Huy động nguồn lực rất tốt

“Hiện nay huy động nguồn lực của Việt Nam đã rất cao, không thể tốt hơn nên phải đặt vấn đề phân bổ nguồn lực và phân bổ hiệu quả hơn, từ đó khơi dòng chảy của xã hội đổ vào nền kinh tế, nếu không các dòng chảy sẽ cạn dần, không thể tạo dòng xoáy tăng nguồn lực cho tăng trưởng”, ông Cung chia sẻ.

Điều ông Cung nói tới có lẽ sẽ khiến nhiều người bất ngờ, bởi từ trước tới nay câu chuyện thiếu vốn, thiếu nguồn lực để tăng trưởng và tái cơ cấu vẫn được viện dẫn như là một lý do khiến quá trình tái cơ cấu trong ba năm qua chưa đạt hiệu quả. Nhưng những thống kê mà ông Cung đưa ra cũng khá thuyết phục rằng nguồn lực cho tái cơ cấu đã là rất lớn.

Cụ thể, đến cuối năm 2015 vẫn còn có 843 DN có 100% vốn sở hữu nhà nước tồn tại, với tổng tài sản ước tính vào khoảng 148 tỷ USD. Vốn chủ sở hữu của những DN này ước tính khoảng 58 tỷ USD, tổng doanh thu khoảng 81 tỷ USD và lợi nhuận trước thuế là khoảng 8,9 tỷ USD. Theo ông Cung, đó là còn chưa tính đến các tài sản khác như giá trị đất đai, bất động sản và phương tiện làm việc hay những hầm mỏ tài nguyên khác.

“Cộng lại chắc không dưới 400 tỷ USD, chỉ mới là giá sổ sách”, ông Cung nhấn mạnh.

Nhưng thực tế, nguồn lực của nhà nước sẽ còn lớn hơn nữa nếu như tính cả tỷ lệ vốn chi phối ở những DN đã được cổ phần hóa. Cho đến nay, Chính phủ đã cổ phần hóa được không ít DN nhà nước, song thực chất tái cơ cấu thông qua cổ phần hóa, phân bổ lại nguồn vốn quốc gia, chuyển một phần nguồn vốn cho khu vực tư nhân quản lý sử dụng, chỉ đạt được không đáng kể có thể chỉ 10 -15% tổng số vốn của các DN nhà nước được cổ phần hóa.

“Đó thực sự là một tỷ lệ quá ít ỏi để thay đổi hệ thống quản trị DN, yếu tố cốt lõi để cải thiện căn bản hiệu quả hoạt động của DN”, ông Trần Đình Thiên, Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, khẳng định.

Nếu nhìn vào những nguồn lực có sẵn như vậy, thì điều ông Cung nói có lẽ không hề sai. Hay nói cách khác, nguồn lực và vốn cho tái cơ cấu không hề thiếu trong bối cảnh này. Chỉ cần nhìn vào việc các DN nhà nước lớn mang một lượng lớn tiền mặt gửi vào ngân hàng lấy lãi cũng có thể thấy rằng nguồn tiền mặt của các DN nhà nước đang dư thừa như thế nào.

Đơn cử như báo cáo tài chính hợp nhất năm 2015 của PetroVietnam cho thấy tập đoàn này có gần 102.000 tỷ đồng gửi vào ngân hàng. Sabeco tính tới cuối tháng 6/2016 gửi 8.200 tỷ đồng vào các ngân hàng để lấy lãi. TCty Đầu tư và Kinh doanh vốn Nhà nước đến cuối năm 2015 có tới gần 25.000 tỷ đồng gửi trong các ngân hàng thương mại, bên cạnh một lượng lớn vốn nữa được dùng để đầu tư trái phiếu hoặc cho vay lại.

Tiền đang ở đâu?

Có vẻ như nghịch lý khi nói rằng nguồn lực và lượng vốn được huy động lớn như vậy, mà quá trình tái cơ cấu nền kinh tế trong suốt ba năm qua vẫn loay hoay chưa bứt phá được, và DN tư nhân thì liên tục “khóc than” vì thiếu vốn. Tuy nhiên, đó lại là sự thật. Nguyên nhân được các chuyên gia chỉ ra vẫn là chuyện phân bổ nguồn lực không đúng chỗ. “Năm năm vừa qua là năm năm vật lộn với tái cơ cấu, cũng là năm năm khó khăn nhất của 30 năm đổi mới. Nhưng quá trình tái cơ cấu diễn ra dường như thiếu có động lực thúc đẩy, niềm tin và sự lạc quan, hào hứng như thời Đổi mới. Kết quả là tái cơ cấu tiến triển rất chậm, thành quả đạt được khá hạn chế, còn xa mới đạt mục tiêu và kỳ vọng”, ông Thiên đưa ra lời nhận xét về quá trình tái cơ cấu vừa qua.

“Cơ chế đầu tư công thực chất vẫn chưa thay đổi, vẫn lấy xin – cho làm trụ, trong khi khó khăn ngân sách trở nên trầm trọng hơn và nợ công tăng nhanh”, ông nói.

Chính vì không có sự thay đổi như vậy, một loạt những câu chuyện thua lỗ và kém hiệu quả trong đầu tư công của các DN nhà nước đã liên tục xuất hiện thời gian qua. Điển hình đó là dự án xơ sợi Đình Vũ của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam vốn đầu tư hơn 7.000 tỷ đồng bị “chết lâm sàng”, hay dự án nhà máy gang thép Thái Nguyên mở rộng có vốn đầu tư hơn 8.000 tỷ đồng nằm đắp chiếu…

“Nếu không thay đổi cách phân bổ nguồn lực thì chúng ta… không thể bay lên” bởi huy động nguồn lực đã ở mức cao, khó có thể huy động thêm”, ông Cung khẳng định, và chia sẻ rằng nguồn lực đó nên hướng nhiều hơn tới các DN tư nhân thay vì tập trung vào các DNNN.

Nguồn: DDDN.