Năm nay thứ tự các mục tiêu ưu tiên mà Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đặt ra cụ thể như sau: kiểm soát lạm phát dưới 5%; ổn định kinh tế vĩ mô, góp phần hỗ trợ tăng trưởng kinh tế ở mức hợp lý (khoảng 6,7%); bảo đảm thanh khoản của các tổ chức tín dụng và nền kinh tế; duy trì ổn định thị trường tiền tệ. Năm 2016, định hướng tổng phương tiện thanh toán tăng khoảng 16 -18%, dư nợ tín dụng tăng khoảng 18 – 20%…

Đâu là mục tiêu tối thượng?

Nếu nhìn vào phương thức điều hành của NHNN là điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa và các chính sách kinh tế vĩ mô khác, có thể thấy thay vì lấy tăng trưởng làm trọng thì những năm gần đây kiểm soát lạm phát mới là mục tiêu quan trọng nhất của Chính phủ và ngân hàng trung ương.

Qua 6 tháng đầu năm, ngay sau khi NHNN công bố tăng trưởng tín dụng 6 tháng đầu năm ở mức 8,16% thì Tổng cục Thống kê cũng đưa ra chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 6 đã tăng 0,46% so với tháng trước và tăng 2,4% so với cùng kỳ năm 2015.

Lâu nay việc kiểm soát lạm phát vẫn là trách nhiệm chính của NHNN và chưa khi nào ngành ngân hàng lơ là việc này, cho dù để thực hiện mục tiêu quan trọng hàng đầu này, các tổ chức tín dụng buộc phải có những hy sinh nhất định. Tăng trưởng tín dụng là một ví dụ. Trên 80% lợi nhuận của các ngân hàng đến từ mảng tín dụng. Những sản phẩm, dịch vụ ngân hàng khác cho đến giờ vẫn chỉ là “lạc kèm bia” – nguồn thu không đáng kể. Chính vì thế việc tín dụng tăng trở lại trong ba năm gần đây khiến hoạt động ngân hàng cũng khởi sắc hơn. Hiện giờ, con số tăng trưởng tín dụng là 8,16%, trong khi trước đó không lâu cũng chính NHNN đưa ra con số tăng trưởng tín dụng 6 tháng chỉ vào khoảng trên 6%.

Trên thực tế, thống kê về tín dụng được NHNN thực hiện và cập nhật theo ngày, thậm chí theo giờ. Lãnh đạo một vụ chức năng của NHNN cho biết, tăng trưởng tín dụng thường cao vào những ngày cuối tháng và giảm mạnh vào đầu tháng sau; cuối quý thường tăng mạnh theo chu kỳ vay nợ của khách hàng.

Tuy nhiên, cũng phải thừa nhận mức tăng trưởng tín dụng như hiện nay là khá cao so với nhiều năm trở lại đây. Điều này khiến các ngân hàng lo ngại NHNN sẽ sớm hãm đà tăng của tín dụng trong thời gian tới, cho dù – cũng như mọi năm – NHNN đã giao chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cho từng ngân hàng từ đầu năm, kèm theo đó là “thỏa thuận” sẽ linh hoạt điều chỉnh theo tình hình thực tế.

Tín dụng sẽ giảm khi lãi suất tăng. Lãi suất ở đây trước hết là các lãi suất điều hành của NHNN như: lãi suất tái cấp vốn, lãi suất tái chiết khấu, lãi suất cho vay qua đêm trong thanh toán điện tử liên ngân hàng… Khi các lãi suất này tăng, tất yếu lãi suất huy động sẽ tăng (do khan hiếm nguồn cung trong hệ thống) và tiếp đó là lãi suất cho vay sẽ tăng. Nếu thế ngành ngân hàng sẽ thực hiện yêu cầu giảm thêm lãi suất cho vay của Chính phủ như thế nào?

Nín thở chờ vốn ngân sách!

Trong phát ngôn mới nhất hôm 21/7, Phó thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng khẳng định: NHNN sẽ quyết liệt chỉ đạo các tổ chức tín dụng tiết kiệm chi phí hoạt động, cân đối nguồn vốn huy động, sử dụng vốn một cách hợp lý, nâng cao hiệu quả kinh doanh để phấn đấu giảm lãi suất cho vay. Như vậy, việc giảm lãi suất cho vay chỉ là mục tiêu “phấn đấu”, có thể được mà cũng có thể không. Thị trường chỉ có thể kỳ vọng mặt bằng lãi suất được giữ ổn định như hiện nay từ giờ cho đến cuối năm.

Năm nay việc huy động vốn trái phiếu chính phủ qua Kho bạc Nhà nước khá thuận lợi. Kể từ đầu năm 2016, tính đến phiên đấu thầu ngày 20/7, Kho bạc Nhà nước đã huy động thành công gần 203 ngàn tỷ đồng trái phiếu chính phủ trong tổng số 220 ngàn tỷ đồng kế hoạch huy động trong cả năm.

Trái với huy động, việc giải ngân vốn trái phiếu hiện rất thấp. Tính đến 20/6/2016, tỷ lệ giải ngân nguồn vốn trái phiếu chính phủ cho Trung ương là 12,7% (2.570 tỷ đồng) và địa phương là 23, 4% (3.500 tỷ đồng). Việc chậm giải ngân này không chỉ là sự lãng phí (lãi suất trái phiếu hiện trên 6%/năm đến 9%/năm cho các kỳ hạn từ 3 đến 15 năm) mà còn là áp lực không nhỏ đối với nhiệm vụ kiểm soát lạm phát của NHNN. Điều gì sẽ xảy ra khi vốn ngân sách được ồ ạt giải ngân để các đơn vị hoàn thành kế hoạch xây lắp, sản xuất trong vài tháng cuối năm? NHNN sẽ phải “trông chừng” tốc độ giải ngân nguồn vốn từ ngân sách để điều tiết lượng thanh khoản và cung ứng nguồn vốn tín dụng ra nền kinh tế những tháng cuối năm.

Lãi suất có thể được giữ ổn định nhưng hãm đà tăng trưởng của tín dụng sẽ là điều không tránh khỏi trong những tháng tới. Vậy tín dụng sẽ chảy về đâu? Tập trung tín dụng vào lĩnh vực sản xuất, nhất là các lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, xuất khẩu, công nghiệp hỗ trợ, doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp ứng dụng công nghệ cao, khởi sự doanh nghiệp… Đó là những đối tượng ưu tiên theo chỉ đạo của Chính phủ và NHNN cũng đã yêu cầu các ngân hàng thương mại thực hiện. Vậy tín dụng sẽ bị hạn chế ở những lĩnh vực nào? Lãnh đạo NHNN khẳng định: NHNN sẽ theo dõi, giám sát chặt chẽ và cảnh báo tổ chức tín dụng có quy mô và tốc độ tăng trưởng tín dụng ở một số ngành, lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro như tín dụng trung, dài hạn; tín dụng đối với nhóm khách hàng lớn; tín dụng đối với lĩnh vực đầu tư, kinh doanh bất động sản; tín dụng đối với các dự án BOT, BT giao thông…

Điểm mấu chốt trong thành công của NHNN trong những năm gần đây chính là rất kiên định với những mục tiêu đề ra từ đầu năm. Năm nay NHNN sẽ vẫn tiến đến cái đích đã chọn, có chăng là nỗ lực giảm thiểu chi phí, thiệt hại mà thôi!

Nguồn: DDDN