Tuần rồi, quyết định đình chỉ chức vụ tổng thống của bà Park Geun-hye mà Quốc hội Hàn Quốc đưa ra chỉ có 56 phiếu chống so với 234 phiếu thuận; đồng nghĩa với việc ngay cả các nghị sĩ đảng cầm quyền cũng không đứng về phía bà.

Với quyết định này, Tổng thống Park Geun-hye phải tạm trao quyền cho Thủ tướng Hwang Kyo-ahn còn quyết định bãi nhiệm bà Park cần được Tòa Hiến pháp phê duyệt và tòa có sáu tháng để cân nhắc.

Nỗi tức giận của người dân Hàn Quốc nổ ra sau khi có những thông tin tiết lộ về sự ảnh hưởng của bà Choi Soon-sil, bạn thân của Tổng thống Park, trong hoạt động điều hành chính phủ. Bà Choi còn bị cáo buộc lợi dụng mối quan hệ bạn bè với tổng thống để ép nhiều tập đoàn (chaebol) đóng góp tổng cộng 70 triệu đô la Mỹ vào các quỹ do bà kiểm soát. Các chaebol thì muốn thông qua bà Choi để tác động đến các quyết định của Tổng thống Park theo hướng thuận lợi nhất cho họ.

“Toàn bộ vụ bê bối đã thực sự đánh vào tình cảm của người dân” - Kim Kwang-doo, Giáo sư kinh tế Đại học Sogang ở Seoul, nói với hãng tin Mỹ Bloomberg. Ông cho rằng, người dân Hàn Quốc cảm thấy bị phản bội, không chỉ bởi những bê bối vừa bị phanh phui mà còn do nền kinh tế tăng trưởng chậm và nhiều người mất việc làm. “Tất cả những tức giận bị dồn nén trong nhiều năm đã vỡ òa”, ông nói.

Kim Sang-jo, Giáo sư kinh tế tại Đại học Hansung, cho biết: “Nhiều người muốn xuống đường vì họ thấy ít có hy vọng cho bản thân và con cái của họ”. Ông nhận định với Bloomberg rằng, trước đây ở Hàn Quốc cũng từng tồn tại những mối quan hệ bất hợp pháp và không phù hợp giữa chính phủ và các công ty lớn nhưng khi đó mọi người làm ngơ vì họ tin rằng điều đó cuối cùng sẽ giúp các tập đoàn trở nên hùng mạnh hơn, cạnh tranh hơn và do đó tạo ra nhiều công ăn việc làm.

“Điều khác biệt lần này là cả chính phủ và doanh nghiệp đã lạm dụng sự khoan dung đó của người dân”, ông nhấn mạnh.

Theo số liệu của Bloomberg, nợ của các hộ gia đình Hàn Quốc năm ngoái đã chiếm tới 87% GDP, so với 74% năm 2009; tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên đạt mức “cao liên tục”, trung bình 9,3%.

Tại cuộc mít tinh ăn mừng việc tổng thống bị luận tội cuối tuần trước, ông Kang Ki-wan, một người về hưu, cảnh báo rằng đây mới chỉ là sự khởi đầu. “Quan hệ giữa chính phủ và các chaebol cần phải được cắt đứt”, cư dân Seoul 65 tuổi này cho biết.

Hàng loạt sự kiện từ những thất bại trong kinh doanh, bê bối chính trị và tình trạng bất ổn kinh tế đã diễn ra gần như cùng một lúc tại Hàn Quốc kể từ đầu năm đến nay. Phải chăng đó là dấu hiệu cho thấy, một hệ thống liên minh của các nhà chính trị và những gia đình điều hành các chaebol từng đưa Hàn Quốc trở thành cường quốc công nghiệp toàn cầu đã bắt đầu bộc lộ những khiếm khuyết cần thay đổi.

Trước khi các công tố viên cáo buộc các chaebol liên quan đến vụ bê bối, nhiều công ty Hàn Quốc đã gặp sự cố lớn. Từ đầu năm, hai hãng xe hơi lớn nhất Hàn Quốc là Hyundai Motor và Kia Motors Corp, đã dự báo tăng trưởng doanh số bán hàng của họ tụt xuống mức thấp nhất trong vòng 10 năm do sự sụt giảm nhu cầu ở Trung Quốc và đồng won Hàn Quốc tăng giá.

Đến tháng 8, nhà vận chuyển lớn nhất của đất nước, Hanjin Shipping Co., nộp đơn xin bảo hộ phá sản. Tiếp đó, công nhân của Hyundai Motor tiến hành cuộc đình công lớn nhất trong vòng 12 năm qua khiến sản lượng của hãng bị giảm 140.000 chiếc xe, trị giá hơn 3.000 tỉ won trong vòng một tháng.

Ít lâu sau, Chủ tịch Shin Dong-bin và bốn thành viên khác của gia đình sáng lập tập đoàn bán lẻ khổng lồ Lotte bị các công tố viên cáo buộc tội trốn thuế và tham ô. Và sau cùng, quả bom lớn nhất, Samsung Electronics tuyên bố tự khai tử sản phẩm đình đám điện thoại thông minh Galaxy Note 7 với thiệt hại ước tính khoảng 5 tỉ đô la.

“Trước đây chính phủ và các chaebol được cho là đã chèo lái tăng trưởng của nền kinh tế. Giờ đây, tăng trưởng rất chậm và người ta không thể chịu đựng tham nhũng được nữa”, Chong Hoon Park, Ngân hàng Standard Chartered, nhận định với Bloomberg.

Lần này, người Hàn Quốc đã thẳng thừng chỉ đích danh lãnh đạo đất nước và ông chủ các chaebol là “thủ phạm” gây ra bất ổn. Các gia đình điều hành chaebol đang kiểm soát đế chế của họ thông qua một mạng lưới sở hữu chéo vô cùng phức tạp và sự thiếu minh bạch trong quản lý.

“Hàn Quốc cần phải sửa chữa nếu muốn phát triển và lớn mạnh”, ông Kang Ki-wan, một người biểu tình, nói. 

Nguồn: TBKTSG