Thị trường chứng khoán thường phản ánh tiêu cực trước hai biến cố: thứ nhất là tỷ giá hối đoái, thứ hai là lạm phát. Việc giá dầu thô quốc tế tăng, do vẫn chỉ trông chờ nguồn cung sẽ giảm, đã kéo theo việc điều chỉnh liên tiếp giá bán lẻ xăng và các sản phẩm khác trong nước.

Nếu tháng 4-2016 giá xăng tăng là đòn bẩy chủ yếu khiến chỉ số CPI cao nhất trong tất cả các tháng 4 của năm năm trở lại đây, thì sang tháng 5-2016 giá xăng đã ảnh hưởng tới nhiều mặt hàng khác. Đơn giản là vì sự vận chuyển hàng hóa đều chịu tác động gián tiếp hoặc trực tiếp của giá xăng.

Số liệu của Tổng cục Thống kê cho thấy năm tháng đầu năm nay CPI đã tăng 1,88% so với cuối năm ngoái, tức gấp 3 lần CPI của cả năm 2015. Năm ngoái CPI chỉ tăng có 0,63% so với năm trước đó, tức trung bình mỗi tháng tăng 0,05% so với tháng trước. Nhìn lại dữ liệu của năm 2015, mới thấy mức tăng CPI 0,54% của tháng 5-2016 là rất đáng chú ý.

Để đạt được mục tiêu lạm phát năm nay không quá 5%, thì bảy tháng còn lại của năm mỗi tháng CPI chỉ được tăng tối đa 0,44%. Dự báo cho những gì có thể xảy ra xung quanh mức CPI bình quân tháng là không tưởng bởi chúng ta không dự báo được giá hàng hóa nguyên liệu trên thị trường thế giới, trong khi giá điện, nước, phí các loại cầu đường, y tế, giáo dục đều đang nhấp nhổm để chạy lên.

Các loại phí cầu đường thoạt nhìn tưởng không ảnh hưởng nhiều đến lạm phát, thực ra không phải vậy. Phí cầu đường đội giá cước vận chuyển và làm ảnh hưởng trực tiếp đến giá cả hàng hóa.

Lạm phát tăng thì đừng nói đến chuyện lãi suất giảm. Sự phát triển của nền kinh tế nói chung đang phụ thuộc nhiều vào lãi suất. Với chứng khoán, mặt bằng lãi suất đi lên sẽ khiến lãi suất cho vay ký quỹ chạy theo. Lãi suất cho vay ký quỹ của các công ty chứng khoán hiện đang cao hơn đáng kể lãi suất cho vay trung, dài hạn của ngân hàng. Mức lãi suất margin thấp nhất cũng 11-12%/năm, còn cao thì 14-14,5%/năm.

Nhà đầu tư thường chỉ sử dụng dịch vụ margin một khi thị trường biến động mạnh kèm theo các con sóng ngắn, liên tục. Diễn biến của VN-Index suốt từ đầu năm đến nay hầu như không thuận lợi cho việc sử dụng margin.

Các cổ phiếu đầu cơ hầu hết giảm, cổ phiếu blue-chips và cơ bản biến động trong biên độ hẹp. Sử dụng margin không cho phép nắm giữ cổ phiếu lâu dài và một biên độ dao động hẹp, sau đó thị giá cổ phiếu đi xuống từ từ, sẽ bào mòn tài khoản nhà đầu tư.

Theo báo cáo tài chính quí 1-2016 của các công ty chứng khoán, tổng số dư margin họ cung cấp cho nhà đầu tư khoảng 19.000-20.000 tỉ đồng. Con số này thường xuyên giữ mức độ trên trong 2-3 năm trở lại đây.

Mới đây sàn Hnx đã phân loại một số cổ phiếu trên sàn UpCom và chuẩn bị cho phép áp dụng margin đối với những cổ phiếu có thanh khoản, giá trị giao dịch bình quân hàng ngày đạt một mức nhất định nào đó theo tiêu chí của Hnx. Margin được cho là “tiền mồi” để thu hút dòng tiền vào UpCom.

Cách nhìn nhận này thực ra khá nguy hiểm vì biên độ dao động của UpCom tới ±15%/ngày. Chỉ cần hai phiên cổ phiếu giảm sàn là có thể bị giải chấp. Ngoài ra áp lực giải chấp ở UpCom còn gia tăng do thanh khoản ở đây yếu ớt. Ngay cả những cổ phiếu có thanh khoản tốt nhất ở UpCom cũng không vượt quá được 1 triệu đơn vị/phiên. Tìm được cổ phiếu có số lượng giao dịch bình quân 300.000-400.000 đơn vị/ngày không dễ.

Margin trên thị trường hiện nay được tập trung chủ yếu vào các blue-chips, nhất là những cổ phiếu có giá trị vốn hóa lớn, có thể kéo - đẩy VN-Index. Lập luận của công ty chứng khoán là các blue-chips hiếm khi giảm sâu (giảm sàn liên tiếp 2-3 phiên liền). Tuy nhiên chứng khoán Việt Nam rất thất thường. Đã có thời điểm cổ phiếu VNM cũng bị giải chấp. Cho nên việc “cháy” tài khoản có thể xảy ra với bất cứ cổ phiếu nào, vì khi thị trường giảm, bất cứ cổ phiếu tốt xấu đều mất điểm. Quy luật này vốn thịnh hành trên cả hai sàn Hose và Hnx.

VN-Index đang chập chững trên ngưỡng 610 điểm. VNM, BVH, GAS, VCB, VIC đều đang ở vùng giá cao nhất của 52 tuần. Việc thị giá của chúng vượt lên khỏi vùng giá cao này để tạo động lực mới cho thị trường, xem ra không mấy lạc quan. Thị trường cần nguồn tiền mới như cần được “bơm” thêm “máu”, song tiền mới vẫn chưa xuất hiện đối với chứng khoán cho dù kênh bất động sản chưa thật sự chuyển động như mong đợi. Người Việt vẫn thuộc nhóm tiết kiệm nhất thế giới, tức tiền nhàn rỗi nếu có, gửi ngân hàng cho chắc ăn.

Nguồn: TBKTSG