Doanh nghiệp yếu về cạnh tranh

Theo Vụ Công nghiệp nặng (Bộ Công Thương), ngành CNHT Việt Nam còn rất nhiều hạn chế, chưa đáp ứng được nhu cầu của các ngành công nghiệp chế tạo, lắp ráp…. Trong khi đó, các DN sản xuất sản phẩm hỗ trợ trong nước còn rất ít, công nghệ lạc hậu, khả năng cạnh tranh yếu; các sản phẩm hỗ trợ còn nghèo nàn về chủng loại, kiểu dáng, mẫu mã, giá lại cao hơn nhiều so với sản phẩm cùng loại nhập khẩu.

Nói về những khó khăn của DN CNHT, ông Lê Thanh Thủy - Giám đốc Công ty TNHH Công nghiệp Trí Cường cho biết, nhiều DN CNHT không có mặt bằng sản xuất ổn định và lâu dài, chủ yếu là đi thuê lại với thời hạn hợp đồng ngắn. Hệ thống máy móc, thiết bị của DN đa phần lạc hậu, nhưng DN không dám hoặc không thể đầu tư máy mới, hiện đại vì giá rất đắt, trong khi đó DN không có khả năng tài chính, việc vay ngân hàng rất khó và nếu vay được thì lãi suất cao.

Chia sẻ thêm về những khó khăn trong phát triển CNHT của các DN, ông Đặng Ngọc Quý - Giám đốc Công ty TNNH Kỹ nghệ Nam Sơn cho rằng, quá nhiều quy định, thủ tục trở thành gánh nặng cho DN, DN phải chạy “hụt hơi” không đủ thời gian hoàn thành để được hưởng các ưu đãi của Nhà nước. Bên cạnh đó, do quy mô nhỏ, nguồn lực yếu nên dù được Nhà nước hỗ trợ nhưng DN vẫn chưa có bước phát triển đột phá. Trên thực tế, số DN tham gia được chuỗi cung ứng của các tập đoàn sản xuất tại Việt Nam chỉ đếm trên đầu ngón tay.

Gần đây, khi dự án 2 tỷ USD của Samsung Electronics HCMC CE Complex (SEHC) -Tập đoàn Samsung tại Khu công nghệ cao TP. Hồ Chí Minh được triển khai, rất nhiều DN kỳ vọng có cơ hội tham gia chuỗi sản xuất của tập đoàn này. Nhưng đến nay chỉ có 3 DN của Việt Nam là Công ty TNHH khuôn chính xác Minh Đạt, Công ty TNHH In bao bì Ngân Hà, Công ty TNHH nhựa Phước Thành được chọn trở thành nhà cung cấp phụ trợ cho Samsung. 

Với thực trạng của các DN CNHT Việt Nam, ông Phạm Tuấn Anh - Phó Vụ trưởng Vụ Công nghiệp cho rằng, tham gia vào chuỗi cung ứng của một sản phẩm nào đó, cơ hội thường được mở ra cho tất cả các DN. Tuy nhiên, khi cạnh tranh với nhà đầu tư nước ngoài tại thị trường Việt Nam, DN trong nước thường bị hạn chế về tài chính, công nghệ và trình độ quản lý nên đã đánh mất nhiều cơ hội.

Khơi thông các “điểm nghẽn”

Nhà nước đã ban hành hàng loạt văn bản nhằm đẩy mạnh việc phát triển CNHT, như Quyết định số 1483/QĐ-TTg ngày 26/8/2011 về Danh mục sản phẩm CNHT ưu tiên phát triển; Quyết định số 1556/QĐ-TTg ngày 17/10/2012 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án Trợ giúp phát triển DNNVV trong lĩnh vực vực CNHT. Gần đây nhất là Nghị định số 111/NĐ-CP ngày 3/11/2015 của Chính phủ về phát triển CNHT…. Theo đó, hệ thống chính sách khuyến khích của Nhà nước về phát triển CNHT đã khá đồng bộ, có rất nhiều ưu đãi vượt trội.

Để khuyến khích ngành CNHT phát triển, ông Phạm Tuấn Anh cho biết, đặc biệt đối với Nghị định 111/NĐ-CP về phát triển CNHT tập trung nhiều cơ chế ưu đãi cho DN CNHT, như các DN CNHT sẽ được miễn 4 năm đầu thuế thu nhập DN và giảm 50% trong 9 năm tiếp theo và được áp mức 10% trong vòng 15 năm. Đối với các loại hàng hóa nhập khẩu để tạo tài sản cố định, nguyên liệu vật tư, linh kiện để thực hiện dự án đầu tư cũng sẽ được miễn thuế nhập khẩu; nhà đầu tư hưởng ưu đãi 50% kinh phí sản xuất thử trong hoạt động nghiên cứu và phát triển....

Nhằm khuyến khích các DN mạnh dạn đầu tư vào CNHT, TP. Hồ Chí Minh cũng đang có chủ trương hỗ trợ lãi suất vốn vay cho các dự án thông qua chương trình kích cầu đầu tư theo Quyết định 50/2015/QĐ-UBND ngày 30/10/2015. Thành phố sẽ hỗ trợ toàn bộ lãi suất cho các dự án đầu tư xây dựng mới, cải tạo mở rộng, đầu tư thiết bị có công nghệ kỹ thuật hiện đại, kỹ thuật cao thuộc ngành CNHT như cơ khí, cao su, nhựa, chế biến tinh lương thực thực phẩm…; hỗ trợ 50% lãi suất cho các dự án đầu tư mới, mở rộng sản xuất các dự án thuộc ngành CNHT, như đầu tư đổi mới thiết bị, công nghệ các ngành sản xuất vật liệu composite, vật liệu mới có chất lượng cao; trung tâm triển lãm, giao dịch nguyên phụ liệu dệt may, da giày.… Mức vốn vay được hỗ trợ lãi suất tối đa cho một dự án là 100 tỷ đồng. 

Không chỉ TP. Hồ Chí Minh mà Hà Nội cũng đầu tư KCN Nam Hà Nội (Hanssip) nhằm hỗ trợ về cơ sở hạ tầng cho các DN CNHT. Đến nay, giai đoạn 1 của dự án đã hoàn thành khoảng 90ha, đủ điều kiện tiếp đón các DN đầu tư vào sản xuất. Hanssip là động lực quan trọng để thúc đẩy ngành CNHT Hà Nội - các tỉnh đồng bằng Bắc Bộ và Việt Nam.

Nguồn: TBKTSG