Tổng số DN đăng ký thành lập và đang hoạt động đến thời điểm 31/12 của các năm từ 2007 - 2014.
(Nguồn: Cục quản lý đăng ký kinh doanh và Tổng cục Thống Kê)

Báo cáo đã chỉ ra, bên cạnh sự phục hồi của nền kinh tế năm 2014, hoạt động của DN vẫn tiếp tục gặp khó khăn. Số lượng DN đăng ký thành lập mới giảm so với năm 2013, trong khi số DN phải ngừng hoạt động hoặc giải thể vẫn tăng lên.

DN đang nhỏ lại

Năm 2014, cả nước có 74.842 DN đăng ký thành lập mới với tổng số vốn 432.286 tỷ đồng, giảm 2, 7% về số lượng và tăng 8,4% về số vốn so với năm 2013. Số DN gặp khó khăn buộc phải ngừng hoạt động hoặc giải thể của cả nước là 67.823 DN tăng 11,7% so với năm 2013. Xét theo lĩnh vực kinh doanh, bên cạnh những ngành có xu hướng hoạt động tốt trở lại như: kinh doanh bất động sản, nghệ thuật, vui chơi vài giải trí, nông lâm nghiệp và thủy sản, thì một số ngành vẫn gặp nhiều khó khăn như bán buôn, bán lẻ, sửa chữa ô tô, xe máy, xây dựng, khoa học công nghệ…

Nếu xem xét tình hình phát triển trong giai đoạn 2007 - 2014 thì thấy rằng, tốc độ tăng trưởng DN đã giảm mạnh. Tính đến hết ngày 31/12/2014, VN có khoảng trên 401.000 DN đang hoạt động. Tuy nhiên, so với số lượng DN đăng ký khoảng 838.000 DN thì chưa bằng một nửa. Đáng lưu ý hơn, nếu giai đoạn 2007 – 2011, tốc độ tăng trưởng số lượng DN bình quân là trên 20%/năm thì trong giai đoạn 2012 – 2014, tốc độ tăng trưởng DN chỉ còn khoảng 7,3%.

TS Lương Minh Huân – Viện nghiên cứu và phát triển DN thuộc VCCI cho biết, các DN VN đang dịch chuyển theo hướng quy mô ngày càng nhỏ lại. Lao động bình quân trong DN đã giảm từ 49 lao động năm 2007 xuống chỉ còn 27 lao động năm 2014. Trong đó, DN tư nhân giảm từ 27 lao động năm 2007 xuống 18 lao động năm 2014. Điều đáng lo ngại hơn cả là hiệu quả sử dụng lao động của các DN nhìn chung đang giảm xuống, từ 17,3 lần năm 2007 xuống còn 15,7 lần năm 2013. Điều này chủ yếu do tiền lương ngày càng tăng lên, nhưng chất lượng của lao động vẫn chưa tăng tương xứng. Tỷ lệ DN thua lỗ đã tiếp tục tăng cao trong năm 2013 chiếm 44,9%, mức cao nhất trong giai đoạn 2007 – 2013. Trong khi, hiệu suất sinh lời của các DN giảm mạnh, nhất là DNNN. Chính điều này dẫn đến tình trạng, DN phải ngừng hoạt động vẫn tăng cao trong năm 2014.

Khuyến nghị đẩy mạnh cải cách

TS Phạm Thị Thu Hằng - Tổng Thư ký VCCI đã đưa ra một số khuyến nghị cụ thể như, cần thiết lập cơ cấu kinh tế ngành, vùng phù hợp, phục vụ mục tiêu hiệu quả kinh doanh và phát triển lợi thế cạnh tranh của từng địa phương và của quốc gia. Để làm được việc này, công tác triển khai tái cơ cấu đầu tư công, tái cơ cấu DNNN, tái cơ cấu các tổ chức tín dụng cần được triển khai đồng bộ và quyết liệt. Bên cạnh đó, các cơ quan ban hành chính sách cần xây dựng các thể chế để khuyến khích và định hướng đầu tư theo tín hiệu của thị trường, bằng cách đa dạng hóa xuất khẩu, mở rộng thị trường nội địa, hình thành chuỗi cung ứng, tạo lập thị trường cạnh tranh…

Ngoài ra, các DN cần quan tâm và thường xuyên cập nhật các chính sách của Chính phủ để tận dụng sự hỗ trợ, tiếp tục thực hiện mạnh mẽ quá trình tái cấu trúc DN. Quan đó, DN có thể tăng cường năng lực hấp thụ vốn đầu tư bằng chiến lược kinh doanh. DN cũng phải chú trọng việc cân đối dòng tiền, xây dựng, rà soát và có cơ chế giám sát chặt chẽ hệ thống các định mức chi phí trong quá trình sản xuất, kinh doanh.

Nguồn: DDDN