối tuần qua ở TP. Hồ Chí Minh sẽ được NHNN chuyển kế hoạch và phương án bán nợ cụ thể. Theo chỉ đạo của Thống đốc NHNN, hết tháng 6/2015 tổng số nợ phải bán cho VAMC của toàn hệ thống phải đạt 75% tổng số nợ xấu và tỷ lệ này sẽ đạt 100% cuối tháng 8/2015.

Phó thống đốc NHNN Nguyễn Phước Thanh khẳng định: Riêng phần nợ xấu các NH phải tự xử lý bằng trích lập dự phòng, thu hồi nợ… sẽ phấn đấu hoàn thành vào cuối tháng 8/2015.

Tại cuộc họp trên, một số NHTMCP cho biết; có 80% các khoản dư nợ cho vay cá nhân dưới 1 tỷ đồng/khoản vay và dưới 3 tỷ đồng/khoản vay đối với tổ chức. Trong khi đó, theo quy định hiện hành VAMC chỉ mua những khoản nợ xấu có dư nợ cho vay trên 1 tỷ đồng với cá nhân và trên 3 tỷ đồng đối với tổ chức.

Nguồn tin riêng của TBNH cho biết, có thể cuối tháng 3/2015, Chính phủ sẽ có quy định mới về tỷ lệ này trên cơ sở sửa đổi Nghị định 53 theo hướng giảm điều kiện mua nợ trên một khoản vay cá nhân xuống 500 triệu đồng/khoản vay và 1 tỷ đồng/khoản vay của tổ chức. Theo đó, thị trường mua bán nợ sẽ mở hơn và những NH bán nợ xấu sớm cho VAMC sẽ có cơ hội cạnh tranh hơn trên thị trường mua bán nợ xấu.

Nguồn: Thời báo Ngân hàng